تعریف عقد رهن – عقد رهن چیست ؟

عقد رهن – عقد رهن چیست ؟

مطابق ماده 771 قانون مدنی رهن عقدی است که به موجب آن  بدهکار مالی را برای وثیقه و تضمین پرداخت بدهی خود  در اختیار طلبکار قرار می دهد . که به موجب این ماده عقد رهن از طرف بدهکار لازم بوده و تا زمانی که بدهی خود را به  طلبکار  پرداخت ننماید  یا به نحوی از انحاء قانونی بری نشود ،نمی تواند مال مورد رهن را مسترد نماید. در واقع مال تا زمان پرداخت بدهی از جانب راهن  ، یعنی بدهکار به عنوان وثیقه عینی در اختیار مرتهن  ، یعنی طلبکار  خواهد بود

 

چه اموالی را می توان به عنوان تضمین  پرداخت بدهی در رهن طلبکار قرار داد؟

هر مال منقول عین معین  مانند خودرو ، سهام بی نام شرکت ها ، وجه نقد…یا مال غیر منقول مانند آپارتمان و زمین و…  که قابلیت نقل و انتقال دارد می توان رهن قرار داد. مثلا اگر کسی مال خود را وقف نماید نمی تواند آن مال را برای تضمین در جهت پرداخت  بدهی خود در رهن طلبکار قرار دهد و چنین رهنی باطل بوده و اثر حقوقی ندارد

 

طلبکار در مورد مال مورد رهن چه حقی دارد؟

طلبکار در مورد مال مورد رهن حق عینی دارد و در صورتی که بدهکار به هر دلیلی نتواند یا نخواهد بدهی خود را به طلبکار پرداخت نماید طلبکار می تواند از مال مورد رهن بدهی خود را با رعایت شرایط مقرر قانونی  وصول نماید .

 

آیا مالی که مالک  قبلا آن را اجاره داده می تواند در رهن قرار دهد؟

مالی که عدم انتقال آن موقتی باشد رهن گذاشتن آن  صحیح است مگر اینکه مدت عدم انتقال طولانی و غیر متعارف باشد.

 

تکلیف طلبکار نسبت به مال مورد رهن قبل و بعد انحلال رهن

مالی که  به عنوان وثیقه طلب، در اختیار طلبکار قرار می گیرد در صورتی که در دست طلبکار تلف یاد ناقص شود طلبکار مسئولیتی ندارد چرا که  ید طلبکار در خصوص مال مورد رهن امانی است.  طلبکار در صورتی مسئول تلف یا ناقص شدن مال مورد رهن واقع می شود که در نگهداری مال مزبور مرتکب تقصیر شده باشد .

هر گاه رهن به دلیل بری شدن بدهکار منحل شود صفت امانی طلبکار از بین نمی رود و باقی می ماند تا مالک با مطالبه آن را برهم بزند . یعنی تا زمانی که بدهکار بعد بری شدن مال مورد رهن را مطالبه نکرده  و مال مورد رهن در اختیار ظلبکار باقیمانده رابطه حقوقی آن دو از عقد رهن به ودیعه تبدیل می شود و رهن با برائت مدیون منحل می شود . ولی ودیعه با فسخ از جانب مودع یا همان امانت گذار که مال خود را به دیگری می دهد تا آن را مجانا  برای او نگهداری نماید.

 

آیا بدهکار میتواند مالی را که جهت تضمین پرداخت بدهی خود به بدهکار در رهن او گذاشته ، بفروشد؟

در صورتی که بدهکار مال مورد رهن را بفروشد چنین فروشی منوط به اجازه طلبکار یا خواهد بود . البته اجازه طلبکار به بدهکار برای فروش مال مورد رهن به معنی سقوط حق رهن نیست. بنابراین راهن همچنان مدیون است و برای وصول طلب باید اقامه دعوی به طرفیت او باشد و اجراییه نیز علیه او صادر گردد اما اگر بدهکار بدهی خود را نپردازد، عین مرهون با رعایت تشریفات ماده 34 قانون ثبت به فروش می رسد . در واقع وضع انتقال گیرنده در این وضع مانند کسی است که مال خود رهن دین دیگر قرار داده است.