هر آنچه که باید قبل از طرح شکایت ترک انفاق بدانید.

بعد از دعاوی مربوط به طلاق، از متداول ترین دعاوی خانوادگی دعوای ترک انفاق است.

هر مردی در زندگی زناشویی موظف به پرداخت نفقه همسر و فرزندان خود است و در صورتی که در دادگاه ثابت شود که وی از پرداخت آن امتناع نموده به جرم ترک انفاق محکوم خواهد شد.

نفقه از جمله حقوقی است که زن در کنار دیگر حقوق خود اعم از مهریه، اجرت المثل یا نحله و … می تواند از مرد مطالبه کند.

موضوع امروز ما نحوه پیگیری و شکایت بابت ترک انفاق یا همان عدم پرداخت نفقه می باشد.

در صورتی که در خصوص شکایت از عدم پرداخت نفقه نیاز به مشورت با وکیل دارید از طریق لینک زیر وقت مشاوره خود را رزرو نمایید.

نحوه شکایت کیفری از عدم پرداخت نفقه

ترک انفاق چیست؟

پیش از آنکه با مفهوم ترک انفاق بپردازیم بهتر است در ابتدا به این بپردازیم که نفقه چیست؟

در فرهنگ لغت، نفقه به معنای هزینه، توشه، خرجی و گذران آمده است که معنای حقوقی آن چندان از آن دور نیست.

در علم حقوق، نفقه یا pension عبارت است از هزینه ی خوراک، پوشاک و اثاث خانه و …. به قدر رفع حاجت.

پرداخت نفقه بعضا الزام آور است و مرد مکلف به پرداخت آن می باشد.

یکی از مهمترین تکالیفی که قانونگذار در قانون مدنی برای مرد شناخته است پرداخت نفقه زوجه و اقارب می باشد.

در صورت امتناع از پرداخت نفقه اقارب و زوجه خود، می توان وی را به پرداخت نفقه ملزم کرد.

نحوه شکایت از شوهر بابت ندادن نفقه:

تکلیف پرداخت نفقه زن برعهده مرد است و هیچ عذر و بهانه ای در این خصوص از جانب مرد برای نپرداختن نفقه زن موجه نیست مگر اینکه مرد عدم تبعیت و تمکین زن از وی را اثبات نماید.

در صورتی که شرایط دریافت نفقه که در ادامه به آن خواهیم پرداخت برای زن موجود باشد و مرد از پرداخت نفقه او خودداری نماید زن از طریق محاکم دادگستری می تواند وی را به پرداخت نفقه ملزم نماید.

در چه صورتی به زن نفقه تعلق می گیرد؟

بر خلاف باور عموم مردم نفقه در صورتی به زن تعلق می گیرد که واجد شرایط به خصوصی باشد.

براساس ماده 1106 قانون مدنی نفقه تنها در عقد دائم به زوجه تعلق می گیرد

از آنجا که این تکلیف مرد به دادن نفقه از حکم قانون سرچشمه می گیرد قابل اسقاط نیست و هر قرارداد خلاف آن خواه قبل از عقد نکاح خواه بعد از آن باطل است.

به عبارت دیگر زن و مرد نمی توانند بر این امر که مرد از دادن نفقه معاف است توافق کنند.

همچنین براساس ماده 1107 قانون مزبور نفقه زوجه شامل تمامی نیازهای متعارف با وضعیت زن از قبیل مسکن ، البسه، اثاث منزل و هزینه های درمانی و بهداشتی  است.

مطالعه بیشتر:نفقه چقدر است؟

آیا هزینه های درمان جزء نفقه زن محسوب می شود؟

لازم به ذکر است موارد نام برده شده در ماده 1107 قانون مدنی انحصاری نیست و شوهر به عنوان ریاست خانواده هزینه امرار و معاش زن و فرزندان خود را عهده دار است .

بنابراین هزینه های مربوط به درمان، دارو و … زن جزو نفقه محسوب می شود و بر عهده مرد است.

آیا به همسر موقت نفقه تعلق می گیرد؟

بر اساس نص ماده 1113 قانون مدنی در عقد موقت مرد (زوج) مکلف به پرداخت نفقه نیست مگر اینکه در ضمن عقد موقت شرطی مبنی بر پرداخت نفقه معین توافق و درج شده باشد.

همانطور که پیشتر به آن اشاره شد نفقه از تکالیف و وظایف زوج در عقد نکاح دائم است و شامل نکاح موقت نمی شود مگر اینکه زوجین خلاف آن توافق کرده باشند.

بنابراین در عقد موقت در صورتی که ضمن عقد پرداخت نفقه شرط شده باشد و مرد از انجام تعهد امتناع نماید می توان وی را ملزم به اجرای تعهد نمود.

در چه صورتی به زن نفقه تعلق نمی گیرد؟

مطابق نص صریح قانون مدنی در ماده 1108، در صورتی به زن نفقه تعلق می گیرد که وی وظایف زوجیت خود را ادا نموده باشد. که در اصطلاح حقوقی به آن تمکین می گویند.

انجام وظایف زناشویی و زوجیت از سوی زوجه تمکین نامیده می شود .

بیشتر بخوانید: اثر تمکین و عدم تمکین زن در نفقه

در حقوق ایراد تمکین زن از مرد به دو نوع عام و خاص تقسیم می شود.

• تمکین عام به معنای تبعیت زوجه از شوهر در امور زندگی زناشویی خود به عنوان ریاست خانواده است.

به عنوان مثال زن موظف است در در منزلی که شوهر تعیین می کند سکونت گزیند مگر اینکه حق تعیین مسکن به زن داده شده باشد.

• تمکین خاص به معنای تبعیت زن در امور جنسی به حد متعارف است.

بنابراین در صورتی که زن بدون مانع مشروع و قانونی به هر نحوی تمکین (چه عام و چه خاص) ننماید، مستحق نفقه نخواهد بود.

جهت مطالعه بیشتر: تمکین عام و خاص یعنی چه

اثبات عدم تمکین زن (نشوز) بر عهده شوهر است و زن برای مطالبه و گرفتن نفقه نیازی به اثبات تمکین خود ندارد و تنها کافی است دلیل رابطه زوجیت خود را به دادگاه ارائه دهد.

در چه مواردی زن مجاز به عدم تمکین است؟

برخی از ما می پرسند آیا زن می تواند از مرد تمکین نکند؟ بله می تواند.

در حالت کلی عدم تمکین زن مساوی است با سقوط و ازبین رفتن نفقه زن اما قانونگذار موارد استثنایی مجاز عدم تمکین را در قانون مدنی پیش بینی نموده و بنابراین در برخی موارد عدم تمکین زن مشروع و قانونی شمرده شده است.

در صورتی که یکی از موارد زیر موجود باشد و زن  از تمکین امتناع ورزد، همچنان مستحق نفقه خواهد بود.

مواردی که زوجه مجاز به عدم تمکین می باشد عبارت است از:

• بیماری زوج: منظور از بیماری، مبتلا شدن شوهر پس از عقد نکاح به یکی از بیماری های مقاربی است

• بیماری زوجه: در قانون برخی بیماری ها برای زن پیش بینی شده که در صورتی که زن به این بیماری ها مبتلا شود به صورت قانونی و مشروع می تواند از تمکین خاص خودداری کند. مانند عادت ماهیانه

• ضرر مالی، شرافتی و بدنی: مطابق ماده 1115 قانون مدنی اگر حضور و بودن زن و شوهر در یک منزل متضمن بیم ضرر مالی، شرافتی و بدنی برای زن باشد، وی می تواند مسکن جداگانه ای اختیار نماید .

• حق تعیین مسکن جداگانه زوجه: اگر حق تعیین محل سکونت به زن داده شده باشد زن می تواند از زندگی کردن با شوهر در منزلی که شوهر تعیین نموده، خودداری کند.

• حق حبس زوجه: مطابق ماده 1085 قانون مدنی تا زمانی که مهریه زن به او تسلیم نشده، می تواند از ایفا و انجام وظایفی که در قبال زوج دارد امتناع نماید.

آیا عدم پرداخت نفقه جرم است؟

در پاسخ به این سوال که آیا ترک انفاق جرم است جالب است بدانید بله.

قانونگذار در ماده 642 قانون مجازات اسلامی نسبت به جرم انگاری ترک انفاق یا عدم پرداخت نفقه اقارب و زوجه اقدام نموده و حتی برای آن مجازات حبس در نظر گرفته است.

مجازات عدم پرداخت نفقه چقدر است؟

براساس نص ماده 642 قانون مجازات اسلامی هر کس با داشتن استطاعت مالی و تمکین همسرش از پرداخت نفقه وی امتناع کند به حبس بیش از 3 ماه تا 5 ماه محکوم خواهد شد.

این جرم از جمله جرایم قابل گذشت است بدین معنا که اگر زن از شکایت خود مبنی بر ترک انفاق صرف نظر نماید، مرد به مجازات قانونی محکوم نخواهد شد.

شرایط مورد نیاز برای طرح شکایت ترک انفاق:

• اثبات رابطه زوجیت
• استطاعت (توانایی) مالی مرد
• تمکین زوجه
• عدم بذل مهریه

کجا شکایت ترک انفاق خود را پیگیری کنیم؟

برای پیگیری شکایت ترک انفاق، شاکی باید شکایت خود را به دادگاه کیفری ارائه دهد.

دادگاه پس از بررسی موضوع و احراز شرایط و وضعیت مالی و اقتصادی و … مرد، در صورت اثبات جرم ترک انفاق مجازات مقرر را تعیین می نماید.

مدارک مورد نیاز برای اثبات ترک انفاق:

شکایت جرم ترک انفاق نیز مانند هر نوع شکایت دیگری برای اثبات وقوع جرم به ارائه دلایل و مدارکی نیاز دارد.

دلایلی که می توانید برای اثبات وقوع جرم ترک انفاق به محکمه ارائه دهید عبارت است از:

1. ارائه سند نکاحیه (سند ازدواج)/ گواهی ازدواج، طلاق/ گواهی سرپرستی
2. استشهادیه و معرفی شهود(شاهدان نباید از بستگان و اقوام شاکی باشند)
3. درخواست تحقیق محلی
4. اقرار متهم

در چه صورتی شکایت ترک انفاق رد می‌شود؟

رد شکایت ترک انفاق به تشخیص قاضی بستگی دارد و وی با بررسی مدارک و شواهد ارائه شده تصمیم گیری خواهد کرد.

شکایت کیفری ترک انفاق در موارد زیر ممکن است رد شود:

1. عدم اثبات رابطه زوجیت یا وابستگی قانونی
2. اثبات پرداخت نفقه
3. عدم استطاعت یا توانایی مالی متهم
4. عدم درخواست نفقه توسط همسر

اگر زن قبلا به صورت رسمی از شوهر درخواست نفقه نکرده باشد و یا به صورت توافقی یا با رضایت طرفین نفقه پرداخت نشده باشد ممکن است شکایت ترک انفاق پذیرفته شده یا رد شود.

1. وجود توافق یا قرارداد معتبر

در صورتی که بین زوجین قرارداد یا توافقی درباره نحوه پرداخت نفقه وجود داشته باشد و این توافق توسط مرد رعایت شده باشد. ممکن است شکایت شما رد شود.

1. اثبات ترک خانواده توسط زن

اگر مرد بتواند ثابت نماید که زن بدون دلیل موجه و قانونی خانواده را ترک کرده و به همین دلیل نفقه به وی پرداخت نشده، شکایت رد می شود.

راه های اثبات پرداخت نفقه

زوج برای اثبات پرداخت نفقه می تواند مدارک زیر را به دادگاه ارائه نماید:

1. ارائه فیش های واریزی
2. ارائه رسید دریافتی از زوجه در قبال پرداخت پول به وی
3. معرفی شهود یا ارائه استشهادیه

ما همواره توصیه می کنیم برای پیشگیری از مشکلات ناشی از شکایت ترک انفاق با عدم پرداخت نفقه، زوج، فیش های واریزی پرداخت های خود به زوجه را نگه دارد و یا نفقه را به صورت نقدی و در مقابل چند نفر شاهد به زوجه بپردازد.

چطور در اتهام ترک انفاق از خود دفاع کنیم؟

اصولا در زمان احضار مردان در پاسخ به این پرسش بازپرس که آیا اتهام مذکور را می پذیرند یا خیر؟ به صورت یکی از 4 حالت زیر موضع خود را مشخص می نمایند:

دسته اول: مردانی که این اتهام را میپذیرند و حاضر به پرداخت نفقه به همسر خود هستند.

در این صورت دادگاه با ایجاد صلح و سازش میان زوجین و در نهایت دریافت تعهدنامه از مرد پرونده را مختومه می نماید.

دسته دوم: مردانی که این ادعا را می پذیرند اما در مقابل اظهار می کنند که همسرشان از آنها تمکین نکرده است.

آنها دلایلی را نیز برای عدم تمکین زن عنوان و ارائه می دهند و این مساله در برگه های صورتمجلس و بازجویی قید و ثبت می شود.

در این حالت مرد حاضر به پرداخت نفقه است اما به دلیل عدم تمکین زن ممکن است از آن امتناع نماید.

دسته سوم: مرد مدعی می شود که نفقه را پرداخته اما زن دلایلی مانند معرفی شهود ارائه می کند که این ادعا را رد می کند.

در این صورت پس از انجام تحقیقات لازم دادگاه تصمیم مناسب را اخذ و مرد را به پرداخت نفقه ملزم می نماید.

دسته چهارم: مردانی که اتهام را نمی پذیرند و ادعا می کنند نفقه را به زوجه پرداخته اند و با ارائه دلایل و مدارک کافی از خود رفع اتهام می نمایند . در این دسته دادگاه پس از بررسی قرار منع تعقیب صادر می کند به این دلیل که بی گناهی مرد از سوی دادگاه ثابت شده است.

این قرار قابل اعتراض از سوی زن خواهد بود.

آیا نفقه فرزندان قابل مطالبه است؟

از جمله حقوق فرزند، نفقه است که شامل خوراک، پوشاک، مسکن و دیگر هزینه های متعارف زندگی است.

پرداخت نفقه فرزند در درجه اول (بسته به جنسیت و توانایی اشتغال به کار فرزند) بر عهده پدر می باشد و در صورت فوت یا عدم استطاعت مالی وی، به ترتیب بر عهده جد پدری و مادر خواهد بود.

مطابق ماده 6 قانون حمایت خانواده هر شخصی حتی مادر در صورتی که حضانت طفل یا نگهداری فرزند را برعهده دارد حق اقامه دعوا و مطالبه نفقه طفل یا محجور را دارد.

برای مطالعه بیشتر در خصوص نفقه فرزند و نحوه مطالبه آن به مطلب زیر مراجعه کنید:

• نفقه فرزند و نحوه مطالبه آن

سوالات متداول شکایت ترک انفاق:

1.شوهرم خرجی نمیده چیکار کنم؟

یکی از مهمترین تکالیفی که برعهده مرد است  پرداخت نفقه زوجه و اقارب است که در صورت امتناع وی از پرداخت آن می توان علیه وی در محاکم دادگستری دعوای مطالبه نفقه مطرح نمود.

در صورت امتناع از پرداخت نفقه اقارب و زوجه خود، می توان وی را به پرداخت نفقه ملزم کرد.

2.آیا دیرکرد پرداخت نفقه قابل مطالبه است؟

بله، در صورتی که نفقه دینی مالی و نقدی باشد و در صورت فراهم بودن شرایط ماده 522 آیین دادرسی مدنی امکان مطالبه خسارت تاخیر در پرداخت نفقه وجود خواهد داشت.

3.آیا می توان در نکاح شرط کرد که به زن نفقه تعلق نگیرد؟

خیر. این شرط خلاف قوانین می باشد . در صورتی که این شرط در قراردادی درج شده باشد به آن ترتیب اثر نخواهند داد و زن در صورت وجود شرایط (تمکین) مستحق نفقه خواهد بود.

4.میزان نفقه زن چقدر است؟

از آنجایی که نرخ تورم در ایران ، هر ساله در حال تغییر می باشد و تعیین مبلغ نفقه از این عامل تاثیر می گیرد ، بنابراین، نرخ ثابتی ، در این خصوص وجود ندارد.

5.منظور از اشخاص واجب النفقه چیست؟

اشخاص واجب النفقه، افرادی هستند که براساس قانون به آن‌ها نفقه تعلق می‌گیرد.

6.آیا دفتر وکالت عدل گر، پرونده تغییر نام کوچک را می پذیرد؟

• • پذیرش یا عدم پذیرش پرونده شما مستلزم بررسی دقیق جزئیات و شرایط پرونده شما در وقت مشاوره است.

وکلای ما در دفتر وکالت عدل گر با تجربه بیش از 20 سال سابقه وکالت تخصصی در زمینه های مختلف حقوقی آماده ارائه خدمات حقوقی به شما عزیزان در داخل و خارج از کشور هستند.

7.چگونه می توانم با وکلای عدل گر صحبت کنم؟

• • جهت رزرو مشاوره می توانید از طریق لینک زیر اقدام و یا از طریق راه های ارتباطی زیر با ما تماس بگیرید.

رزرو آنلاین مشاوره

راه های ارتباطی دفتر وکالت عدل گر:

• • 021-58784
  • 021-88657789
  • 0998-1288800