مهریه
مطالبه مهریه موضوع بحث امروز ما است.
شاید یکی از ضرب المثل هایی که دیگر کمتر کسی به آن اعتقاد دارد ضرب المثل ” مهریه رو کی داده و کی گرفته” است
چرا که فراوان مشاهده گر آن هستیم که خانم ها مهریه خود را به اجرا می گذارند
بعضی از خانم ها واقعا می خواهند که مهریه خود را مطالبه کنند
اما بسیاری از خانم ها هم از مهریه به عنوان اهرم فشار بر مرد استفاده می کنند تا به خواسته های دیگری برسند
مثلا زنی که قصد جدایی از مرد را دارد در بسیاری موارد با فشار مالی ناشی از مهریه قصد دارد که مرد را راضی به طلاق توافقی یا دادن وکالت در طلاق کند.
در هر صورت شاید در دنیای قدیمی ها مهریه را کسی نمی داد و کسی نمی گرفت یا مهریه نشان گر مهر و محبت مرد به زن بود
اما قانون به مهریه به عنوان یک الزام قانونی برای مرد نگاه می کند و صراحتاً مقرر می کند که به محض انعقاد عقد نکاح زن مالک مهریه می گردد
و می تواند تصرفات دلخواه خود را در آن انجام بدهد
حتی با مرگ زن مهریه او از بین نمی رود بلکه وراث زوجه می توانند مهریه را از مرد مطالبه کنند.
نکات کلی قانونی در خصوص مهریه
1-نوع مهریه
طبق قانون زن و شوهر می توانند هر چیزی را که مالیت دارد و قابل تملک باشد را به عنوان مهریه انتخاب کنند.
البته در روزگار ما بیشتر مهریه ها سکه یا نهایتاً وجه نقد است که البته مهریه وجه نقد بر اساس شاخص بانک مرکزی متغیر می باشد که در ادامه به توضیح آن می پردازیم.
مثلا زن و مرد می توانند زمین، خانه، طلا یا هرچیز دیگری را مهریه قرار دهند که در عرف برای آن ارزش قایل می شوند و مورد خرید و فروش قرار می گیرد را مهریه قرار دهند.
2-حق حبس زن
این مورد بسیار مهم و اساسی است و باید مورد توجه آقایان قرار گیرد.
تا زمانی که مهریه به زن تسلیم نگردد زن قانوناً حق دارد که از ایفای وظایف زناشویی در مقابل مرد خودداری کند که بزرگ ترین مصداق آن خودداری از برقراری رابطه جنسی با مرد است.
در این شرایط علاوه بر اینکه زن حق دارد از ایفای وظایف زناشویی خودداری کند مرد باید به او نفقه نیز پرداخت کند
به عبارت دیگر در حالت عادی مرد فقط زمانی باید به زن نفقه بپردازد
که زن از او تمکین عام و خاص ( مقصود از تمکین خاص رابطه جنسی و زناشویی است) داشته باشد اما
در این مورد علی رغم اینکه زن از مرد تمکین نمی کند مرد باید به او نفقه پرداخت کند.
اما این حق حبس در شرایطی زایل می شود.
الف-هنگامی که پرداخت مهریه مدت دار است مثلا زمانی که مهریه عند الاستطاعه است زن نمی تواند از حق حبس استفاده کند
ب-اگر زن قبل از اینکه مهریه به او پرداخت گردد نسبت به تمکین از مرد اقدام کند دیگر نمی تواند از حق حبس استفاده کند
3-نکاح بدون مهریه
در قانون ایران نکاح و ازدواج بدون مهریه نداریم.
اگر در نکاح دایم ( ازدواج 99 ساله عقد موقت می باشد) مهریه قید نگردد یا شرط شود که مهریه قرار ندهیم
ازدواج آنها صحیح می باشد و باید بعد از عقد ازدواج
مهریه را معین کنند و اگر معین نکنند و بین آنها رابطه جنسی رخ بدهد مرد باید به زن مهر المثل بدهد.
در نکاح موقت نیز اگر مهریه معین نشود ازدواج باطل است چرا که مهریه در نکاح موقت رکنی اساسی است.
حتما بخوانید:
مطالبه مهریه بیش از 110 سکه
حتما شما هم شنیده اید که می گویند ” هرچقدر مهریه بندازی، 110 تا بیشتر بهت نمی دهند”
آیا این سخن به لحاظ قانونی صحیح است؟
اگر مرد توان پرداخت 400 عدد سکه را داشته باشد باز هم به زن 110 سکه تعلق می گیرد؟
به لحاظ شرعی طرفین حق دارند که هر میزان مهریه معین کنند، چه نمک و آب را مهریه قرار دهند چه 1300 شاخه گل یا سکه طلا به میزان سال تولد عروس خانم.
متاسفانه در دهه های اخیر نیز تعیین مهریه بالا میان خانواده ها ابزار چشم و هم چشمی گردیده بود
و داماد مهریه ای را متقبل می گردید که همگان اذعان داشتند که در توان او نیست.
بیشتر بخوانید:
خلاصه جمع تمامی عوامل سبب گردید که قانون گذار به بحث مهریه ورود کند و سعی کند که از دعاوی در این زمینه بکاهد و سدی جلوی چشم و هم چشمی ها ایجاد کند.
به همین علت قانون حمایت از خانواده در سال 1391 مقرر کرد که اگر مهریه در زمان وقوع عقد تا 110 سکه بهار آزادی باشد وصول آن مشمول ماده 2 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی خواهد بود
و اگر مهریه بیشتر از این میزان باشد در آن خصوص تنها ملاک پرداخت توانایی و ملائت مرد است
به عبارت دیگر اگر 1000 سکه نیز به عنوان مهریه معین کنید ایراد و اشکالی به لحاظ قانونی به آن وارد نیست اما فقط در صورتی که مرد توانایی مالی داشته باشد در مقابل شما تعهدی دارد و
زن است که باید اثبات کند مرد توانایی مالی پرداخت بیش از 110 سکه بهار آزادی را دارد.
ازدواج مجدد زن و مهریه
باور عموم بر این است که پس از طلاق ، هنگام شوهر کردن مجدد زن دریافت مهریه یا همان صداق معنایی ندارد،
زیرا وقتی بعد از طلاق زن سرپرست ندارد دریافت مهر معقول به نظر می رسد.
اما پس از ازدواج مجدد به علت داشتن سرپرست جدید دلیلی برای دریافت صداق از همسر اول وجود ندارد.
علاوه بر این برای مرد و خانواده اش درک این مسئله دشوار است که مهریه ای که از جانب آن ها پرداخت می شود در زندگی مشترک جدید زن خرج شود
اما برخلاف آنچه که در عرف جاری است زن در صورت ازدواج مجدد و حتی چند باره مستحق دریافت تمامی مهریه ها است.
بیشتر بخوانید:
مهریه وجه رایج
بحث مطالبه مهریه را با مهریه وجه رایج ادامه می دهیم.
در گذشته ها قرار دادن وجه نقد رایج به عنوان مهریه بسیار اتفاق می افتاد و حتما در عقد نامه مادرهایمان مشاهده کرده اید که مهریه به مبلغ مثلا 20 هزار تومان معین گردیده
که در زمان خودش مبلغ کلانی بوده اما گذر زمان و تورم سبب گردیده که مبلغ مزبور ناچیز جلوه کند
برای جبران این ضرر و زیان در حق زن مهریه متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه زمان تادیه محاسبه خواهد گردید بدین صورت که طبق قانون:
چنان چه مهریه وجه رایج باشد متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه زمان تادیه نسبت
به سال اجرای عقد که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می گردد محاسبه و پرداخت خواهد گردید
البته اگر زوج و زوجه هنگام عقد به نحو دیگری توافق کرده باشند آن توافق برای قانون گذار نیز محترم است.
حتما بخوانید:
ضمانت از مهریه
بحث مطالبه مهریه را موضوع ضمانت از مهریه ادامه می دهیم.
آیا زن می تواند از شخص ثالثی ضمانت مهریه را بخواهد؟
آیا پدر شوهر یا مادر شوهر می توانند ضامن پرداخت مهریه بشوند؟
بله طبق قواعد عقد ضمان امکان این امر وجود دارد و زن می تواند از شخصی مانند پدر شوهر یا مادر شوهر بخواهد که پرداخت مهریه را برای او ضمانت کند
و در این صورت مطالبه مهریه از ضامن نیز امکان پذیر است.
نحوه مطالبه مهریه
آیا برای مطالبه مهریه باید مستقیم به دادگاه مراجعه کنیم؟آیا برای مطالبه مهریه می توانیم به دلخواه به اداره ثبت یا دادگاه مراجعه کنیم؟
اگر زوج با اطلاع از مطالبه مهریه در صدد انتقال اموالش است می توانیم با اخذ دستور موقت جلوی نقل و انتقال اموال او را بگیریم؟
ممنوعیت مراجعه به دادگاه
در این خصوص باید بگوییم که طبق قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه شخص
برای مطالبه مهریه که ناشی از سند رسمی ازدواج است
ابتدا باید به ادارات اجرای مفاد اسناد رسمی لازم‌الاجرای سازمان ثبت اسناد و املاک کشور مراجعه کنند
و زن در هیچ صورتی ( حتی زمانی که شوهر در حال نقل و انتقال اموال به ضرر زن می باشد) حق مراجعه ابتدایی به محاکم دادگستری برای مطالبه مهریه را ندارد
این ادارت مکلفند بلافاصله پس از تقاضای اجرائیه نسبت به شناسایی و توقیف اموال مدیون اقدام کنند.
چنانچه مرجع مذکور نتواند ظرف مدت دو ماه از تقاضای اجراء، نسبت به شناسایی و توقیف
اموال متعهد سند، اقدام کند یا ظرف مدت شش ماه نسبت به اجرای مفاد سند اقدام نماید، متعهدٌله سند می‌تواند با انصراف از اجرای مفاد سند به محاکم دادگستری رجوع نماید.
در حال حاضر اولین قدم برای مطالبه مهریه مراجعه به دفترخانه تنظیم کننده سند ازدواج و درخواست صدور اجراییه از دفترخانه است.
حتما بخوانید: