خسارت معنوی چیست و نحوه جبران آن چگونه است؟
امروز در خصوص این که خسارت معنوی چیست در خدمت شما هستیم.
خسارت معنوی بر خلاف خسارت مادی در گذشته مورد قبول محاکم و مراجع قضایی نبوده است.
اغلب بر این باور بودند که خسارت معنوی غیر قابل جبران است.
و پرداخت غرامت در ازای خسارت معنوی به معنای زیرپا گذاشتن شخصیت انسان است.
اما با گذشت زمان این تصور منسوخ شد و قانونگذاران کشور های مختلف به مرور زمان این نوع خسارت را پذیرفتند.
خسارت معنوی چیست؟
خسارت به دو دسته خسارت معنوی و خسارت مادی تقسیم می شود.
منظور از ورود خسارت مادی، ورود خسارات معنوی بر خلاف خسارت مادی که بصورت فیزیکی و عینی است هیچ گونه آثاری در ظاهر امر وجود نخواهد داشت و خسارات وارده یا بر مالکیت معنوی اشخاص وارد گردیده است مانند صدمه رساندن به شهرت یا برند شرکتی و یا از بین بردن منفعت یا حق مشروع اشخاص .
به عبارتی دیگر خسارت معنوی را می توان اینگونه بیان کرد که ورود هرگونه صدمه و زیان از باب هتک حرمت و حیثیت که بصورت غیر قانونی باشد.
یا می توان گفت:
لطمه وارد کردن به اعتبار اشخاص و ورود ضرر های روحی که نتیجه آن ضرر های عاطفی است، خسارت معنوی است.
خسارت معنوی در حقوق ایران
خسارت معنوی اول بار در سال 1312 در ماده 212 مکرر قانون مجازات عمومی مورد توجه قانونگذار قرار گرفت.
سپس طی چندین سال مورد اصلاح و نگارش قرار گرفت.
تا در آخر در سال 1339 قانون گذار در قانون مسئولیت مدنی چندین ماده در خصوص خسارات معنوی و جبران آن به تدوین رساند.
مطالبه ضرر و زیان خسارت معنوی در ماده 1 قانون مسئولیت مدنی مورد تایید قانون گذار است.
که بیان می دارد :« هرکس که به حیثیت یا شهرت تجاری و یا حقی که توسط قانون برای شخصی ایجاد گردیده ضرر معنوی برساند مسئول جبران خسارت خواهد بود.»
در ادامه قانون در ماده 2 قانون مذکور مورد پذیرش قانون گذار است که خسارات معنوی می توانند بصورت تنهایی بر اشخاص لطمه ای وارد نمایند و یا همراه با خسارات مادی این ضرر وارد بشود.
همچنین قانون گذار در اصل 171 قانون اساسی حتی بابت ضرر های معنوی که از طرف محاکم قضایی به اشخاص وارد می گردد هم تدابیری اندیشید و اینگونه بیان داشت :« اگر ضرر مادی یا معنوی توسط قاضی بر اشخاص وارد گردد و چنانچه مقصر این ضرر شخص قاضی باشد وی ضامن جبران خسارت بوده و در غیر اینصورت دولت موظف به جبران خسارت شخص زیان دیده خواهد بود.»
جبران خسارت معنوی چیست
در ادامه ی اینکه خسارت معنوی چیست می خواهیم بدانیم نحوه جبران خسارت معنوی چگونه است؟
جبران خسارات معنوی یا بصورت توافقی میان اشخاص صورت می گیرد یا به حکم دادگاه.
در روش توافقی طرفین می توانند هر توافقی که مایل باشند انجام بدهند.
جبران خسارت معنوی توسط دادگاه عموما به 4 دسته تقسیم می شود: 1- بازگشت به وضعیت سابق 2- پرداخت خسارت معادل با ضرر3- جبران خسارت به نحو نمادین 4- جبران خسارت به همراه مجازات
حتماً بخوانید:
بازگشت به وضعیت سابق
یکی از بهترین نوع جبران خسارت برگرداندن اوضاع و شرایط به حالت قبل از ورود ضرر است. طوری که دیگر ضرر محو شود.
اما این نوع جبران خسارت اغلب در جبران خسارات مادی مورد توجه قرار می گیرد و در ورود خسارات معنوی اعاده وضعیت به حالت سابق (قبل از ورود ضرر) تا حدودی امکان پذیر نیست.
ولی چنانچه شرایط امکان این امر وجود داشته باشد بهترین نوع جبران خسارت معنوی خواهد بود.
پرداخت خسارت معادل با ضرر
از آنجایی که جبران خسارت از نوع اعاده وضعیت به حالت سابق در اغلب موارد امکان پذیر نمی باشد نوع دیگر جبران خسارت معنوی پرداخت غرامت معادل با ضرر به متضرر است.
اما از آنجایی که به درستی نمی توان میزان خسارت معنوی را تعیین نمود.
می توان بیان کرد پرداخت غرامت تنها می تواند از آثار خسارت روحی وارده به شخص بکاهد.
مثل پرداخت غرامت در کنار پرداخت دیه بخش آسیب دیده صورت.
که شخص زیان دیده می تواند آرامش خاطر داشته باشد که با غرامت دریافتی صورت خود را ترمیم کند.
اما به هیچ عنوان خسارات معنوی به معنای واقعی با این روش جبران نمی شود.
همچنین ماده 3 قانون مسئولیت مدنی دادگاه را صالح به تعیین نوع مجازات، شیوه انجام آن و میزان خسارت دانسته.
جبران خسارت به همراه مجازات
جبران خسارت معنوی همراه با مجازات، زمانی مورد توجه قاضی قرار می گیرد که شخص مرتکب، عملی را عمدی و با سوء نیت انجام دهد. در این حالت دادگاه می تواند علاوه بر جبران خسارت معنوی مرتکب را محکوم به مجازات کیفری هم نماید.
در پایان مبحث اینکه خسارت معنوی چیست به شما پیشنهاد می شود رای زیر را مطالعه کنید.