شهادت دروغ و مجازات آن
امروز در خصوص مطلب شهادت دروغ در خدمت شما هستیم.
در ابتدا باید بدانید شهادت یعنی به نفع یا ضرر دیگران در دادگاه گواهی دهیم.
اگر این امر به صورت کذب باشد گاهی تاثیر زیادی بر نتیجه نهایی دادگاه می گذارد. پس شهادت دروغ، در قانون دارای مجازات است.
شاهد کاذب، محکوم به حبس و جزا نقدی می شود.
نقش مهم شهادت در نظام حقوقی ما قابل چشم پوشی نیست. زیرا یکی از دلایل مهم اثبات دعوا در قانون ما می باشد.
بسیاری از دعاوی مطرح در دادگاه ها، به وسیله شهادت شاهدان به اثبات می رسند.
جرم انگاری
قانون گذار، شهادت دروغ را در نظام حقوقی ما جرم انگاری نمود.
در موارد بسیاری افراد با گرفتن پول یا هر منفعت دیگر، با شهادت دروغ باعث می شوند مسیرو نتیجه نهایی دعوی تغییر کند.
در این مطلب، به تعریف و شرایط تحقق جرم شهادت دروغ می پردازیم.
و در نهایت، مجازات شهادت دروغ و جبران خسارت این جرم و نحوه شکایت و رسیدگی به آن را بررسی می کنیم.
جرم شهادت دروغ چیست؟
طبق ماده 1258 قانون مدنی ادله اثبات دعوی به قرار زیر می باشند :
اقرار
اسناد کتبی
شهادت
امارات
قسم
به این جهت شهادت یکی از دلایل اثبات دعوا می باشد.
شهادت، به این معناست که فردی که به آن شاهد یا گواه می گویند، از حقیقت امری که می تواند وقوع جرمی باشد، اطلاع دارد.
و نزد مقام قضایی، گواهی می دهد.
شهادت، خبری است که ممکن است به نفع یا ضرر دیگران باشد.
ارتباطی با خود شهادت دهنده ندارد زیرا این امر مربوط به مبحث اقرار می شود که بعدتر در مطلبی جداگانه به آن می پردازیم.
دراین جرم چه رخ می دهد؟
شخصی، شهادتی بر خلاف واقع می دهد.
شرایط تحقق جرم شهادت دروغ
شهادت دروغ، از جمله جرائم عمدی می باشد.
چون در ابتدا شاهد باید سوگند یاد کند که هیچ چیز جز حقیقت نمی گوید.
پس به مفاد شواهد و نتیجه این عمل، واقف می باشد.
به این خاطر، اگر شخصی به عنوان شاهد، حقیقت را کتمان کند و خلاف واقع شهادت دهد، مرتکب این جرم شده است.
طبق ماده 650 قانون مجازت اسلامی، جرم شهادت دروغ، زمانی اتفاق می افتد که ادای شهادت، در دادگاه و نزد مقامات رسمی صورت گیرد.
بخوانید در رابطه با:
جرم شهادت دروغ، دارای دوشرط اختصاصی برای تحقق است :
اول- شهادت دروغ می بایست در دادگاه صورت گیرد.
به این دلیل نمی توان هر شهادت دیگری خارج از دادگاه را جرم بدانیم.
برای مثال، شهادت دروغ در مراجع انتظامی و کلانتری ها جرم نیست.
دوم- علاوه بر اینکه شهادت دروغ باید در دادگاه صورت باشد.
باید نزد مقامات رسمی ادا شود.
در نتیجه، شهادت نزد شخص فاقد صلاحیت جرم شهادت دروغ نیست.
شهادت نزد سایر مقامات رسمی غیر قضایی که در قانون مشخص شده اند هم شهادت دروغ محسوب می شود، که به چند مورد آن اشاره می نماییم:
ماده 2 قانون تخلفات، جرایم و مجازات های مربوط به اسناد سجلی و شناسنامه
اشخاص زیر به حبس از ۹۱ روز تا یک سال و یا به پرداخت جزای نقدی از ۲۰۰/۰۰۰ ریال تا ۱/۰۰۰/۰۰۰ ریال و یا به هر دو مجازات محکوم می‌شوند:
الف – اشخاصی که در اعلام ولادت و یا وفات یا هویت بر خلاف واقع اظهاری نمایند.
ب – اشخاصی که عالما عامدا پس از رسیدن به سن ۱۸ سال تمام از شناسنامه مکرر استفاده نموده یا به دریافت شناسنامه مکرر برای خود یا مولی علیه و یا به دریافت شناسنامه موهوم مبادرت کنند و یا از شناسنامه دیگری خواه صاحب آن زنده یا مرده باشد به نام هویت خود استفاده نمایند.
افرادی که شناسنامه خود را در اختیار استفاده‌کنندگان فوق قرار دهند به همان مجازات محکوم می‌شوند.
ج – ماما یا پزشکی که در مورد ولادت یا وفات گواهی خلاف واقع صادر کند.
د – اشخاصی که در مورد ولادت یا وفات شهادت دروغ بدهند و شهادت آنان در تنظیم دفتر ثبت کل وقایع و یا وفات موثر واقع شود.
تبصره- در کلیه موارد مذکور در فوق، مرتکب در صورت تکرار به حداکثر مجازات مقرر محکوم خواهد شد.
بند 2 ماده 15 قانون راجع به ورود و اقامت اتباع خارجه در ایران
هر کس عامداً در نزد مأمورین ذیمدخل برای تحصیل تذکره و یا جواز اقامت و یا
جواز عبور شهادت کذب داده و یا اظهارات خلاف واقع نماید‌و یا موضوعاتی را که در
تشخیص تابعیت مؤثر است کتمان نماید و یا تذکره و یا جواز اقامت و یا جواز عبور و
یا ورقه هویتی را که به وسائل مزبور‌تحصیل شده است عامداً استعمال کند.
ماده 10 قانون تصدیق انحصار وراثت
هر شاهدی که در موضوع تحصیل تصدیق وراثت، برخلاف واقع شهادت دهد، مشمول تعقیب و مجازات مقرر برای جرم شهادت دروغ است.
مجازات شهادت دروغ
این جرم دارای دو دسته ضمانت اجرای حقوقی و ضمانت اجرای کیفری است.
برای مثال، ماده 650 قانون تعزیرات:
هرکس در دادگاه نزد مقامات رسمی به دروغ شهادت بدهد ، به سه ماه و یک روز تا دو سال حبس و یا به یک میلیون و پانصد هزار تا دوازده میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.
همینطور در صورتی که شهادت دروغ منجر به اجرای مجازاتی مثل دیه حدود یا قصاص برشخصی شود، همان مجازات، برای کسی که شهادت دروغ داده هم اعمال می شود.
مثلا، اگر شخصی به جرمی که موجب قصاص است، شهادت دهد، اما بعد اجرای قصاص، ثابت شود که شهادت دروغ است، قاضی و مأمور اجرای حکم، ضامن نمی باشند.
بلکه کسانی که به دروغ شهادت داده اند، اعدام می شوند.
ماده 259 قانون آیین دادرسی کیفری 1392
در صورتی که بازداشت بر اثر اعلام مغرضانه جرم، شهادت کذب و یا تقصیر مقامات قضایی باشد، دولت پس از جبران خسارت می تواند به مسئول اصلی مراجعه بکند.
لازم است به این نکته اشاره کرد که طبق قانون، اگر کسی به دروغ علیه دیگری شهادت داد و رأی دادگاه بر این اساس صادر شد. ( نه هیچ دلیل دیگری )
می توان براساس ماده 272 قانون آیین دادرسی کیفری، از طریق دیوان عالی کشور، تقاضای اعاده دادرسی نمود.
البته به شرطی که شهادت دروغ با حکم قطعی اثبات شود.
نحوه شکایت و رسیدگی به جرم شهادت دروغ
جهت بی اثر کردن آثار حکمی که براساس شهادت دروغ صادر شد، باید یک شکایت کیفری از شهود، با عنوان شهادت کذب طرح کرد.
برای اثبات این ادعا باید با داشتن دلایل محکمه پسند یک شکوائیه طراحی کرد.
پس از طرح شکایت، شکوائیه به دادسرا ارجاع می شود.
مقامات دادسرا از جمله دادیار و بازپرس تحقیقات مقدماتی در خصوص شکایت از شهادت دروغ را به عمل خواهند آورد.
دادسرا، صرفا اختیار انجام تحقیقات را دارد.
اگر شکایت شاکی صحیح بود.
پرونده همراه با قرار جلب به دادرسی، برای صدور رای نهایی به دادگاه کیفری ارسال می شود.
سپس دادگاه کیفری با بررسی اسناد و مدارک موجود در پرونده، دلایل شاکی و تحقیقات، رای نهایی را صادر می کند.
جبران خسارت ناشی از شهادت دروغ
بر اساس اصل لزوم جبران خسارات، هر کس به دیگری خسارتی وارد کند باید آن را جبران کند.
به علاوه، در قانون، مواردی در خصوص جبران خسارت ناشی از شهادت دروغ پیش بینی شده است.
بنابر ماده 201 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری در مواردی که دادگاه از شهود درخواست ادای شهادت کند بعد مشخص بشود شهادت خلاف واقع بوده است چنانچه شهادت خلاف واقع آنها موجب ورود خسارتی شده باشد ، به پرداخت آن نیز محکوم خواهند شد .