استرداد ثمن معامله

استرداد ثمن معامله

استرداد ثمن معامله موضوع بحث امروز ما است.

هنگامی که معامله ای انجام می شود خریدار و فروشنده بابت پرداخت ثمن و مبیع با یکدیگر توافق می کنند.

اما در مواردی قرارداد روند عادی خود را طی نمی کند و به عللی مثل فسخ و انفساخ و بطلان، قرارداد منحل می گردد

در این موارد شخصی که ثمن را پرداخت کرده است باید دعوای استرداد ثمن معامله را مطرح کند.

در صورت کاهش ارزش ثمن معامله غرامات وارده بر شخص نیز قابل جبران می باشد

این امر به خصوص در جامعه کنونی که کاهش ارزش پول فراوان اتفاق می افتد بسیار کاربرد دارد.

علل انحلال قرارداد

وقتی قراردادی منعقد می گردد به علت های زیر امکان انحلال قرارداد وجود دارد

1-فسخ قرارداد در اثر استفاده از خیارهای قانونی همچون خیار عیب، غبن فاحش، خیار تدلیس، خیار تبعض صفقه، خیار تخلف شرط

البته امکان دارد که فسخ قرارداد در اثر علت های دیگری هم باشد همچون فسخ معامله به خاطر فرار از دین

2-انفساخ قرارداد.

تفاوت فسخ و انفساخ قرارداد در قهری بودن و ارادی بودن این مسئله می باشد بدین صورت که فسخ معامله نیاز به اعلام اراده و انجام عمل دارد

اما انفساخ بدون اراده طرفین صورت می گیرد

مثلا در قرارداد درج می گردد که در صورت مستحق للغیر بودن مبیع بیع خود به خود منفسخ می گردد.

3-بطلان قرارداد: یکی از موارد فراوانی که در روابط میان مردم اتفاق می افتد بطلان قرارداد است بدین صورت که خریدار پول معامله را به فروشنده پرداخت می کند اما بعد از پرداخت ثمن متوجه می گردد که

معامله باطل بوده است مثلا به این علت که فروشنده مال بازداشتی را به او فروخته

یا به این علت که معامله فضولی بوده یا به دلیل محجور بودن شخص یا به علت در رهن بودن مورد معامله که همگی باعث بطلان معامله است

استرداد ثمن

در این مورد و موارد دیگری که مطرح کردیم شخص به لحاظ حقوقی باید نسبت به استرداد ثمنی که پرداخته است اقدام کند

 اما حتما قبل از ارائه دادخواست در این زمینه با وکیل متخصص دعاوی ملکی مشورت کنید

چرا که دعوایی است دارای جزییات فراوان که بندی از قرارداد می تواند تمام سرنوشت دعوا را دچار تغییر کند

و متاسفانه در مواردی عدم مشورت با شخص متخصص موجب از دست رفتن تمامی حقوق شخص گردیده است.

به نمونه ای از موارد مهم مزبور که در طرح دعوای استرداد ثمن معامله مهم و اساسی است اشاره می کنیم.

حتما بخوانید: مشاهده ابلاغیه الکترونیکی سامانه ثنا

تعیین وضعیت معامله و استرداد ثمن معامله

اشاره کردیم که معامله به عللی مانند فسخ معامله و انفساخ و بطلان منحل می گردند.

در بسیاری موارد شخص بعد از اطلاع از این امور اقدام به طرح دادخواست استرداد ثمن معامله می کند

غافل از اینکه قبل از تعیین وضعیت معامله چنین دعوایی قابل استماع نیست

مثلا شخص امروز اقدام به خرید آپارتمانی می کند و بعد از چند روز متوجه می گردد که فروشنده مالک آپارتمان نبوده است و

 مال دیگری را به او فروخته و او نیز متاسفانه قسمت اعظم ثمن معامله را به او تسلیم کرده است

در ناراحتی ناشی از کلاهی که به سرش رفته بدون مشورت با وکیل سریع اقدام به طرح دعوای فروش مال غیر در دادسرا و استرداد ثمن معامله در دادگاه حقوقی می کند

و بعد از چند ماه رفت و آمد و گذران زندگی در استرس و فشار دادگاه حقوقی رای به رد دعوا می دهد.

چرا که هنوز تعیین تکلیف معامله صورت نگرفته است و

شخص ابتدا باید نسبت به دعوای تایید فسخ معامله یا تایید انفساخ معامله یا تایید بطلان معامله اقدام کند و

بعد از روشن شدن وضعیت معامله اقدام به طرح دعوای استرداد ثمن معامله کند

در غیر این صورت دادگاه نسبت به صدور قرار رد دعوا اقدام می کند.

نظر مخالف

البته نظر مخالف نیز در این زمینه وجود دارد اما آنچه به نقل آن پرداختیم نقل اکثر قضات در این مورد می باشد

به عبارت دیگر با توجه به اصل لزوم قراردادها در حقوق ایران ( طبق اصل لزوم قراردادها هر عقدی که طبق قانون واقع می گردد میان طرفین لازم الاتباع است)

تا زمانی که قرارداد از راه قانونی بی اعتبار نشده همچنان معتبر است و نمی توانید ثمن آن را پس بگیرید

ابتدا باید نسبت به بی اعتبار کردن قرارداد اقدام کنید و سپس نسبت به طرح دادخواست استرداد ثمن معامله اقدام بورزید.

کاهش ارزش پول

با توجه به تراکم پرونده ها در دادگستری و کند پیش رفتن کارها و

با توجه به اینکه اکثراً اشخاص از آرای دادگاه بدوی تجدیدنظرخواهی می کنند

حتی اگر رای به نفع شما صادر گردد مبلغی به دستتان می رسد که دیگر ارزش روز پرداخت را ندارد

به خصوص در مواردی که فروشنده مال شخص دیگری را به شما می فروشد و شما از همه جا بی خبر وارد روندی پیچیده می شوید

آیا امکان مطالبه ثمن به نرخ روز و کاهش ارزش پول وجود دارد؟

ثمن به نرخ روز

در بعضی موارد به علت وجود رای وحدت رویه در این زمینه دادگاه حکم به پرداخت تمامی غرامات و ضرر و زیان های وارد بر فروشنده صادر می کند

مثلاً زمانی که فروشنده مال دیگری را به شما می فروشد با توجه به اینکه ثمن در اختیار او بوده و بیع فاسد نیز سبب مالکیت نمی گردد

دادگاه حکم به پرداخت غرامات وارد بر شما صادر می کند از جمله کاهش ارزش ثمن که طبق رای وحدت رویه 733 قابل جبران است.

رای وحدت رویه 733

به موجب ماده 365 قانون مدنی ، بیع فاسد اثری در تملک ندارد ، یعنی مبیع و ثمن کماکان در مالکیت بایع و مشتری باقی می ماند و حسب مواد 390 و 391  قانون مرقوم ، اگر بعد از قبض ثمن ، مبیع کلاً یا جزئاً مستحقق للغیر درآید ،

بایع ضامن است و باید ثمن را مسترد دارد و در صورت جهل مشتری به وجود فساد ، از عهده غرامات وارد شده بر مشتری نیز برآید و چون ثمن در اختیار بایع می باشد

در صورت کاهش ارزش ثمن و اثبات آن ، با توجه به اطلاق عنوان غرامات در ماده 391 قانون مدنی بایع قانوناً ملزم به جبران آن است

در باقی موارد نیز با توجه به شباهت موارد امکان صدور حکم به نفع شما و

جبران کاهش ارزش پول تان  وجود دارد.

اقاله قرارداد

در موارد اقاله قرارداد و عدم توافق برای استرداد ثمن معامله نیز می توانید دعوای استرداد ثمن معامله را مطرح کنید

اما ابتدا باید اقاله قرارداد را اثبات کنید.

مطلب مرتبط: هر آنچه باید از اقاله بدانید