اعسار از پرداخت محکوم به
در برخی دعاوی حقوقی اعم از دعاوی خانوادگی همچون مطالبه مهریه، مطالبه وجه چک و پرداخت بدهی به شخص ثالث و … محکوم علیه(کسی که حکم به ضرر او صادر می شود) ملزم به پرداخت مال یا ارزش آن یا وجه نقد می شود. اما محکوم علیه به دلیل عدم توانایی مالی، توانایی پرداخت یک جای محکوم به را ندارد
شخصی که در چنین شرایطی است می تواند از دادگاه تقاضای اعسار از پرداخت محکوم به کند.
در این مطلب ما قصد داریم تا به بررسی مفهوم اعسار و چگونگی طرح و تقدیم دادخواست اعسار و شرایط آن صحبت کنیم. با ما همراه باشید.
معنای اعسار
اعسار در لغت به معنای درماندگی در پرداخت دین و ورشکستگی است اما در اصطلاح حقوقی به وضعیت شخصی غیر تاجر گفته می شود که به دلیل عدم دسترسی به مال و دارایی خود یا عدم کفایت دارایی خود، توانایی پرداخت دیون خود یا هزینه دادرسی خود را ندارد.اعسار با ورشکستگی متفاوت است
تفاوت اعسار و ورشکستگی
چرا که معسر(کسی که از ادای دین خود برنیاید) برخلاف ورشکسته محجور محسوب نشده و می تواند در خصوص امور خود آزادانه تصمیم بگیرد و تصرف کند.
افزون بر این، دادخواست ورشکستگی فقط از افرادی که تاجر هستند قبول می شود و
طبق قانون تاجر شخصی است که شغل معمولی خود را معاملات تجاری قرار می دهد.
معاملات تجاری در ماده 2 قانون تجارت شمارش گردیده است.
چه کسی می تواند دادخواست اعسار مطرح کند؟
به صرف ادعای اعسار از جانب اشخاص دادگاه حکم به نفع آنها صادر نمی کند بلکه مدعی اعسار باید بتواند ادعای خود را به اثبات برساند.
به عبارت دیگر، تنها شخصی می تواند ادعای اعسار نماید که بدهکار باشد و ادعای خود مبنی بر اعسار را اثبات کند. بنابراین دو دسته از افراد می توانند ادعای اعسار و تقاضای تقسیط بدهی را از دادگاه داشته باشند
اعسار از پرداخت محکوم به و هزینه دادرسی
دسته اول شامل افرادیست که به علت مشکلات حقوقی که دارند تقاضای بررسی و حل مشکل خود را از مراجع قضایی می خواهند
اما به دلیل مشکلات مالی قادر به پرداخت هزینه های لازم جهت انجام پروسه و مراحل تکمیل پرونده نیستند از این رو این دسته از افراد با تقدیم دادخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی دعوای حقوقی خود را دنبال خواهند کرد.
دسته دوم شامل افرادی است که براساس حکم دادگاه محکوم به پرداخت مبلغی معین به طلبکار می گردند اما به دلیل عدم توانایی مالی قادر به پرداخت آن نمی باشند
در این مورد شخص با ارائه دادخواست اعسار از پرداخت محکوم به تقاضای تقسیط (قسط بندی) دین را از دادگاه درخواست می کند.
مثلاً مرد طبق سند ازدواج محکوم به پرداخت 100 عدد سکه بهار آزادی می گردد اما دادخواست اعسار از پرداخت محکوم به تقدیم دادگاه می کند و مدعی می شود که توان پرداخت این میزان سکه به صورت یک جا را ندارد
و با ارایه صورت اموال خود و با توجه به درآمد کنونی اش تقاضای قسط بندی مهریه را می کند.
یا شخصی که طبق چک صادره و حکم دادگاه محکوم به پرداخت مبلغ چک گردیده است اگر توان پرداخت مبلغ چک به صورت یک جا را نداشته باشد می تواند مدعی اعسار از محکوم به گردد.
مدارک لازم برای تنظیم دادخواست اعسار از محکوم به
برای تنظیم دادخواست اعسار از پرداخت محکوم به، به مدارک زیر احتیاج داریم:
- شهادت 2 نفر شهود.
- فرم کامل لیست اموال فرد درخواست کننده اعسار.
- فهرست اموال منقول و غیر منقول
- فهرست همه نقل و انتقالات اموال طی 1 سال گذشته( یک سال قبل از طرح دعوای اعسار)
- پیوست دادنامه محکومیت.
- برگه استشهادیه.
- مشخصات و محتویات کامل پرونده از قبیل شماره پرونده شعبه رسیدگی کننده و …
- لیست کل دارایی و اموال شخص مدعی
مدعی اعسار باید در استشهادیه نوع شغل و میزان درآمد خود را قید کند.
مزایای اثبات اعسار:
اگر شخص بتواند اعسار خود را در دادگاه به اثبات برساند فواید متعددی برای وی به دنبال خواهد داشت که مواردی از آن ها به شرح زیر می باشد:
- قبول دادخواست اعسار از هزینه های دادرسی و همچنین معافیت فرد از پرداخت هزینه های دادرسی.
- انتخاب وکیل معاضدتی برای فرد.
- معافیت فرد از پرداخت هزینه انتشار آگهی.
- معاف از پرداخت حق الزحمه کارشناس.
- تقسیط یا قسط بندی بدهی شخص.
- معافیت فرد از ممنوع الخروج شدن
- معافیت موقت مرد در پرداخت حقوق مالی زن (در بحث طلاق)
مهلت دادخواست اعسار از پرداخت محکوم به
برای ثبت دادخواست اعسار از پرداخت محکوم به مدعی تنها یک ماه پس از ابلاغ اخطاریه مربوط به اجرائیه فرصت دارد تا با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی محل سکونت خود دادخوست اعسار از پرداخت محکوم به را ثبت کند.
پس از ثبت دادخواست مذکور باید منتظر اولین جلسه رسیدگی بمانید
و در این مدت باید به طور مداوم ابلاغیه های الکترونیکی سامانه ثنا را بررسی کنید.
نکته بسیار مهم
یک نکته بسیار مهم در این میان طرح دعوای اعسار در مدت یک ماه از تاریخ ابلاغ اجراییه است چرا که اگر در این مدت طرح دعوا صورت گیرد تا
تعیین تکلیف دعوای اعسار طلبکار قادر به دریافت حکم جلب نمی باشد اما اگر طرح دعوا حتی یک روز بعد از 1 ماه مقرر صورت بگیرد طبلکار می تواند حکم جلب دریافت کند
و آزادی بدهکار از زندان منوط به رضایت طلبکار یا قرار دادن وثیقه معتبر می گردد.
در صورت رد دادخواست اعسار، می توان نسبت به آن درخواست تجدیدنظر نمود.
حتما بخوانید: مشاهده ابلاغیه الکترونیکی سامانه ثنا با مشاوره کاملاً رایگان
تکلیف وراث معسر:
در صورت فوت مدعی اعسار، وراث او نمی توانند از حکم اعسار او استفاده کنند.مگر در صورتی که خود آنها نیز معسر تشخیص داده شوند.
ضمانت اجرای پرداخت محکوم به پس از قبول اعسار:
به منظور تضمین حقوق طلبکار پس از قبول اعسار و ناتوانی مالی فرد، دادگاه اقساطی را جهت پرداخت دین توسط بدهکار تعیین می کند یا مهلت می دهد و
در صورتی که محکوم علیه از پرداخت اقساط یا بدهی در مهلت مقرر شانه خالی کند، شخص به درخواست محکوم له (طلبکار) حبس و آزادی او منوط به پرداخت اقساط معوقه و یا سپردن تامین یا وثیقه معادل طلب می باشد.
همچنین درصورتی که در هر یک از مراحل رسیدگی مدعی اعسار توانایی مالی پیدا کند، حکم اعسار وی باطل و لغو خواهد شد و ولی ملزم به پرداخت هزینه ها و دیون و محکوم به خواهد بود.
یک نکته بسیار مهم در این خصوص که بسیار مورد پرسش قرار می گیرد این است که در صورت عدم پرداخت اقساط مقرر آیا خطر زندان و حبس بدهکار را تهدید می کند یا نه؟
طبق قانون بله در صورت عدم پرداخت اقساط مقرر طلبکار می تواند درخواست حکم جلب و زندانی شدن بدهکار را از اجرای احکام داشته باشد.
نمونه رای بدوی و تجدیدنظر اعسار از پرداخت محکوم به
گردشکار:
در مرحله بدوی وکیل خواهان دعوی خانم دنیا ….. به طرفیت محمد ….. دادخواستی به خواستۀ اعسار از پرداخت محکوم به مبلغ 50میلیون تومان بابت دو فقره چک به موجب دادنامه شماره…. تقدیم نموده است که شرح خواسته آن بدین گونه می باشد:
احتراما اینجانب ……به وکالت از خواهان دعوی سرکار خانم دنیا …… به استحضار می رسانم:
با توجه به اینکه موکل بنده به دلیل عدم تمکن و توانایی مالی مناسب توان پرداخت محکوم به موضوع دادنامه شماره … صادره از آن شعبه محترم را ندارد و این امر به تایید و گواهی گوهان در ذیل استشهادیه نیز رسیده است
همچنین با توجه به لیست دارایی پیوست متعلق به خواهان به موجب ماده 8 از قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی خواهشمند است ضمن پذیرش اعسار، نسبت به تقسیط محکوم به از قرار ماهیانه مبلغ صلاحدید و با توجه به تمکن مالی موکل حکم شایسته صادر فرمایید.
رای دادگاه بدوی:
در خصوص دعوای آقای خانم دنیا ….. فرزند علی با و کالت ………….. به طرفیت آقای محمد ….. به خواسته صدور حکم اعسار از پرداخت محکوم به و تقسیط آن، موضوع دادنامه شماره …این شعبه خواهان موصوف به پرداخت در حق خوانده محکوم شده است. با قطعیت دادنامه خواهان مبادرت به تقدیم دادخواست نموده در توضیح دادخواست خود اعلام کرده است که دارایی وی کفایت پرداخت دفعی محکوم به را ندارد و با عنایت به اینکه خوانده ایراد و دفاع موثری نسبت به خواسته خواهان به عمل نیاورده و
دلیلی بر تمکن مالی وی اقامه ننموده است فلذا با اثبات فقدان ملائت خواهان دعوی ثابت و محرز و با توجه به نظر قاضی محترم مشاور مستندا به مواد 1،20،23و 37 قانون اعسار حکم موقت اعسار خواهان از پرداخت محکوم به، بصورت دفعتاً واحده صادر و به تجویز ماده 3 و تبصره ماده 19 آئین نامه اجرایی موضوع ماده 6 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی حکم به پرداخت اقساطی محکوم به ، به مبلغ 20 میلیون تومان بابت پیش پرداخت و الباقی ماهیانه به مبلغ یک میلیون تومان تا استهلاک کامل محکوم به صرف نظر از اموال احتمالی توقیفی در اجرای احکام در حق محکوم له صادر و اعلام می‌گردد. حکم صادره حضوری و پس از ابلاغ ظرف ۲۰ روز قابل تجدیدنظر در دادگاه تجدید نظر استان قزوین می باشد.
آقای محمد…………. محکوم له حکم صادره، نسبت به دادنامه صادره فوق تقاضای تجدید نظر خواهی نموده است و این تجدید نظر خواهی در فرجه قانونی صورت گرفت.
- رای دادگاه تجدیدنظر
در خصوص تجدید نظر خواهی آقای محمد …….. به طرفیت خانم دنیا …….. نسبت به دادنامه شماره … در پرونده شمارۀ ……. که به موجب آن حکم بر تقسیط بدواً 20 میلیون تومان بابت پیش پرداخت و الباقی هر ماه یک میلیون تومان تا استهلاک کامل محکوم به در حق تجدیدنظر خوانده صادر و اعلام گردید
باتوجه به محتویات پرونده و دادنامه صادره و اینکه دادگاه محترم بدوی به خواسته تجدیدنظر خواه و به نفع وی رای صادر نموده و
در خصوص نحوه ی تقسیط محکوم به و نظر به اینکه از جانب تجدیدنظر خواه ایراد یا اعتراضی که موجبات نقض دادنامه بدوی را فراهم آورد ارائه ننموده و
اشکال عمده و اساسی هم به دادنامه معترض عنه وارد نبوده، لذا به استناد مواد 358 و 365 قانون آئین دادرسی مدنی ضمن رد تجدید نظر خواهی تجدید نظر خواه دادنامه تجدید نظر خواسته را تایید می نماید. رای صادره قطعی است.