استردادجهیزیه از طریق «لیست جهیزیه» یا «سیاهه»
استردادجهیزیه از طریق «لیست جهیزیه» یا «سیاهه» امر نسبتا ساده ای است و زن می تواند با ارایه دادخواست به خواسته « استرداد جهیزیه» اقدام به این کار نماید. البته به موجب رای شماره 1366-1182-مورخ 1339 دیوانعالی کشور؛ صرف داشتن قبض رسید جهیزیه از زوج، به تنهایی برای مطالبه جهیزیه کافی نیست ،زیرا قبض صرفا این موضوع را تایید می کند که اشیا وارد شده در زندگی مشترک به زوجه تعلق دارد . پس زوجه باید علاوه بر اثبات این موضوع بقا مال و تصرف زوج بر آن را اثبات کند. البته ممکن است با توجه به اوضاع و احوال خاص بقا اموال و تصرف زوج ،استصحاب شود .
اما سوال اساسی این است در صورت فقدان لیست جهیزیه چه باید کرد؟
در صورت فقدان لیست جهیزیه یا سیاهه که در واقع سندی عادی برای اثبات دعوای استردادجهیزیه می باشد ، اثبات مالکیت زن بر جهیزیه را دشوار می کند . در واقع در صورت نبودن لیست جهیزیه ، زن برای اثبات ادعای خود می تواند به «شهادت شهود» استناد کند که البته پذیرش اینکه این شهادت تا چه میزان اعتبار دارد با قاضی رسیدگی کننده به پرونده است .
.
در صورتی که زن با توجه به فقدان لیست جهیزیه و عدم امکان معرفی شاهد جهت شهادت مبنی بر اینکه اموال مزبور در خانه مشترک ، متعلق به زن می باشد که او هنگام عروسی طبق عرف به خانه شوهر برده است ، نتواند مالکیت خود بر جهیزیه را اثبات نماید و در مالکیت اثاث موجود در اقامتگاه زن و شوهر اختلاف شود و هیچ یک از دو طرف دعوا دلیلی برای اثبات ادعای خود ارایه نکنند ؛ در این حالت دادگاه طبق ماده 63 قانون اجرای احکام اقدام به اصدار حکم خواهد نمود .
ماده مزبور بیان می دارد: « «از اموال منقول موجود در محل سکونت زوجین آنچه معمولاً و عادتاً مورد استفاده اختصاصی زن باشد متعلق به زن و آنچه مورد استفاده‌اختصاصی مرد باشد متعلق به شوهر و بقیه از نظر مقررات این قانون مشترک بین آنان محسوب می‌شود مگر اینکه خلاف آن ثابت گردد.»
در صورتی که زن بدون مجوز و اجازه شوهر اقدام به بردن جهیزیه از منزل مشترک نماید حکم قضیه چیست؟ آیا شوهر می تواند بر علیه او اقدام به طرح شکایت با عنوان انتسابی سرقت نماید یا خیر؟
آنچه از مقررات مدنی قابل استنباط است عبارت از این می باشد که راجع به تهیه اسباب و وسایل زندگی مانند: تلویزیون ،یخچال ، فرش ،اجاق گاز ،مبل و …نه تنها مسئولیت و تکلیفی متوجه زن نیست بلکه بر اساس ماده 1107 قانون مدنی از تکلیف های شوهر می باشد که با عنوان نفقه از آن یاد می شود .
ماده مزبور باین می دارد:« نفقه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، غذا، اثاث منزل و هزینه های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض. » بنابراین بردن جهیزیه از جانب زن به خانه شوهر هنگام ازدواج از باب غلبه عرف بر نصوص مقرر در قانون مدنی می باشد؛ و شوهر تنها اجازه استفاده از آنها را دارد ، و مالکیت زن بر جهیزیه پس از ازدواج و بعد از طلاق کماکان باقی خواهد ماند ، به طوری که در صورت فوت زن و نداشتن شوهر، جهیزیه به ارث خواهد رسید
.بنابراین با توجه به آنچه فوقا شرح داده شد در مقام پاسخ به سوالی که طرح شد باید گفت : چون زن از نظر شرع و قانون تکلیفی مبنی بر بردن جهیزیه به منزل شوهر ندارد لذا می تواند هر زمان که بخواهد جهیزیه را از منزل شوهر خارج یا اقدام به استردادجهیزیه نماید.»
بنابراین زن می تواند لوازمی را که در ابتدای زندگی مشترک تهیه کرده با خود ببرد ، از این رو وسایلی را که مرد در ازاء خرابی و استهلاک جهیزیه خریداری کرده یا وسایلی را که قبل از شروع زندگی به عنوان کمک به جهیزیه خریداری کرده است ، جزء جهیزیه زن محسوب نمی شود و در صورت اثبات مرد متعلق به مرد خواهند بود .
مطلب پیشنهادی : برهم خوردن نامزدی و مطالبه خسارت