اقاله چیست+وکیل متخصص

یکی از مهم ترین راه های برهم زدن معامله “اقاله”

اقاله چیست.امروز با مطلبی در این خصوص در خدمت شما هستیم.

در غالب موارد در عرف مشاهده می کنیم که برای انعقاد قرارداد دو یا چند نفر با یکدیگر توافق می کنند.

فروشنده قیمت خانه یا ماشین خود را اعلام می کند و خریدار با مذاکره و بالا و پایین کردن قیمت با فروشنده به توافق می رسد.

چند هفته از قرارداد می گذرد و دو طرف به هر علتی که به ذهن تان می رسد از انجام معامله پشیمان هستند و می خواهند آن را به هم بزنند.

راه حل

یک راه استفاده از خیارهای مندرج در قرارداد است که در مبحثی جداگانه به آن می پردازیم.

اما راه حل دیگر اقاله است. یعنی دو طرف همان گونه که با اراده یکدیگر یک قرارداد را به وجود آوردند می توانند آن را به هم بزنند و به اصطلاح حقوقی قرارداد را اقاله کنند.

معنای اقاله

این واژه به معنای شکستن، لغو کردن و فسخ کردن است.

و در واقع یک نوع عقد و قرارداد است. در اقاله دو طرف با یک دیگر توافق می کنند قراردادی را که قبلاً (مثلا خرید یا فروش ماشین/منزل و …) با یکدیگر منعقد کرده اند را بر هم بزنند.

تایید فسخ معامله

ماهیت اقاله

اقاله در واقع عقد محسوب می شود و بنابراین مانند هر عقد دیگری طرفین

می بایست دارای اهلیت(توانایی دارا شدن و اجرای حق)، رضایت و همچنین اراده آگاهانه باشند

 و موضوع مورد معامله معین و مشروع باشد پس اقاله معامله اقلام ممنوعه به لحاظ قانونی مسموع نمی باشد مثل اقاله معامله مواد مخدر.

براساس تعریف حقوقی اقاله، نمی توان با اکراه و اجبار فرد را به انعقاد آن ملزم کرد و چنین امری هیچ اثری ندارد.

طرفین همچنین می توانند تنها بخشی از قرارداد را  اقاله کنند. مثلاً اقاله ۳دانگ از ۶ دانگ معامله امکان پذیر است

اقاله در کدام  عقود به کار می رود؟

در قانون  ایران، عقود در یک دسته ‌بندی کلی به دو دستۀ عقود لازم و عقود جایز تقسیم می شوند.

عقد لازم عقدی است که طرفین تنها در موارد قانونی حق فسخ و برهم زدن عقد را خواهند داشت . مثل خرید و فروش منزل

عقد جایز عقدی  است که هریک از طرفین عقد در هر زمان که اراده کند می تواند آن را فسخ نماید .

 مثل زمانی که شما ماشین خود را برای استفاده کوتاه مدت به دیگران عاریه می دهید.

در این مورد هم شما می توانید هر زمان که خواستید ماشین خود را پس بگیرید و هم طرف مقابل می تواند هر زمانی که خواست ماشین را به شما پس بدهد.

بر این اساس اقاله فقط در عقود لازم به کار می رود زیرا عقد جایز نیازی به توافق طرفین جهت برهم خوردن عقد ندارد .

شیوه ابراز عقد اقاله چگونه خواهد بود؟

اقاله نیاز به تشریفات خاصی ندارد؛ یعنی طرفین می توانند هم با لفظ قرارداد را اقاله کنند و هم با عمل. مثلاً در قرارداد بیع(خرید یا فروش) بدون آنکه فروشنده و مشتری بصورت لفظی، اقاله قرارداد  را اعلام کنند، هرکدام مالی را که از معامله به دست آورده را به طرف مقابل رد می کند.

مدارک لازم

جهت اقاله قرارداد، نوشته ای مبنی بر بهم زدن عقد اولیه الزامیست و ‌برای اثبات وقوع اقاله ، تصویر عقد اولیه و اقاله آن ضروری خواهد بود .

در غیر این صورت در بعضی موارد که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد امکان دارد با اتهام فروش مال غیر روبه رو بشوید.

افزایش یا کاهش قیمت مال

گاهی اوقات ممکن است به دلیل عملکرد خریدار قیمت مال مورد معامله افزایش پیدا کند مثلا خریدار، مال خریداری شده را تعمیر، رنگ آمیزی و یا آباد کرده و در اثر عمل وی قیمت مال افزایش یابد

در این صورت در حین اقاله قرارداد خریدار مستحق دریافت قیمت افزوده مال است نه اجرت المثل کارش!

به فرض مثال شخصی خودرویی را از فرد دیگری 30 میلیون تومان خریداری می کند

و با تغییرات و تعمیراتی که بر روی خودرو انجام می دهد ارزش خودرو از 30 میلیون تومان به 90 میلیون تومان می رسد.

در این صورت و با ابراز اقاله توسط طرفین ، شخص خریدار مستحق دریافت 60 میلیون تومان ارزش افزوده مال خواهد بود نه اجرت المثل عملش؛ چرا که خریدار بر مال خود عملی انجام داده است نه مال شخص دیگری.

در صورتی که قبل از اقاله مورد معامله، مال معیوب شود، خریدار یا مشتری می بایست پس از ابراز اقاله قرارداد، به طرف مقابل ارش (تفاوت قیمت مال سالم و مال معیوب)  پرداخت کند.

 به عبارت ساده تر شخص باید علاوه بر اینکه مال معیوب را به طرف مقابل برمی‌گرداند، ارش یا مابه التفاوت قیمت سالم و معیوب مال را نیز به او پرداخت نماید.

مثلاً خودروی مورد معامله در اثر تصادف معیوب می گردد یا قسمتی از دیوار خانه در اثر زلزله یا آتش سوزی از بین می رود

و دیگر مثال های این چنینی، در این صورت علاوه بر مال معیوب می بایست ارش یا مابه التفاوت را به طرف دیگر بپردازد.

تلف شدن مورد معامله مانع اقاله است؟

تلف مال مورد معامله مانع اقاله قرارداد طرفین نخواهد شد؛ یعنی اگر مورد معامله و یا حتی هر دو مورد معامله تلف شود، بازهم می‌توان قرارداد را اقاله کرد.

مثلاً فرض کنید خودرویی با یک خانه معاوضه شود و خودرو در اثر تصادف و خانه در اثر آتش سوزی یا … تخریب و از بین برود،

در این صورت و با رضایت طرفین بر اقاله قرارداد، می بایست قیمت زمان اقاله پرداخت شود.

نوع دعوا

دعوای اقاله یک دعوی حقوقی خواهد بود و قانون آیین‌دادرسی مدنی بر این دعوی حاکم خواهد بود و دادگاه های عمومی حقوقی

برحسب محل اقامت خوانده یا محل انعقاد و یا اجرای عقد صلاحیت رسیدگی به دعوی مطروحه را خواهند داشت.

دعوای بدوی و تقابل

دعوای اقاله با عنوان اثبات اقاله در دادگاه به دو صورت نخستین یا بدوی و متقابل مطرح خواهد شد.

در دعوی نخستین یا اصلی اثبات اقاله قرارداد تنها زمانی مطرح می شود که خواهان  مدعی است که میان وی و طرف مقابل اقاله قرارداد به صورت توافقی صورت گرفته است.

اگر شرایطی که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت فراهم بود شخص می تواند دادخواست اثبات اقاله را به مراجع مربوطه ارائه دهد.

 در دادخواست اثبات اقاله خواهان، مدعی وقوع اقاله می باشد و طرف مقابل قرارداد به عنوان خوانده معرفی می شود. اما در دعوای تقابل اثبات اقاله طرف دیگر قرارداد ادعای حقی را به واسطه دادخواست اصلی دارد .

مثلا خواهان دعوای الزام به تنظیم سند رسمی را علیه طرف مقابل مطرح می کند

اما طرف مقابل در پاسخ ادعا می کند که نباید سند رسمی به نام خواهان تنظیم کند چرا که قرارداد حاکم میان آنها با اقاله از بین رفته است.

 به همین دلیل طرف مقابل می بایست دلایل خود مبنی بر اثبات اقاله را برای تنظیم دادخواست تقابل پیش از آنکه جلسه رسیدگی تمام شود بیان کند.

دعوای اثبات اقاله از دعاوی مالی محسوب می شود و فرد مدعی می بایست هزینه های دادرسی را پرداخت کند.

الزام به تنظیم سند رسمی:https://b2n.ir/m17329

اقاله قرارداد و اجرت دلال

بسیاری از معامله های مردم نزد مشاورین املاک یا بنگاه های معاملات ماشین اتفاق می افتد.

حال سوالی که مطرح می گردد این است که اگر بعد از انعقاد مبایعه نامه خانه یا ماشین، خریدار و فروشنده اقدام به اقاله قرارداد کنند

تکلیف اجرت دلال یا مشاور املاک یا صاحب بنگاه ماشین چه می شود؟

آیا خریدار و فروشنده می توانند پولی که بابت کمسیون یا حق الزحمه آنها پرداخت کرده اند را پس بگیرند؟

در این خصوص باید دقت کنید که پس گرفتن این پول فقط زمانی امکان پذیر است که علت اقاله مستند به دلال باشد.

مثلا زمانی که مشاور املاک در خصوص موضوع معامله دروغ هایی می گوید و معامله به خاطر این دروغ ها از بین می رود

چون اقاله مستند به عمل مشاور املاک است، او باید نسبت به استرداد حق کمیسیون خود اقدام کند.

اما در غیر این صورت طبق قانون تجارت، اقاله مانع مطالبه حق دلالی از دلال نمی شود

مثل جایی که طرفین از انعقاد معامله پشیمان می شوند و تنها علت اقاله معامله پشیمانی طرفین است

که در این صورت مشاور املاک یا دلال مستحق دریافت اجرت کامل است و هیچ کس حق پس گرفتن اجرت را از او ندارد.

اقاله معلق

بحث اقاله چیست را با مبحث اقاله معلق ادامه می دهیم.

آیا طرفین می توانند اقاله را منوط به امر دیگری کنند؟

مثلا خریدار و فروشنده مقرر کنند که اگر فروشنده ظرف 10 روز تمام پول فروشنده را برگرداند و خریدار مورد معامله را سالم تحویل فروشنده داد اقاله انجام شود

در غیر این صورت اقاله منتفی و همان خرید و فروش با همان شرایط معتبر و باقی باشد.

آیا این امر به لحاظ حقوقی صحیح است؟

با توجه به قبول عقد معلق در حقوق ایران می توان به این سوال پاسخ مثبت داد.

در عقد معلق که در نظام حقوقی ایران مورد قبول است اثر عقد وابسته به شرطی خارجی است

و وابسته کردن اثر اقاله به امری دیگر نیز مانند عقد معلق صحیح می باشد.

قرار اناطه کیفری جهت اثبات اقاله

اشاره کردیم که شیوه ابراز اقاله منحصر به راه و شیوه خاصی نیست.

طرفین حتی می توانند به نحو لفظی قرارداد را اقاله کنند.

خطری که در این میان می تواند تهدیدی برای فروشنده باشد خطر متهم شدن به فروش مال غیر است.

اتهام فروش مال غیر

بحث اقاله چیست را با مبحث اتهام فروش مال غیر به پایان می رسانیم.

فروشنده و خریدار خانه یا ماشینی را معامله می کنند. طبق قانون ایران به محض انعقاد معامله خریدار مالک خانه یا ماشین می شود

چند روز بعد از انعقاد معامله فروشنده قادر به پاس کردن چک های معامله نمی شود و دو طرف به طور لفظی اقدام به اقاله معامله می کنند و فروشنده اقدام به فروش خانه یا ماشین به اشخاص دیگر می کند

دردسر از جایی شروع می شود

که خریدار منکر اقاله می گردد و اظهار می کند که اقاله ای در کار نیست و متهم مال او را به دیگران فروخته است

و از فروشنده به اتهام فروش مال غیر شکایت می کند و این فروشنده است که با توجه به لفظی بودن اقاله باید آن را اثبات کند.

در بعضی موارد طبق قانون آیین دادرسی کیفری چون رسیدگی به احراز اقاله امری حقوقی است

از سوی دادگاه کیفری قرار اناطه صادر می گردد

چرا که احراز مجرمیت متهم منوط به این است که تکلیف این امر روشن شود.

پس ذی نفع معین و قرار اناطه صادر می شود و ذی نفع باید ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ قرار اناطه به دادگاه صالح رجوع کند.

برای مشاوره با ما با شماره های زیر تماس بگیرید

۰۲۱-۵۸۷۸۴

۰۲۱-۸۸۶۵۷۷۸۹

ارسال مدارک به شماره واتساپ زیر

۰۹۹۸-۱۲۸۸۸۰۰

تفکیک حساب های تجاری و غیر تجاری اشخاص: https://b2n.ir/d32567