تفهیم اتهام به شاهد و مطلع
تفهیم اتهام به شاهد و مطلع موضوع بحث امروز ما است و به سوالات شما در این زمینه پاسخ می دهیم.
بسیاری از ما سوال می کنند که به عنوان شاهد یا مطلع به دادسرا احضار شده اند و نگرانی این را دارند آیا اگر به عنوان شاهد یا مطلع احضار می شوند امکان دارد که نیاز به وثیقه یا فیش حقوقی باشد؟
آیا امکان دارد که بعد از انجام تحقیقات و شک بازپرس یا دادیار به شاهد یا مطلع اجازه خروج ندهند یا او را به بازداشت موقت ببرند؟ یا از او مطالبه وثیقه غیر منقول مانند ملک شود؟ یا خواستار فیش حقوقی شوند؟
دادرسی عادلانه
یکی از مهم ترین ملاک های دادرسی عادلانه رعایت حقوق همه اشخاص دخیل در امر دادرسی است مثلاً متهم، کارشناس دادگستری، وکلای طرفین و مطلع و شاهد همه در طول دادرسی از حقوقی برخوردار می باشند
که اگر به دقت از جانب مقام های قضایی و بازپرس رعایت گردد منجر به دادرسی می شود که به آن عادلانه می گویند
در قانون ایران رعایت حقوق شهروندی نیز بر همگان واجب می باشد که در ادامه اندکی به آن می پردازیم.
بهره مندی از حقوق شهروندی
تمام مقام های قضایی، ضابطان دادگستری و هر شخصی که در دادرسی کیفری مداخله دارد
موظف به رعایت قانون احترام به آزادی های مشروع و حفظ حقوق شهروندی است.
شخص متخلف از این قانون علاوه بر جبران خسارت وارده به شخص به مجازات نیز محکوم می گردد.
در این قانون تمامی محاکم موظف به رعایت ضوابطی هستند که به بعضی از آنها اشاره می کنیم.
-اصل بر برائت متهم است و هرکس حق دارد در پناه قانون در امنیت باشد
-همه باید حق دفاع متهم را به رسمیت بشناسند و فرصت استفاده از وکیل و کارشناس را برای متهم فراهم کنند.
-اخلاق و موازین اسلامی در برخورد با متهم و دادخواهان و مطلعان و شاهدان رعایت شود.
-با توجه به اینکه اصل منع دستگیری و بازداشت افراد است در موارد
ضروری باید طبق ترتیب قانونی باشد و خانواده دستگیر شدگان باید از وضعیت آنها مطلع شوند.
نحوه تحقیق از شهود در دادسرا و دادگاه
-هرگونه آزار و اذیت افراد در طول بازجویی و تحقیر و خوار کردن متهمان در طول بازجویی ممنوع است.
-بازجویان حق ندارند صورت خود را بپوشانند یا پشت سر متهم بنشینند یا آنها را به مکان های نامعلوم ببرند.
-بازرسی و معاینه محل باید طبق مقررات قانونی و در کمال احتیاط صورت بپذیرد و اگر مدرک و سندی مرتبط با جرم نیست یا برای متهم نیست یا خانوادگی است از ضبط آن خودداری شود.
-هیچ گونه اقراری که بر اثر شکنجه به دست بیاید حجیت شرعی و قانونی نخواهد داشت.
-تمام پرسش هایی که از متهم یا شاهدان و مطلعان می شود باید با جرم ارتکابی ارتباط داشته باشد و کنجکاوی در
اسرار شخصی و خانوادگی افراد و سوال از گناهان گذشته افراد ممنوع است.
-افراد باسواد حق دارند خودشان پاسخ پرسش ها را بنویسند تا تردید و ابهامی در تحریف مطالب وجود نداشته باشد
در ادامه در مورد حقوق شاهد و مطلع در آیین دادرسی کیفری صحبت می کنیم.
تفهیم اتهام یعنی چه
حقوق شاهد یا مطلع در جریان دادگاه و دادسرا
مطابق قانون شاهد یا مطلع برای حضور در دادگاه و دادسرا تابع قوانینی خاص هستند که باید رعایت شود به عنوان مثال شاهد باید برابر مقررات احضار شود و اگر برای عدم حضور خود عذر موجهی نداشته باشد به دستور بازپرس جلب می شود.
یکی از مهم ترین قواعد حضور شاهد یا مطلع در دادگاه این است که تفیهم اتهام به شخصی که با عنوان متهم احضار نشده است و به عنوان شاهد یا مطلع احضار شده است ممنوع می باشد
و حتی اگر بعد از انجام تحقیقات از شاهد و مطلع، آنها در مظان اتهام بازپرس قرار بگیرند نیز باید در وقت دیگری حاضر شوند و بازپرس نمی تواند حتی از چنین شخصی تقاضای تامین و وثیقه کند چرا که اخذ تامین و وثیقه بعد از تفهیم اتهام صورت می گیرد.
رسماً شاهد و مطلع اما تفهیم اتهام به عنوان متهم
مطابق آنچه که توضیح دادیم نیز بازپرس نمی تواند هیچ متهمی را به عنوان شاهد یا مطلع صدا کند و بعد از آن به او تفهیم اتهام کند.
علت این ممنوعیت
علت تمامی این اموری که مطرح کردیم فقط این است که متهم در هنگام دادرسی دارای حقوقی است که اگر بداند متهم است از آنها استفاده می کند
به عنوان مثال متهم طبق قانون می تواند با یک نفر وکیل دادگستری در تحقیقات حاضر شود و شخصی که می داند متهم است از این امتیاز قانونی استفاده می کند اما وقتی به عنوان شاهد یا مطلع احضار می شود نمی تواند از این امتیازهای قانونی استفاده کند و
علاوه بر اینکه این امر غیر قانونی است غیر اخلاقی نیز می باشد.
در نهایت اینکه قبل از حضور در دادسرا چه به عنوان متهم چه شاهد یا مطلع از حقوق خود مطلع باشید.