توهین :

     توهین در فرهنگ لغتِ معین به معنای «خوار کردن،سبک داشتن ، خواری و خفت» آمده است .  در قانون مجازات اسلامی در بخش تعزیرات مصوب 1370 در فصل های دوم و پانزدهم توهین  به «افراد» جرم انگاری شده است . در ماده 608 قانون مذکور مجازات توهین به افراد از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکیک چنانچه موجب حد قذف نباشد شلاق تا 74 ضربه و یا 50 هزار تا 1 میلیون ریال جزای نقدی است .

با مداقه در مفاد ماده مذکور و آوردن لفظ «از قبیل» در نص ماده متوجه می شویم که : « جرم  توهین می تواند به اشکال مختلف از جمله «گفتار »، «رفتار»، «اشاره از طریق چشم یا دست » باشد.  یا بصورت «مکتوب» از طریق نوشتن روی کاغذ و یا پیامک زدن از طریق تلفن همراه و همچنین از طریق رسانه های ارتباطی روز ، مثل تلگرام و اینستاگرام  که معمولا اکثر افراد جامعه از این رسانه ها استفاده می کنند رخ دهد.

در چه صورتی مرتکب جرم توهین مورد تعقیب قرار می گیرد؟

آن چه باعث می شود مرتکب  مورد تعقیب و محکومیت و سپس مجازات قرار گیرد؛ راست بودن یا دروغ بودن نسبت هایی که او به فرد بزه دیده میدهد نیست . بلکه باید از نظر عرف عمل مرتکب جرم توهین موهن و قبیح باشد. 

توهین ساده با توهین مشدده چه تفاوتی دارد؟

     مجازاتی که در ماده 608 ق. م ا تعیین شده است برای جرم «توهین ساده » است . توهین ساده ، همان توهین به افراد عادی است . مجازات توهین ساده به نوعی سبک تر از مجازات تعیین شده در ماده 609 ق. م ا برای جرم «توهین مشدده» است .

ماده اخیرالذکر در خصوص جرم توهین مشدده چنین اظهار می دارد:«هر کس با توجه سمت به یکی از روسای سه قوه یا معاونان رئیس‌جمهور یا وزرا یا یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی یا نمایندگان مجلس خبرگان یا اعضای شورای نگهبان یا قضات و یا اعضای دیوان محاسبات یا کارکنان وزارتخانه‌ها و موسسات و شرکت‌های دولتی و شهرداری‌ها در حال انجام وظیفه یا به سبب آن توهین کند به سه تا 6 ماه حبس و یا تا 74 ضربه شلاق و یا 50 هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی محکوم می‌شود»

برای تحقق جرم توهین مشدده  مرتکب باید شخصیت طرف توهین را بشناسد و واقف به سمت و مقام او باشد تا توهین مرتکب، مشدده تلقی شود  در غیر اینصورت عمل او توهین به شخص عادی محسوب و مشمول ماده 608 ق. م ا می باشد .                       

مطلب پیشنهادی : افترا چیست ؟         

آیا توهین به اشخاص حقوقی قابل تحقق است ؟ 

      در خصوص موضوع این جرم باید گفت: که توهین به «اشخاص حقوقی» مشمول  ماده 608 ق. م. ا نیست.  چرا که این جرم باید نسبت به «افراد حقیقی» باشد.  توهین به اشخاص حقوقی مثل اداره‌ها قابل تحقق نیست. دیوان عالی کشور هم  در این خصوص چنین اظهار نظر کرده است: «طرف اهانت باید شخص معینی باشد . اهانت به یک اداره یا دستگاه مشمول این ماده نیست».

آیا توهین به مرده قابل مجازات است؟

    از نظر برخی نویسندگان توهین به اشخاصی که در قید حیات نمی باشند نیز مشمول ماده 608 ق .م.ا است.  با این حال بنظر می رسد واژه « افراد » در ماده مذکور به اشخاص حقیقی زنده اشاره دارد .  در نتیجه توهین به متوفی تنها در صورتی میتواند مشمول ماده مذکور قرار گیرد که عرفاً توهین به بازماندگان تلقی شود .

در واقع بزه دیده  بازماندگان متوفی تلقی شود؛این موضوع در تبصره 2 ماده 30 از قانون مطبوعات مصوب سال 1364 نیز پذیرفته شده است که به موجب آن، « هرگاه انتشار مطالب مذکور در ماده فوق راجع به شخص متوفی بوده ولی عرفاً هتاکی به بازماندگان وی به حساب آید هر یک از ورثه قانونی میتواند از نظر جزایی یا حقوقی طبق ماده و تبصره  فوق اقامه دعوی نماید.

عنصر روانی جرم توهین : 

از نظر عنصر روانی  این جرم عمدی است و  ارتکاب غیر عمدی آن در حقوق جزا شناخته شده نیست. یعنی شخص مرتکب عمد در ارتکاب رفتار موهن نسبت به دیگری  را داشته باشد به این گونه که شخص مرتکب جرم توهین در حالت خواب یا بیهوشی و مستی نباشد . چرا که در این حالت شخص مرتکب از خود اراده ای ندارد تا عمد بودن عمل ائ احراز شود . 

و دیگر اینکه مرتکب مطلع باشد که رفتار او موهن است چون ممکن است برخی رفتار یا زبان در یک فرهنگ توهین تلقی شود و در فرهنگ دیگر نه.جرم توهین مقید به نتیجه نیست و در واقع یک جرم مطلق است بنابراین اگر مخاطب دارای روحیه بالایی هم داشته باشد حتی اگر عملاً از توهین ناراحت نشود باز هم جرم توهین، به صرف موهن بودن رفتار مرتکب از نظر عرف ، محقق شده است.

دادگاه صالح جهت شکایت از مرتکب  :

     بزه دیده جرم توهین برای پیگیری موضوع و تحت تعقیب قرار دادن مرتکب جرم باید به دادسرای محل وقوع جرم مراجعه  و با ابراز دلایل خود از جمله شهادت شهود موضوع را ثابت و از دادگاه محکومیت و مجازات متهم را درخواست کند.