حق داشتن وکیل در دادسرا

حق داشتن وکیل در دادسرا، موضوع بحث امروز ما است و به سوال های شما در این زمینه پاسخ می دهیم.

وکیل در لغت نامه به معنای مباشر و کارگزار و کسی که شخص انجام کارهای خود را به او واگذار می کند می باشد.

در قرآن کریم وکیل به معنای حامی و حافظ نیز می باشد.

در آیه 173 سوره آل عمران آمده است که ” وَقَالُوا حَسْبُنَا اللَّهُ وَنِعْمَ الْوَكِيلُ”

در واقع وکیل دادگستری نیز شخصی است که متهم در دادسرا به او اطمینان و تکیه می کند و حامی و حافظ حقوق قانونی او می باشد.

قبل از شروع این بحث باید بگوییم که وقتی شکایتی از شخصی مطرح می گردد پرونده مراحل مختلفی را طی می کند.

ارجاع پرونده به آگاهی و ضابطان دادگستری، مرحله دادسرا و انجام تحقیقات مقدماتی، مرحله دادگاه بدوی و مرحله تجدیدنظرخواهی که حسب با عتراض شخص به رای، پرونده به دادگاه تجدیدنظر استان یا دیوان عالی کشور ارجاع می گردد.

در سال 1373 که دادسرا به بهانه غیر شرعی بودن از نظام قضایی ایران حذف شد تمام پرونده ها و شکایت ها مستقیماً به دادگاه ارجاع می شد و دادسرایی وجود نداشت که بحث حضور وکیل در دادسرا مطرح شود

البته حذف دادسراها یکی از بزرگ ترین اشتباهاتی است که در نظام قضایی ایران رخ داد و حتی یکی از وکلای معروف ایرانی آقای عبدالصمد خرمشاهی که وکیل خانم شهلا جاهد در پرونده قتل لاله سحرخیزان ( همسر ناصر محمد خانی)

بود حذف دادسرا را یکی از علل شکست پرونده موکل خود اعلام می کند.

اما حتی بعد از این سال و بازگشت دادسرا به نظام قضایی ایران هنوز تکلیف حضور وکیل در دادسرا مشخص نبود و با ابهام به آن نگریسته می شد

و مطابق قانون با منع قانونی نیز مواجه بود

به عنوان مثال در قانون قدیم آیین دادرسی کیفری مقرر شده بود که

” متهم می‌تواند یک نفر وکیل همراه خود داشته باشد. وکیل متهم می‌تواند بدون مداخله در امر تحقیق پس از خاتمه تحقیقات مطالبی را‌ که برای کشف حقیقت و دفاع از متهم یا اجرای قوانین لازم بداند به قاضی اعلام نماید. اظهارات وکیل در صورت جلسه منعکس می‌شود.

‌تبصره – در مواردی که موضوع جنبه محرمانه دارد یا حضور غیر متهم به تشخیص قاضی موجب فساد گردد و همچنین در خصوص جرائم علیه‌ امنیت کشور حضور وکیل در مرحله تحقیق با اجازه دادگاه خواهد بود.”

نگفته پیدا و آشکار است که به کار بردن قیدهایی مبهم مانند محرمانه بودن و سبب فساد بودن و ارایه تفسیری شخصی از این موارد تا چه اندازه محدود کننده حضور وکیل در دادسرا بود.

اما هم اکنون مطابق قانون جدید آیین دادرسی کیفری اجازه حضور وکیل در دادسرا و تحقیقات مقدماتی داده شده است.

اما ابتدا به تحقیقات مقدماتی می پردازیم و شما را اندکی با این واژه آشنا کنیم.

قرار جلب به دادرسی یعنی چه

کیفرخواست یعنی چه

حقوق متهم در دادسرا

تحقیقات مقدماتی

دادسرا در جهت نیل به اهداف خود از هر راهی که از وقوع جرم اطلاع پیدا کند باید نسبت به تعقیب کیفری شخص اقدام کند و تحقیقات مقدماتی را شروع کند

 مطابق قانون،تحقیقات مقدماتی، تمامی اقدامات قانونی است که از سوی بازپرس یا دیگر مقامات قضائی، برای حفظ آثار و علائم و جمع‏ آوری ادله وقوع جرم، شناسایی، یافتن و جلوگیری از فرار یا مخفی شدن متهم انجام می‌شود.

بعد از انجام این مرحله که دلایل و آثار جرم جمع آوری شدند اگر وقوع جرم و انتساب آن به متهم محرز باشد شعب بازپرسی و دادیاری اقدام به صدور قرار جلب به دادرسی و دادسرا اقدام به صدور کیفرخواست می کند.

در این مرحله هست که حضور وکیل می تواند بسیار موثر تلقی گردد و به بازپرس در کشف حقیقت کمک کند.

اما متاسفانه بسیاری از مقامات تحقیق نسبت به حضور وکیل در این مرحله روی خوشی نشان نمی دهند و گمان می کنند که وکیل برای گمراهی آنان و گل آلود کردن آب در جلسه حاضر شده است و واقعیت ها را وارونه جلوه می کند!

البته در مقابل این اشخاص بازپرس ها و دادیارهایی می باشند که نسبت به حضور وکیل که بال دیگر فرشته عدالت می باشد بسیار مثبت نگاه می کنند و از حضور وکیل برای روشن شدن حقیقت استفاده می کنند.

در هر حال باید بگوییم که قانون جدید صراحتاً اجازه حضور وکیل در مرحله تحقیقات مقدماتی ( دادسرا) را می دهد و اگر اتهامی متوجه شما می باشد می توانید با وکیل در دادسرا حاضر شوید

شاید حتی برای شما جالب باشد که بدانید قانون گذار پا را از این نیز فراتر گذاشته است.

حتی اگر شخص توسط ضابطان دادگستری از جمله ماموران نیروی انتظامی تحت نظر قرار بگیرد می تواند تقاضای حضور وکیل داشته باشد

و  وکیل باید با رعایت و توجه به محرمانه بودن تحقیقات و مذاکرات، با شخص تحت نظر ملاقات نماید و وکیل می‌تواند در پایان ملاقات با متهم که نباید بیش از یک ساعت باشد ملاحظات کتبی خود را برای درج در پرونده ارائه دهد.