در این مطلب قصد این را داریمکه در خصوص رضایت شاکی سخن بگوییم.
اولین نکته ای که در رضایت باید به آن توجه کرد، نوع جرم صورت گرفته است.
جرم صورت گرفته یا جرم قابل گذشت است
یا جرم غیر قابل گذشت است. در جرم قابل گذشت رضایت تأثیر زیادی در مجازات مجرم دارد. همچنین در جرائم غیر قابل گذشت نیز گذشت شاکی موثر است.
پس ابتدا باید بین اینکه جرم قابل گذشت است یا خیر قایل به تفکیک شویم چرا که در جرایم قابل گذشت که تعقیب با شکایت شاکی شروع میشود با اعلام رضایت شاکی نیز تعقیب یا رسیدگی و حتی اجرای حکم متوقف میشود
اما در جرایم غیرقابل گذشت که تعقیب مجرم نیاز به شکایت شاکی خصوصی ندارد، اعلام رضایت شاکی خصوصی موجب توقف تعقیب یا محاکمه و اجرای حکم نمیشود. هرچند رضایت بی تاثیر نبوده و میتواند موجبات تخفیفاتی را فراهم آورد.
جرائم موثر در رضایت شاکی
از جمله جرایمی که رضایت شاکی خصوصی در میزان مجازات مجرم موثر است، به شرح ذیل است:
- جرایم تعزیری مندرج در کتاب دیات
- حد قذف
- توهین به افراد
- تحصیل سند یا نوشته با سوء استفاده از ضعف نفس اشخاص
- سقط جنین ناشی از ضرب و اذیت و آزار عمدی زن حامله
- امتناع از دادن طفل سپرده شده
- افشای اسرار حرفه ای
- تهدید
رأی وحدت رویه در خصوص جرم غیر قابل گذشت
شماره رأی: 52
تاریخ رأی: 1/11/1363
خلاصه رای: از آنجایی که جرم کلاهبرداری در ارتباط با حقوق عمومی و نظم و امنیت جامعه دارای اثر نامطلوب است. رضایت شاکی یا مدعی خصوصی نباید در تعقیب مجرم و رسیدگی به جرم تأثیر داشته باشد.
رضایت شاکی قبل از صدور حکم
در پاسخ به این پرسش نیز باید بیان نمود که رضایت شاکی قبل از صدور حکم، با توجه به قابل گذشت و غیر قابل گذشت بودن جرم متفاوت می باشد. بنابراین، رضایت و گذشت شاکی قبل از صدور رای؛ در جرائمی که جنبه خصوصی آن حائز اهمیت بیش تری است،
باعث بسته شدن پرونده و منع تعقیب می گردد، اما در جرائمی که جنبه عمومی داشته؛
فقط باعث کاهش و تخفیف مجازات می شود.
اگر شاکی خصوصی رضایت ندهد
طبق مواردی که گفتیم با آن چه گفته شد، صلح می تواند در میزان مجازات فرم مجرم موثر بوده
و موجب تخفیف و یا صدور قرار موقوفی تعقیب شود. با این حال مواردی نیز پیش می آید که شاکی پرونده، به هیچ وجه حاضر به رضایت و مصالحه نبوده و خواستار پیگیری پرونده خود می باشد.
اگر شخص خواهان صلح نکند؛ رسیدگی به پرونده در دادسرا و دادگاه روند و مراحل عادی خود را طی می نماید. مراحل رسیدگی به پرونده کیفری شامل مرحله کشف جرم، تعقیب جرم، تحقیقات مقدماتی و دادرسی و صدور حکم و در نهایت اجرای آن می شود.
توجه به این نکته ضروری است که همانطور که پیش تر بیان شد؛ امکان دریافت برگ راضی بودن شخص پس از صدور حکم قطعی در جرایم غیر قابل گذشت، وجود دارد. در چنین شرایطی و با اخذ گذشت شاکی می توان از دادگاه درخواست تجدیدنظر در میزان مجازات مذکور را نمود.