قرار کفالت یعنی چه
قرار کفالت یعنی چه، موضوع بحث امروز ما را تشکیل می دهد
در نوشته های قبلی در مورد انواع قرار های تامین کیفری صحبت کردیم و
بیان کردیم از زمان آغاز تحقیقات مقدماتی در دادسرا تا زمانی که تحقیقات مقدماتی خاتمه پیدا می کند باید به متهم دسترسی وجود داشته باشد
چرا که مهم ترین قسمت تحقیقات در رابطه با متهم شروع می شود و به پایان می رسد و
اگر دسترسی به متهم وجود نداشته باشد تحقیقات دادسرا و دادگاه با مانعی جدی رو به رو می گردد
و حتی بعضی اوقات تحقیقات متوقف می گردد پس برای متوقف نشدن تحقیقات و تضمین حضور او در تحقیقات نیاز به اخذ تامین از او می باشد
یکی از مهم ترین این قرارها، قرار کفالت می باشد که در این نوشته به آن می پردازیم.
انواع قرارهای تامین کیفری
تفهیم اتهام و صدور قرار تامین کیفری
به منظور دسترسی به متهم و حضور به موقع او، جلوگیری از فرار یا مخفی شدن وی و تضمین حقوق بزه دیده برای جبران ضرر و زیان وی، بازپرس بعد از تفهیم اتهام و انجام تحقیقات لازم، در صورت وجود دلایل کافی نسبت به صدور یکی از قرارهای کیفری اقدام می کند
اگر شرایطی که به آن اشاره کردیم وجود داشته باشد بازپرس موظف است که برای تامین دسترسی به متهم یکی از قرارهای تامین کیفری را صادر کند و در غیر این صورت بازپرس یا مقام قضایی مرتکب تخلف شده است
یکی از مهم ترین این قرارها که در قانون آیین دادرسی کیفری به آن اشاره شده است و
در حال حاضر فراوان مورد استفاده قرار می گیرد قرار کفالت یا اخذ کفیل با تعیین وجه الکفاله می باشد.
قرار اخذ کفیل با تعیین وجه الکفاله
بعد از مراحلی که بیان کردیم اگر بازپرس یا مقام قضایی قرار کفالت صادر کند متهم باید فردی را که توانایی و تمکن مالی دارد به دادسرا معرفی کند تا ضامن حضور او شود.
در واقع کفیل متعهد می گردد که هرگاه دادسرا تقاضای حضور متهم را کرد او را در دادسرا یا مراجع قضایی حاضر کند و در غیر این صورت مبلغی که در قرار کفالت قید شده و اصطلاحاً وجه الکفاله نام دارد را پرداخت کند.
شرایط قرار کفالت
شاید بیشترین قراری که در دادسرا و مراجع قضایی صادر می گردد قرار کفالت باشد
اما در چه شرایطی قرار کفالت مورد قبول مقام قضایی قرار می گیرد؟
احضار متهم
شرایط قبولی کفالت
اشاره کردیم که یکی از علل صدور قرار های تامین قضایی تضمین حقوق شاکی و بزه دیده می باشد و باید به گونه ای باشد که جبران خسارت او از آن محل امکان پذیر باشد پس
1-مبلغ وجه الکفاله نباید کمتر از میزان خسارتی باشد که مدعی خصوصی و شاکی تقاضای آن را دارند به عنوان مثال اگر مبلغ دیه ای که شاکی در ضرب و جرح عمدی مطالبه می کند 200 میلیون تومان می باشد مبلغ وجه الکفاله نباید از این میزان کمتر باشد
2-شخصی که کفیل دیگری می شود باید توانایی تامین مبلغ مورد نظر را داشته باشد به عبارت دیگر کفالت شخصی مورد پذیرش مقام قضایی قرار می گیرد که اعتبار او برای پرداخت وجه الکفاله محل تردید و ابهام نباشد
یکی از سخت ترین مراحل صدور قرار کفالت احراز دارایی و توانایی و ملائت و تمکن کفیل می باشد و
احراز این امر بستگی به تشخیص بازپرس و مقام قضایی دارد
اصولاً از کفیل برای اثبات تمکن مدارکی اخذ می گردد از جمله جواز کسب که دال بر توانایی مالی او است.
آخرین دفاع یعنی چه
قرار قبولی کفالت
بعد از آنکه توانایی مالی و تمکن کفیل از سوی بازپرس احراز گردید قرار قبولی کفالت صادر می گردد و سپس متهم آزاد می شود
مطابق قانون
“بازپرس درمورد قبول وثیقه یا کفالت، قرار صادر می نماید و پس از امضاء کفیل یا وثیقه گذار، خود نیز آن را امضاء می کند و با درخواست کفیل یا وثیقه گذار، تصویر قرار را به آنان می دهد.”
ماده 194 قانون آیین دادرسی کیفری در مورد متهم اشاره می کند که
“بازپرس در ابتدای تحقیق مقدماتی به متهم تفهیم می کند محلی را که برای اقامت خود اعلام می نماید، محل اقامت قانونی او می باشد
و اگر محل اقامت خود را تغییر دهد، باید محل جدید را به گونه ای که ابلاغ ممکن باشد اعلام کند و
در غیر این صورت، احضاریه ها و سایر اوراق قضائی به محل اقامت اعلام شده قبلی ارسال می گردد.
تغییر محل اقامت به منظور تاخیر و تعلل به گونه ای که ابلاغ اوراق دشوار باشد، مورد قبول قانون گذار نیست و تمام اوراق در همان محل قبلی ابلاغ می‌شود.”
مفاد این ماده به وثیقه گذار و کفیل نیز تفهیم می گردد
تفهیم ضبط وجه الکفاله
علاوه بر مورد بالا که بازپرس وظیفه تفهیم آن را به کفیل دارد مورد زیر نیز باید به کفیل تفهیم گردد.
“بازپرس موظف است ضمن صدور قرار قبولی کفالت یا وثیقه، به کفیل یا وثیقه گذار تفهیم کند که در صورت احضار متهم و عدم حضور او بدون عذر موجه و عدم معرفی وی از ناحیه کفیل یا وثیقه گذار، وجه الکفاله وصول یا وثیقه طبق مقررات این قانون ضبط می گردد”
نمونه قرار کفالت
قرار آزادی آقا یا خانم…………. متهم به خیانت در امانت با قید معرفی کفیل با اخذ وجه الکفاله به مبلغ دو میلیارد ریال از حال تا ختم دادرسی و اجرای حکم صادر می گردد
در صورت معرفی کفیل آزاد و صدور قرار قبولی کفالت آزاد و در غیر این صورت در بازداشت خواهد بود.
قرار مزبور حضوری به متهم تفهیم گردید و اظهار داشت متوجه شدم و کفیل معرفی می کنم و از قرار صادره رونوشت می خواهم.
وظایف مرجع صادر کننده قرار
مرجعی که قرار کفالت صادر می کند یا رییس یا معاون زندان موظف هستند که امکانات لازم برای دست یابی متهم به افراد کفیل را فراهم کنند و هر وقت که متهم کفیل معرفی کند هرچند خارج از اوقات اداری باشد
مرجع صادر کننده قرار یا قاضی کشکیک باید کفیل را بپذیرد و شخص را آزاد کند.
تقاضای تغییر کفالت به وثیقه یا وجه نقد
بعد از صدور قرار کفالت این امکان وجود دارد که متهم نتواند شخصی را برای قرار کفالت پیدا کند اما بتواند وثیقه بسپارد یا وجه نقد به حساب دادگستری واریز کند
در این موارد تکلیف چیست؟
آیا متهم می تواند تقاضای تغییر کفالت را مطرح کند؟
درپاسخ به این سوال باید بگوییم که اگر متهم بخواهد به جای معرفی کفیل وثیقه بسپارد بازپرس موظف به قبول آن می باشد
و هر زمان که کفیل معرفی کند وثیقه آزاد می گردد.
درخواست متهم از کفیل
مطلب صدور قرار کفالت یعنی چه را با بحث درخواست متهم از کفیل به پایان می بریم.
صدور قرار کفالت به این معنا نیست که وقت و بی وقت از کفیل درخواست حضور متهم را بکنیم
بلکه فقط در مواردی این درخواست موجه است که حضور متهم برای انجام تحقیقات و دادرسی و اجرای حکم ضرورت دارد.