قیم چیست یا کیست؟
از جمله پرکاربردترین مسائل در حقوق ، موضوع قیم می باشد. این موضوع از چنان اهمیتی برخوردار است که در قسمت امور حسبی قانون حمایت خانواده و قانون مدنی به آن اشاره ای خاص شده است.
ممکن است اشخاص بسیاری تفاوتی بین قیم، کفیل، سرپرست، ولی قهری و … را ندانند و همه را یکی بدانند.
در صورتی که تمام این اصطلاحات با یکدیگر متفاوت می باشند.
این اصطلاح زمانی کاربرد پیدا میکند که شخصی بدون سرپرست بماند.
به معنای این که بدون ولی و بدون سرپرست می شود.
در این جا یک شخص توسط دادگاه برای سرپرستی و اداره کارهای وی انتخاب می‌شود. این که فردی بتواند قیم بشود یا خیر، تنها توسط قاضی تشخیص داده می‌شود. در ادامه متن با ما همراه باشید تا با این مباحث بیشتر آشنا شوید.
قیم کیست؟
در لغت به معنی سرپرست، متولی و شخصی است که امور شخص محجور را به گردن دارد؛ در علم حقوق به کسی می گویند که از طرف دادگاه با تقاضای دادستان و برای حمایت از اشخاص محجور مثل مراقبت از او و نیز اداره اموالش تعیین می‌گردد و به این سمت قیمومت گویند.
طبق قانون مدنی برای اشخاصی که ولی خاص مانند پدر یا جد پدری ندارند و همینطور برای افراد غیر رشید و مجانین قیم تعیین می گردد و محکمه شرع صلاحیت دار تعیین آن معرفی شده است. در نتیجه، فقط بعضی اشخاص نیازمند قیم هستند و شخصی که منتصب به قیمومت است باید شرایط و ویژگی‌های لازم برای این کار را داشته باشد.
این انتصاب طی تشریفاتی انجام می گردد و وظایف و اختیاراتی برای آن طبق قانون تعریف می شود. البته در صورتی که قیم از وظایف خود کوتاهی کند می‌توان او را عزل کرد.
عزل قیم چیست؟
همانطور که بیان داشتیم وظیفه ی این شخص انجام امور مالی و غیرمالی محجور و مصلحت او است،
پس اگر عملکرد قیم از دایره مصلحت محجور خارج شود، دادگاه می تواند او را از سمت قیومیت عزل کند. به عنوان مثال: اگر مشخص شود که قیم، فاقد صفت امانت باشد از سمت قیومیت عزل می گردد.
افزون بر این
یکی دیگر از موارد عزل قیم، ارتکاب او به یکی از جرایم سرقت، خیانت در امانت، اختلاس، منافیات عفت، هتک ناموس، جرم نسبت به کودکان میباشد و یا به هر دلیل دیگر محکوم به حبس شود و نتواند اداره امور محجور بپردازد، عزل خواهد شد.
اگر این شخص ورشکست اعلام شود، از قیومیت محجور عزل می گردد.
اثبات عدم لیاقت یا ناتوانایی قیم در اداره اموال محجور نیز باعث عزل وی می شود.
وظایف قیم چیست؟
مهم‌ترین وظایف او مربوط به امور مالی می باشد.
اصولا مسائل مالی مسائلی هستند که دادگاه و دادستان به شدت روی آن‌ها حساس هستند.
و نسبت به آن‌ها توجه بسیار زیادی دارند.
در کنار مسائل مالی، مسائل غیر مالی و شخصی نیز برای دادگاه حائز اهمیت می باشند. و این طور نیست که این مسائل برای دادگاه بی اهمیت باشند.
با این وجود، مسئله‌ای که موجبات سوء استفاده را به راحتی فراهم میکند، امور مالی است.
پس، بر طبق قانون می‌توان به محدودیت‌های زیر اشاره کرد:
قیم نمی‌تواند اموال محجور اعم از خانه و … را به فروش رساند، البته او می‌تواند با تحویل دلایلی به دادگاه نشان بدهد که مصلحت محجور در فروش است.
قیم نمی‌تواند از سند ملک و املاک محجور به عنوان رهن برای بانک استفاده کند. مگر این که این کار با موافقت دادستان انجام شود و مصلحت محجور در آن باشد.
این شخص نمی‌تواند معامله‌ای با محجور انجام بدهد که یک سمت آن خود ش باشد.