مباشر کیست؟
در ابتدا لازم است به معنای لغوی آن بپردازیم تا مفهوم به صورت کلی در ذهنمان نقش ببندد
و سپس در این خصوص توضیحات لازم را شرح خواهیم داد.
در صورتی که نیاز به مشورت با وکیل دارید می توانید از طریق شماره های موجود در صفحه جهت هماهنگی برای ارتباط با وکلا تماس بگیرید.
021-58784
اکنون می پردازیم به مبحث اصلی مطلب:
مباشر واژه ای عربی به معنی پیشکار می باشد که بهترین مثال برای آن استفاده در دوران قدیم
به عنوان دست راست خان ها، شاهان، مدیران و … است
که به امور و کارهای محول شده رسیدگی می کردند.
اما در جواب به این سوال که مباشر کیست باید بگوییم :
کسی است که انجام دهنده و فاعل کاری می شود و به خودی خود قیام در کاری می کند.
مباشر در جرم کیست؟
قانون گذار برای این که مجازاتی را برای جرم در نظر بگیرد به عوامل متفاوتی دقت می نماید
و آن ها را در نظر خواهد داشت تا این که بتواند عادلانه ترین و منصفانه ترین حکم را برای مجرم صادر نماید .
یکی از این عوامل تاثیر گذار بر تصمیم قاضی میزان اثرگذاری بر جرم می باشد
و این که شخص در انجام جرم تا چه میزان نقش خواهد داشت .
میزان اثر گذاری در جرم را می توان به سه عنوان معاونت در جرم ، مشارکت در جرم و مباشرت در جرم جای داد که هر یک تعریف و مجازات مشخصی خود را دارند.
این شخص کسی است که یا خود به تنهایی یک فعل مجرمانه را از صفر تا صد انجام می دهد
و یا این که در جرائم گروهی جرم به دست او صورت خواهد پذیرفت
و در حقیقت مقصر اصلی یا متهم ردیف اول محسوب خواهد شد..
فرض کنید
شخصی اقدام به سرقت یک موتور به تنهایی کند ، خودش نقشه سرقت را می کشد و خودش به تنهایی و بی این که از کسی کمکی بگیرد این اقدام را صورت می دهد .
به این شخص در حقوق مباشر جرم گویند که در ماده 494 قانون مجازات اسلامی درج است .
بنا بر این ماده : ” مباشرت آن است که جنایت مستقیما توسط خود مرتکب واقع گردد ” .
پس می توان گفتاین شخص کسی است که خود به تنهایی جرم را انجام می دهد و در صورت تعقیب و پیگیری توسط ماموران قانونی به مجازات جرم ارتکابی محکوم خواهد شد .
ویژگی های مباشر
- لزوم ارتباط مستقیم فعل زیان بار با مباشر
- لزوم شخص حقیقی بودن
- لزوم عمد (قصد) طبیعی یا فاعلیت مباشردر فعل زیان بار
- عدم تاثیر تقصیر در صدق عنوان مباشر
- بررسی تاثیر علم(پیش بینی زیان بار بودن فعل زیان بار) درصدق این عنوان
- لزوم مثبت و فیزیکی بودن فعل شخص
- امکان اجتماع همزمان عناوین مباشر و زیان دیده در یک شخص
- امکان صدق عناوین سبب یا مباشر در یک موقعیت در مورد یک شخص
- منتفی بودن مباشرت طولی
نکته:
شخص حتما می بایست شخص حقیقی باشد زیرا اراده طبیعی فقط در مورد این اشخاص قابل تصور است
افزون این که فقط اشخاص میتوانند متعهد و مسئول قلمداد شوند از سوی دیگر تعیین عامل به عنوان مباشر به منظور شناسایی مسئول برای جبران است.
ممکن است این شخص خودش زیان دیده باشد.
در یک قضیه ممکن است با توجه به نحوه دخالت قصد و اراده فاعل در فعل زیان بار، حسب مورد او را مباشر یا سبب تلقی نمود .