دفتر ثبت تجاری چیست؟
«دفتر ثبت تجاری » مخصوص ثبت نام اشخاصی است که به شغل تجارت اشتغال دارند. دفتر ثبت تجارتی برخلاف دفاتر تاجر ( دفتر روزنامه ، دفتر کل، دفتر دارایی، دفتر کپیه که سند عادی هستند ) سندی رسمی می باشد. یکی از الزامات حرفه ای شغل تجارت ،ثبت نام تاجر در دفاتر تجارتی است.
چه اشخاصی باید در «دفتر ثبت تجاری» ثبت نام کنند؟
بر اساس ماده 16 قانون تجارت و ماده یک آیین نامه ثبت دفاتر تجاری ،هر بازرگان حقیقی و بنگاه بازرگانی یا شرکت بازرگانی اعم از ایرانی یا خارجی در محلی که اداره یا دایره یا شعبه ثبت تشکیل می شود باید نام خود را در دفاتر ثبت تجارت محلی که مشغول فعالیت هستند به ثبت برسانند. شرکت های خارجی که در ایران شعبه دارند نیز مشمول این ماده می شوند.
همچنین به موجب ماده 18 قانون تجارت « شش ماه پس از الزامی شدن ثبت تجارتی هر تاجری که مکلف به ثبت است باید کلیه اسناد و صورت حساب ها و نشریات خطی و چاپی خود در ایران تصریح نماید که در تحت چه نمره به ثبت رسیده و الا علاوه بر مجازات مقرر در فوق به جزای نقدی از دویست تا دو هزار ریال محکوم می شود.»
عواقب عدم ثبت نام :
قانون گذار ضمانت اجرای مدنی عدم ثبت نام در دفتر ذکر شده را تعیین نکرده اما ضمانت اجرا،جبران خسارت اشخاص ثالث طبق قواعد عام مسئولیت مدنی در صورت بروز خسارت می باشد.
آیا کسبه جز هم مانند تاجر باید در دفتر ثبت تجاری ثبت نام کنند؟
در خصوص سوال مزبور باید گفت اولا چه کسانی کسبه جز محسوب می شوند ؟ به موجب ماده 96 قانون مالیات های مستقیم سال 1366 ؛ کسبه و پیشه وران و تولیدکنندگان و نظایر آنها که حداکثر درآمد سالیانه او ده میلیون تومان باشد . مانند سوپرمارکتی که سالانه حداکثر ده میلیون تومان درآمد دارد . و نیز ارائه دهندگان خدمات که حداکثر درآمد آنها سالیانه 5 میلیون تومان می باشد مانند متصدی حمل و نقلی که سالانه فقط 5 میلیون درآمد دارد کسبه جز محسوب می شوند که هر چند مانند تجار موضوع فعالیتشان تجاری است اما برخی از الزامات تاجر را ندارند. مثلا از نگهداری دفاتر تجاری (دفتر روزنامه ، دفتر کل، دفتر دارایی، دفتر کپیه ) معافند و الزامی به ثبت نام در دفتر ثبت تجاری نیز ندارند.
مطلب پیشنهادی : باید و نباید های اشتغال به تجارت
ثبت نام در دفتر ثبت تجاری با ثبت در مرجع شرکت ها چه تفاوتی دارد؟
ثبت نام در دفتر مزبور برای شرکت های تجاری با ثبت در مرجع ثبت شرکت ها تفاوت دارد چرا که ثبت در این دفتر به صورت اعلامی می باشد و اداره ثبت مسئولیتی نسبت به صحت مطالب ارائه شده ندارد و قانون نیز ضمانت اجرایی در خصوص ارائه اطلاعات نادرست معین نکرده است .
ثبت نام در دفتر ثبت تجاری چه اثری دارد؟
اگر تاجری نام خود را در دفتر مذکور ثبت نکند مشمول جزای نقدی ماده 16 قانون تجارت می شود اما در صورتی که تاجری نامش در دفتر ثبت تجاری قید شود اماره ای بر تاجر بودن او محسوب می شود که بنظر این اماره ،اماره قضایی خواهد بود . و اظهارات او در دفتر ثبت تجاری به عنوان اماره در صورتی که بعد اختلافی پیش بیاید بر علیه او قابل استناد خواهد بود.
اثر دیگر ثبت نام دراین دفتر می تواند در بار اثبات دعوا نیز باشد زیرا اگر نام شخصی در دفتر ثبت نام شده باشد اماره ای بر تاجر بودن است اما اگر نام او ثبت نشده باشد حتما باید اثبات شود که تاجر است . و نیز به موجب ماده 2 قانون صادرات و واردات 1336 تنها اشخاصی می توانند صادرات و واردات انجام دهند که کارت بازرگانی داشته باشند و داشتن کارت بازرگانی منوط به این است که نام تاجر در دفتر ثبت تجارتی قید شده باشد. و همچنین به موجب ماده 9 قانون تاسیس اتاق بازرگانی 1333 عضویت در اتاق بازرگانی منوط به ثبت نام در دفاتر ثبت تجاری است.
اگر نام شخصی در دفترمذکور قید نشده باشد آیا می توان او را تاجر محسوب نمود؟
بله همانگونه که قبلا در نوشته ای سابق گفتیم که اگر شخصی ممنوع از فعالیت های تجاری باشد اما اقدام به تجارت نماید تاجر محسوب می شود و در صورت توقف در پرداخت دیون می توانیم حکم ورشکستگی او را از دادگاه تقاضا نماییم در این فرض نیز چنین است.