نقش قاچاق کالا در سرقت خودرو
مقدمه
در سده اخیر زندگی بشر آمیخته با بهره‌گیری از انواع تکنولوژی های ساخته دست خویش بوده که در این میان وسایل حمل و نقل نقش اساسی داشته به طوری که زندگی امروزی بدون وسایط نقلیه موتوری زمینی تقریباً غیر ممکن است استفاده از وسایط نقلیه در حمل بار مسافر و جابجایی‌ها امری گریز ناپذیر است و به تبع آن نیز جرائم مرتبط با وسایط نقلیه از جمله سرقت و قاچاق مواد مخدر قاچاق کالا راهزنی سرقت از بانک و غیره ظهور و بروز یافته است انگیزه سارقین و استفاده کنندگان از سرقت خودرو متفاوت می باشد و با توجه به نوع فعالیت مجرمانه خود اقدام به سرقت خودرو و یا سفارش سرقت و خود را می نماید کشف جرم سرقت خود را با توجه به شرح وظایف نیروی انتظامی به عنوان یک وظیفه ذاتی پلیس آگاهی و سایر معاونت‌ها و پلیس‌های تخصصی در سطح ناجا و همچنین سایر نهادها و ارگان‌های مرتبط با سرقت و کشف آن یک مأموریت اساسی مدنظر بوده که در این راستا شناسایی علل اصلی گرایش مجرمین به سرقت خودرو می‌تواند کمک شایانی به پیشگیری از سرقت آن را با کشف خودرو مسروقه نماید اما یکی از دلایلی که باعث سرقت خودرو می گردد استفاده از خودرو سرقتی برای حمل کالای قاچاق می باشد که قاچاق کالا به عنوان یکی از بزرگ‌ترین معضلات جامعه ما بوده که سایر مسائل و نیز تحت تاثیر خود قرار می‌دهد قاچاق کالا در کشور ما نامشروع بوده و قاچاقچیان جزء از اخلالگران در نظام اقتصادی محسوب می‌شوند و حتی به پلیس نیز اجازه داده شده تا به خودرو حامل بار قاچاق تیراندازی نمایندگی نشانه‌های اهمیت برخورد با این پدیده می باشد که رهبر معظم انقلاب در فرمان خود در تیر ماه ۱۳۸۱ می فرماید گسترش پدیده قاچاق و تاثیر مخرب آن در امر تولید و تجارت قانونی و سرمایه گذاری و اشغال خطر جدی و بزرگی است که باید به با جدیت تمام با آن مبارزه کرد و بر همه دستگاه‌هایی که به نحوی می‌توانند در این امر دخیل باشند واجب است که سرمایه خود را در این مبارزه ایفا کند که نشان دهنده تاثیر گذاری قاچاق کالا بر کشور می باشد استفاده از خودروی مسروقه در امر قاچاق کالا به عنوان یکی از علت‌های سرقت خودرو می باشد اگر جرم سرقت با جرم قاچاق برای مقاصد شوم مورد استفاده قرار گیرند تاثیرات بسیار زیادی و ناپسندی بر جامعه قرار خواهد داد
انگیزه‌های قاچاقچیان در استفاده از خودرو سرقتی:
الف): یکی از آنها کاهش هزینه اقدام مجرمانه میباشد:
یعنی یک قاچاقچی برای انجام کار قاچاق در مرزهای زمینی و رساندن کالای قاچاق خود از مرز استان ها و اهداف مرکزی خود از خودرو سرقتی استفاده می‌نماید
که در واقع هزینه در برابر قیمت واقعی آن نپرداخته است . حمل بار و کالای قاچاق ممکن است در مسیر انتقال توسط پلیس و یا حتی افراد راهزن مورد هجوم قرار گیرند
که در این مواقع در تعقیب و گریز های طولانی و گاها پر خطر قرار گرفته و متحمل هزینه‌های فراوانی برای خودروی آنها میگردد که اگر این خودرو سرقتی نباشد
هزینه‌های آنها چند برابر خواهد شد که استفاده از خودروی سرقتی عاملی در کاهش هزینه بیشتر در امر قاچاق می گردد.
حمل و نقل و انتقال بار و کالای قاچاق در مسافت طولانی می‌تواند استهلاک فراوانی برای خودروی حامل داشته باشد که اگر قاچاقچیان از خودرو سرقتی استفاده نمایند
در این مقوله نیز با کاهش هزینه روبرو شده و در واقع پس از استفاده حداکثری از یک خودرو سرقتی آن را رها و به سراغ خودروی دیگری خواهند رفت.
ب): سودآوری:
سودآوری بیشتر نیز یکی از علت‌ها و انگیزه های قاچاقچیان در استفاده از خودروی سرقتی برای اقدام مجرمانه خود میباشد.
یعنی قاچاقچیان علاوه بر کاهش هزینه در اقدامی منفعت طلبانه برای به حداکثر رساندن منافع خود از قاچاق اقدام به تهیه خودرو سرقتی می نمایند
تا از این اقدام نیز سود بیشتر به دست آورد و مجبور به استفاده از وسایل نقلیه و خودروهای خود یا فاقد مشکل نشوند این اقدام سودجویانه زمانی بیشتر خود را نشان می دهد
که قاچاقچیان با بهایی بسیار ناچیز خودروی با کیفیت بالا و ریسک پذیری پایین در اختیار می‌گیرند
که در واقع بسیار زیادی برای آنها بوده و حتی از بین رفتن خودرو نیز هزینه‌ای به آنها متحمل نمی‌کند این سودآوری زمانی بیشتر نمایان میشود.
که قاچاقچیان حتی دستمزد ایران نیز به راننده پرداخت نکرده و استفاده شخصی از خود را در قبال دستمزد حمل بار و کالا می پذیرند.
در مراحل حمله کالای قاچاق از مبدا تا مقصد افراد زیادی در فیلم بود که این افراد نقش و یا نقش های متفاوتی نسبت به کالا یا اصطلاحاً بار قاچاق دارد.
خیلی از این افراد فقط حمله کننده بوده و در این مراحل ذینفعان می باشد که تهیه خودرو گاهی از اوقات به خود این افراد واگذار می گردد.
که این افراد نیز از روش‌های خاصی از جمله سرقت اقدام به تهیه خودرو برای حمل کالا می نمایند و گاهی اوقات نیز برای خود را متناسب با کالای قاچاق خود ناچار به سفارش خود را به سارقین می‌شوند.
ج): ضرر کمتر:
به حداقل رساندن ضررهای مادی در زمان توقیف وسیله یکی از انگیزه های قاچاقچیان در استفاده از خودروی سرقتی می باشد.
وقتی که بار و کالا یک قاچاقچی توسط مامورین پلیس توقیف می گردد ضرر و زیان های مادی و مالی فراوانی به آنها وارد می گردد .
که یکی از آنها همان توقیف وسیله و یا به نوعی ابزار کار آنها می باشد که برای انجام اقدامات بعدی قاچاقچیان را دچار مشکل می‌نماید.
حال برای جلوگیری از این ضرر و زیان قاچاقچیان از خودروهای سرقتی استفاده می نمایند.
تا در واقع کمتر ضرر کند در این خصوص بعضی اوقات خودروی قاچاقچیان در دام پلیس گرفتار شده و خود و یا راننده آنها از محل متواری می گردند.
که با توجه به هزینه‌های که برای آنها دارد ترجیح می دهند هیچ گاه پیگیر پرونده و توقیف خودروی خود نشود و در این زمان خودروی سرقتی بهترین گزینه برای ضرر کمتر می باشد.
حتی اگر در مواقعی نیز از سوی رانندگان حامل بار و قاچاق کالا بی احتیاطی صورت گیرد و خودروی آنها دچار سانحه و یا حادثه شود.
اگر خودرو سرقتی باشد قطعاً ضرر کمتری متوجه قاچاقچیان خواهد شد.
در مواقعی هم قاچاقچیان برای به حداقل رساندن ضرر و زیان ناشی از توقیف خودرو با کالای قاچاق بعد از توقیف خودرو توسط پلیس اقدام به اعلام سرقت خودرو می نمایند.
به نحوی که در اکثر مواقع در اظهارات خود بیان می نمایند که چند روز قبل خودرو را به علتی مشخص در محلی پارک و چند روزی است که خبری از آن نداشتند
تا اینکه اکنون متوجه سرقت شده و این موضوع را هم به علت جلوگیری از ضرر بیشتر و هم برای فرار از مجازات احتمالی انجام می دهند.
پیشگیری از ضبط و مصادره شدن اموال
ضبط در لغت به معنای حفظ کردن نگاه داشتن و تصرف کردند و در قبضه در آوردن است و از نظر حقوقی عبارت است از توقیف مال موجود و کشف شده حاصل از جرم موقت و بدون حق برداشت در اموال و اشیای مربوط به ارتکاب جرم و یا حاصل از جرم توقیف مال به موجب دستور یا قرار یا حکم مقام صلاحیتدار قانونی است و رتبه نفت و حقوق مالک و منصرف قانون محفوظ و به شکل امانت در توقیف خواهد بود.
بازپرس یا دادستان در صورت قرار منع تعقیب با موقت شدن ترغیب باید تکلیف اشیا اموال کشف شده که به دلیل یا وسیله جرم بوده و یا از جرم تحصیل شده یا حین ارتکاب جرم استعمار و برای استعمال اختصاص داده شده است را تعیین کند تا مسترد یا ضبط یا معدوم شود در مورد ضبط دادگاه تکلیف اموال و اشیا را تعیین خواهد کرد همچنین بازپرس و دادستان مکلف است مادامی که پرونده نزد او جریان دارد به تقاضای زینب با رعایت شرایط زیر دستور رد اموال اشیا را صادر کند:
۱- وجود تمام یا قسمتی از آن اشیا و اموال در بازرسی یا دادرسی لازم نباشد؛
۲- اشیا و اموال بلامعارض باشد؛
۳- در شمار اشیا و اموال این باشد که باید ضبط یا معلوم شود.
در کلیه امور جزایی دادگاه نیز باید ضمن صدور حکم یا قرار یا پس از آن اعم از این که مبنی بر محکومیت یا برائت یا قوت شدن تعقیب متهم باشد
نسبت به اشیا و اموالی که وسیله جرم بوده یا در اثر جرم تحصیل شده یا حین ارتکاب استعمال و یا برای استعمال اختصاص داده شده حکم مخصوصا در و تعیین کند
که آنها باید مسترد یا ضبط یا معدوم شود در قاچاق کالا و ارز مجازات بزه قاچاق در علاوه بر ضبط و مصادره مکشوفه و تعقیب کیفری قاچاقچی
بر اساس ماده یک قانون مجازات مرتکبین قاچاق پرداخت جریمه نقدی نیز هست جریمه نقدی قاچاق بر حسب نوع کالا متفاوت است
میزان جریمه در مورد کالاهای مجاز دو برابر حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض متعلقه کهدر مورد کالاهای غیرمجاز دو برابر ارزش و حقوق و سود و عوارضی است
و در هر مورد که به این کالا دسترسی نباشد بهای مال از بین رفتن نیز از مرتکب وصول میشود.
استفاده از قطعات خودرو سرقتی
در برخی از موارد قاچاقچیان با هدف استفاده از قطعات خودرو سرقتی اقدام به سرقت خودرو می نماید استفاده از لاستیک تسمه رین ضبط صوت و غیره اقدام به سرقت می نمایند و سپس اتاق و لاشه باقی مانده خود را در جایی دورتر از شهر ها رها می کنند:
۱- پیشگیری از مصادره شدن اموال
۲- تسریع در سرعت انتقال کالای قاچاق
۳- بهره گیری از ماشین های بدون مشکل
۴-بالا بردن حجم انتقال کالای قاچاق
۵- کاهش هزینه‌های جانبی قاچاق
۶- انتقال بخشی از هزینه‌های قاچاق کالا به افراد غیر
۷- حفظ سرمایه خود
۸- کاهش میزان ریسک پذیری در انتقال و جابجایی کالای قاچاق
۹- کاستن از ضرر گرفتار شدن در دام پلیس
۱۰- استفاده از وسایل و قطعات خودرو سرقتی
۱۱- پیشگیری از ضرر احتمالی به ماشین‌های خود قاچاقچیان
۱۲- استفاده از ماشین های با کیفیت و بالا سرعت انتقال
۱۳- کاستن از استهلاک ماشین خود قاچاقچیان
۱۴- استفاده از ماشین های سرقتی در مناطق صعب العبور و خطرآفرین
۱۵- قابلیت استفاده از خودروهای با سرعت بالا در راستای فرار از دست ماموران
فرار از مجازات:
در قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز مصوب سال ۱۳۹۲ مجازات قاچاق کالا و مرتبط با وسیله نقلیه در مواد ۲۲ و ۲۳ و ۲۴ ضعیف شده است که به شرح ذیل می باشد:
ماده ۲۲- هر کس مرتکب قاچاق کالای ممنوع گردد یا کالای ممنوع قاچاق را نگهداری یا حل نماید یا بفروشد علاوه بر ضبط کالا به شرح زیر و مواد ۲۳ و ۲۴ مجازات میشود:
الف- در صورتی که ارزش کالا تا ۱۰ میلیون ریال باشد به جزای نقدی معادل دو تا سه برابر ارزش کالای ممنوع قاچاق
ب- در صورتی که ارزش کالا از ۱۰ میلیون تا یکصد میلیون ریال باشد به جزای نقدی معادل ۳ تا ۵ برابر ارزش کالای ممنوع قاچاق
پ- در صورتی که ارزش کالا از یکصد میلیون تا یک میلیارد ریال باشد به بیش از شش ماه تا دو سال حبس به جزای نقدی معادل ۵ تا ۷ برابر ارزش کالای قاچاق ممنوع
ت- در صورتی که ارزش کالا بیش از یک میلیارد ریال باشد به دو سال تا پنج سال حبس به جزای نقدی معادل ۷ تا ۱۰ برابر ارزش کالای ممنوع قاچاق
تبصره ۱- حکم ماده ۷۰۲ قانون مجازات اسلامی اصلاحی مصوب ۱۳۸۷ فقط شامل مشروبات الکلی تولید شده در داخل کشور است.
تبصره۲- وجوه حاصل از قاچاق کالای ممنوع ضبط میشود.
تبصره ۳- آلات و ادواتی که جهت ساخت کالای ممنوع به‌منظور قاچاق یا تسهیل ارتکاب قاچاق کالای ممنوع مورد استفاده قرار می گیرد ضبط میشود مواردی که استفاده کننده مالک نبوده و مالک عامدا آن را در اختیار مرتکب قرار نداده باشد مشمول حکم این تبصره نمی باشد.
تبصره ۴- مشروبات الکلی اموال تاریخی فرهنگی تجهیزات دریافت از ماهواره به طور غیرمجاز آلات و وسایل قمار و آثار سمعی و بصری مبتذل و مثبت از مصادیق کالای ممنوع است.
تبصره ۵- محل نگهداری کالاهای قاچاق ممنوع که در مالکیت مرتکب باشد در صورتی که مشمول حکم مندرج در ماده ۲۴ قانون شود توقیف و پلمپ می شود و در صورتی که محکوم علیه ظرف دو ماه از تاریخ صدور حکم قطعی جریمه نقدی را نپردازد حسب مورد از محل فروش آن برداشت و مابقی به مالک مسترد میگردد.
ماده ۲۳- در مواردی که کالای قاچاق مکشوفه مشمول شرایط بندهای پیوسته ماده ۲۲ گردد وسیله نقلیه مورد استفاده در قاچاق کالای مزبور در صورت وجود هر یک از شرایط زیر ضبط می شود:
الف- وسیله نقلیه مورد استفاده متعلق به شخص مرتکب قاچاق باشد.
ب- با استناد به دلایل و قرائن از جمله سابقه مرتکب و یا مالک وسیله نقلیه در امر قاچاق ثابت شود که مالک وسیله نقلیه عامدا آن را جهت استفاده برای حمل کالای قاچاق در اختیار مرتکب قرار داده است.
تبصره- در غیر موارد فوق وسیله نقلیه به مالک مسترد و معادل ارزش آن به جریمه نقدی مرتکب اضافه میشود.
ماده۲۴- محل نگهداری کالای قاچاق ممنوع در صورتی که متعلق به مرتکب بوده و یا توسط مالک آمدن جهت نگهداری کالای قاچاق در اختیار دیگری قرار گرفته باشد
و ارزش کالا بیش از یک میلیارد ریال باشد مصادره می گردد مشروط به اینکه ارزش ملک از ۵ برابر ارزش کالای قاچاق نگهداری شده بیشتر نباشد که در این صورت ملک به مقدار نسبت ۵ برابر قیمت کالای قاچاق نگهداری شده به قیمت اصل ملک مورد مطالعه قرار می گیرد و چنانچه ارزش کالا کمتر از مبلغ مذکور باشد و حداقل ۲ بار به این منظور استفاده شود و محکومیت قطعی یابد در مرتبه سوم ارتکاب به کیفیت مذکور مصادره می گردد در صورتی که مرتکب بدون اطلاع مالی از آن استفاده کند از ۳ تا ۵ برابر ارزش کالای قاچاق نگهداری شده به جزای نقدی افزوده می شود.
تبصره- آیین نامه اجرایی این ماده توسط قوه قضاییه تهیه میشود و حداکثر ظرف سه ماه از تاریخ لازم الاجرا شدن این قانون به تایید رئیس قوه قضائیه می‌رسد حال با توجه به مراتب فوق و اینکه قاچاقچیان کالا برای فرار از مجازات های فوق اقدامات زیر را انجام می دهند .
د) با توجه به اینکه قاچاق کالا فعلی مجرمانه بوده و قابلیت پیگیری قضایی و قانونی دارد و در قاچاق بعضی از کالاها و اقلام می‌تواند
تبعات جبران‌ناپذیری برای قاچاقچیان داشته باشد به همین خاطر برای مخفی ماندن و پنهان نمودن هویت واقعی خود اقدام به استفاده از خودرو سرقتی می نماید
از جمله مجازات های قاچاق کالا برای قاچاقچیان توقیف خودرو حامل بار می باشد و پی بردن به هویت راننده و صاحب بار برای به مجازات رساندن وی میباشد که در زمانی که خودرو بدون راننده توقیف می گردد
با احصا شماره خودرو دسترسی و شناسایی مالک خودرو برای پلیس و دستگاه قضایی موی سر و تحت تعقیب قضایی قرار دادن صاحب و مالک خود را میسر می شود
که پی بردن به هویت راننده و صاحب بار برای به مجازات رساندن وی میباشد
که در زمانی که خودرو بدون راننده توقیف می شود برای فرار از مجازات هایی که در قانون برای آنها در نظر گرفته است
از خودرو های فاقد هویت قانونی از جمله سرقتی و ارکان مخدوش استفاده می نماید
که در این مواقع واقعاً شناسایی صاحب بار و کالای قاچاق همان صاحب و یا متصرف خودرو تا حدودی سخت یا غیرممکن میشود نمونه‌های نیز گاه مشاهده می گردد که مالکین خودروهای حامل بار کالای قاجار اقدام به اعلام سرقت سوری خود را می نمایند تا اگر در مسیر تردد و هنگام انتقال کالاهای قاچاق از مبدا تا مقصد خود را توقیف کرد گردید با این عنوان که خود را آنها سرقت شده است از مجازات های در نظر گرفته شده در قانون فرار کنند.