کتاب مهریه و نفقه به زبان ساده
راهنمای کاربردی جهت مطالبه و وصول مهریه و نفقه
مؤلف: پروانه فیض اللهی
صفحه آرایی: جعفر خدادی
ناشر: تعالی
نوبت چاپ: اول – 1395
فهرست:
به عنوان مقدمه
چکیده
فصل اوال: مهریه
مقدمه
بخش اول: کلیاتی در خصوص مهر
بخش دوم: شرایط و جنبه های حقوقی مهر
بخش سوم: نحوه وصول مهریه
فصل دوم: نفقه
بخش اول: تعریف و مفهوم نفقه
بخش دوم: انفاق
بخش سوم: طبیعت حقوقی حق زن نسبت به نفقه
بخش چهارم: چه مدتی از نفقه را شوهر به عهده دارد؟
بخش پنجم: تمکین و سکونت زن
در حقوق ایران، اموال زن و مرد، دارایی مشترک را تشکیل نمی دهد،
بلکه اموال هر یک از زوجین (زن و مرد) مستقل و جدا از اموال یکدیگر است.
بدین ترتیب در حقوق ایران، که در این قسمت، از فقه اسلامی پیروی کرده است،
زن از نظر مالی مستقل است. زن می تواند در اموال خود،
چه به صورت جهیزیه باشد و چه غیر آن، آزادانه تصرف کند
و هرگونه عمل مادی و یا حقوقی نسبت به آن ها انجام دهد.
شوهر حق هیچ گونه دخالت در اموال و دارایی زن را ندارد
و ریاست او بر خانواده، اختیاراتی در این زمینه برای وی ایجاد نمی کند.
از این جهت، حقوق اسلام و ایران برای زن اهلیت کامل قائل شده است
ماده 118 قانون مدنی در این باره می گوید:
«زن مستقلاً می تواند در دارایی خود هر تصرفی را که می خواهد بکند.»
به بیان ساده، زن به طور مستقل می تواند، هرگونه دخل و تصرفی را آزادانه در اموال و دارایی خودش انجام دهد.
کار اقتصادی زن هم جزء
اموال او به شمار می آید و زن مجبور نیست آن را به رایگان در اختیار شوهر قرار دهد،
مگر کاری که بر حسب عرف و عادت، از باب حسن معاشرت و یا معاضدت، وظیفه زن محسوب شود
که در این صورت زن نمی تواند مزدی برای آن طلب کند.
در حقوق اسلامی گفته اند: زن می تواند برای کارهایی که در منزل شوهر به دستور و امر او انجام می دهد
از او مطالبه حق الزحمه نماید. البته اگر زن قصد تبرع (بخشش) نداشته باشد
(یعنی اگر زن قصد آن را داشته باشد که به صورت مجانی یا افتخاری کارهای خانه را انجام دهد، مستحق حق الزحمه نخواهد بود.)
بنابراین نظام حقوقی اسلام، امتیازهای مالی ویژه ای را برای زوجه (زن) در نظر گرفته است
که در مقایسه با نظام های حقوقی غربی منحصر به فرد می باشد.
از جمله این امتیازها، «مهریه» و حق «نفقه» می باشد.
مهریه هدیه واجبی است که به زن تعلق می گیرد
و اگر چه ذکر و تعیین مهریه شرط صحت عقد نکاح نمی باشد ولی به مجرد وقوع عقد،
حداقل به مقدار مهرالمثل (معنای این واژه در ادامه توضیح داده خواهد
شد) به عهده زوج (مرد) قرار می گیرد. حق نفقه زن عبارتست از آن که مسئولیت تأمین کلیه مخارج زندگی زن،
اعم از خوراک و پوشاک و مسکن و غیره به عهده مرد می باشد
و زن در تأمین هزینه زندگی خود و فرزندانش اگر چه توانایی مالی هم داشته باشد، مسئولیتی ندارد.