شرط تنصیف
شرط تنصیف یا نصف شدن اموال بعد از ازدواج موضوع بحث امروز ما است و به سوال های شما در این زمینه پاسخ می دهیم.
شرط تنصیف به این معناست که اگر در طول زندگی زناشویی، زوجین تصمیم به طلاق بگیرند و این تصمیم به دلیل خطا یا قصور از جانب شوهر باشد، زن می‌تواند درخواست تقسیم اموال مشترک کند.
این شرط یکی از شروطی است که در عقدنامه‌ها معمولاً به صورت پیش‌فرض وجود دارد و از اهمیت ویژه‌ای برای حفظ حقوق زنان برخوردار است.
این شرط یکی از ابزارهای قانونی مهم برای حمایت از حقوق مالی زن در صورت بروز اختلافات زناشویی و جلوگیری از بی‌عدالتی مالی پس از طلاق می باشد.
در سال ۱۳۶۲ شورای عالی قضایی شرط مربوط به وکالت در طلاق را برای اجرا به سازمان ثبت اسناد و املاک کشور ابلاغ کرد که طبق آن
مرد در ضمن عقد نکاح یا عقد خارج لازم به زن وکالت بلاعزل با حق توکیل به غیر می دهد که در
موارد ۱۲ گانه مشروح در سند ازدواج با رجوع به دادگاه و اخذ مجوز پس از انتخاب نوع طلاق خود را مطلقه کند.
شروطی که به شروط ۱۲ گانه ضمن عقد ازدواج معروف است را احتمالا همه امضاء کرده اند اما از مفاد آن بی اطلاع هستند
حال آنکه سردفتر ازدواج و طلاق مکلف است که تمام این شروط را به زوجین تفهیم کند
و همچنین اگر علاوه بر این شروط، شروط دیگری مورد توافق آنها قرار می گیرد سردفتر به امضای زوجین می رساند مانند شرط طلاق یا حق خروج از کشور.
یکی از مهم ترین این شروط که تعهد مالی برای زوج به همراه دارد شرط تنصیف است که در ادامه به آن می پردازیم.
شاید برای شما جالب باشد که در بسیاری از ایالت های آمریکا و کشورهای اروپایی شرط نصف شدن اموال به صورت قانونی معین شده است در صورت طلاق، اموال به نسبت مساوی بین زوجین تقسیم می‌شوند.
یعنی مردان نیز از این شرط بهره مند می شوند اما مطابق آنچه در قانون ایران وجود دارد فقط زنان هستند که از این شرط منفعت می برند و بهره مند می شوند.
شرط تنصیف در عقدنامه
شرط تنصیف در عقدنامه‌های ایرانی به این معناست که در صورت وقوع طلاق، اموال و دارایی‌های مشترک میان زن و مرد به نسبت مساوی یا به صورت توافقی تقسیم می‌شوند. این شرط به منظور حفظ حقوق طرفین و ایجاد عدالت در تقسیم اموال بعد از طلاق در جهت منافع بانوان در نظر گرفته شده است.
این شرط معمولاً در موارد زیر مورد توجه قرار می‌گیرد:
- اموال مشترک: اموالی که در طول دوره ازدواج به دست آمده‌اند و به طور مشترک بین زن و مرد استفاده شده‌اند.
- توافق طرفین: طرفین می‌توانند در مورد نحوه تقسیم اموال به توافق برسند و این توافق را در عقدنامه یا سند جداگانه‌ای ثبت کنند.
- حفظ حقوق: این شرط به حفظ حقوق هر دو طرف کمک می‌کند و از بروز تعارضات و مشکلات احتمالی در آینده جلوگیری می کند.
شرط تنصیف با عبارت قانونی زیر در عقد نامه ها درج شده است:
“در ضمن عقد نكاح و عقد خارج لازم، زوج شرط مي‌نمايد كه هرگاه طلاق بنا به درخواست زوجه نباشد
و طبق تشخيص دادگاه، تقاضاي طلاق ناشي از تخلف زن از وظايف همسري يا سوء اخلاق و رفتار او نباشد،
زوج موظف است تا نصف دارائي موجود خود را كه در ايام زناشوئي با او به دست می آورد يا معادل آن را طبق نظر دادگاه بلاعوض به زوجه منتقل نمايد”
تک تک قیدهای به کار رفته در قانون مزبور دارای اهمیت است. به عبارت دیگر زن می‌تواند از شرط تنصیف اموال در عقدنامه به نفع خود استفاده کند، مشروط بر اینکه شرایط خاصی رعایت شده باشد که این شرایط عبارتند از اینکه:
شرایط اعمال شرط تنصیف
۱-طلاق به درخواست زن نباشد طلاق نباید ناشی از تخلف زن از وظایف همسری باشد پس اگر زن از مرد تمکین نداشته باشد و به اصطلاح حقوقی ناشزه باشد نمی تواند از این شرط به نفع خود استفاده کند
۲-تقاضاي طلاق ناشي از تخلف زن از وظايف همسري يا سوء اخلاق و رفتار او نباشد،
۳-با استعلام از اموال مرد مشخص گردد اموالی وجود دارد که در دوران ازدواج تحصیل شده است. به عبارت دیگر زن باید بتواند اثبات کند که اموال مورد نظر در طول زندگی مشترک به دست آمده‌اند
و سهم او در به دست آمدن آنها قابل توجه بوده است
پس هر آن چیزی که مربوط به ارث، هدیه یا هر نوع درآمد غیر مشترک باشد، مشمول شرط تنصیف نخواهد بود.
نصف اموال یا تا نصف اموال؟
شرط تنصیف به این معنا است که زن حق دارد تا نصف اموالی که در طول زندگی مشترک به دست آورده اند را از مرد تقاضا کند.
این شرط در واقع شرط حداکثری برای حمایت مالی از زن در هنگام طلاق است و ممکن است بسته به شرایط و مدارک موجود، درصد کمتری از اموال به زن تعلق گیرد.
بنابراین، این شرط به معنای دریافت دقیق نصف اموال نیست
به عبارت دیگر، در اجرای این شرط لزوماً نصف دارایی به زوجه تعلق نمی گیرد بلکه امکان دارد تا نصف دارایی به او اعطاء گردد و این امر بستگی به نظر قاضی و اسناد و مدارک موجود دارد.
در این مورد یکی از شعب دیوان عالی کشور رایی با این مضمون صادر کرده است:
«تشخیص میزان استحقاق زوجه بابت شرط تنصیف دارایی در اختیار دادگاه است با این حال در صورت اعتراض طرفین به تشخیص دادگاه، ارجاع امر به کارشناس جهت تشخیص میزان دارایی زوج ضرورت دارد.»
البته اگر زن و شوهر توافق مالی خاصی قبل از ازدواج یا در طول زندگی مشترک به صورت کتبی و رسمی داشته باشند که میزان بیشتری از اموال را برای زن در نظر می گیرد،
زن می‌تواند بر اساس آن توافق کتبی سهم بیشتری از اموال مرد را مطالبه کند
مثلا اگر دو طرف ضمن عقد ازدواج به صورت شرط ضمن عقد مقرر کرده باشند که در هنگام طلاق بیشتر از نصف اموال به زن تعلق می گیرد قاضی به این شرط و توافق طرفین احترام می گذارد و به آن رسمیت می بخشد و سهم بیشتری از اموال را برای زن در نظر می گیرد.
آیا ارث مشمول شرط تنصیف قرار می گیرد؟
در خصوص شرط تنصیف باید توجه داشته باشید که تمامی اموال زوج که بعد از ازدواج به دارایی او اضافه شده مشمول این شرط قرار نمی گیرد
بلکه اموالی که در ایام زناشویی به دست آمده باشد مشمول این شرط است نه آنکه به زوج به ارث رسیده باشد.
مثلا امکان دارد که بعد از ازدواج سهم الارث کلانی به زوج به ارث برسد در اینجا چون این اموال در ایام زناشویی و در اثر تلاش زوجین به دست نیامده از حوزه شرط تنصیف خارج است
البته در بعضی موارد در رویه قضایی اختلاف وجود دارد مثلا در مورد مالی که زوج اندکی بعد از ازدواج
یا با پس انداز قبل از ازدواج خریداری می کند اختلاف شده است که آیا مشمول شرط تنصیف قرار می گیرد یا نه
و دادگاه ها در این خصوص آرای متفاوتی صادر کرده اند
اما در خصوص ارثی که به زوج می رسد تقریبا همگان معتقدند که مشمول شرط تنصیف قرار نمی گیرد.
شرط تنصیف و اجرت المثل
سوال مهم دیگری که در رویه قضایی در خصوص این شرط مطرح می گردد امکان جمع شدن شرط تنصیف و اجرت المثل ایام زوجیت است.
آیا اگر زنی از شرط تنصیف بهره ببرد دیگر نمی تواند اجرت المثل ایام زوجیت را از شوهرش مطالبه کند؟
یا این دو با یکدیگر منافاتی ندارند و زن می تواند از هر دو بهره مند شود؟
در این خصوص اکثر قضات معتقدند که با توجه به مبنای متفاوت این دو نهاد حقوقی زن می تواند از هر دو بهره ببرد
و در صورت بهره مندی از یک کدام استحقاق او نسبت به دیگری از بین نمی رود.
قیود و شرایط موثر در استحقاق زن به اجرت المثل نیز کاملا متفاوت از شرط تنصیف می باشد.
طبق تبصره ماده ۳۳۶ قانون مدنی اگر زوجه کارهایی را که شرعا به عهده وی نبوده و عرفا برای آن کار اجرت‌المثل باشد، به دستور زوج و با عدم قصد تبرع انجام بدهد
و برای دادگاه نیز ثابت شود، دادگاه اجرت‌المثل کارهای انجام گرفته را محاسبه و به پرداخت آن حکم می‌نماید.
پس این دو با یکدیگر قابل جمع می باشد.
البته قضاتی نیز وجود دارند که در این خصوص نظر متفاوتی دارند.
انتقال اموال
اگر مرد قبل از درخواست طلاق، اموال خود را به نام شخص دیگری منتقل کند، زن می‌تواند به منظور اثبات تقلب و جلوگیری از محرومیت از حق خود، اقدامات قانونی صورت بدهد.
در این حالت، زن باید اثبات کند که انتقال اموال با هدف فرار از مسئولیت‌های مالی مربوط به شرط تنصیف یا مهریه و دیگر حقوق مالی زن انجام شده است.
دادگاه می‌تواند در صورت اثبات، مرد را بابت فرار از دین محکوم کند و انتقال را باطل اعلام کند. نکات کلیدی در این باره:
- اثبات تقلب و معامله به قصد فرار از دین: زن باید مدارک و شواهدی را ارائه دهد که نشان دهند انتقال اموال با هدف محروم کردن او از حقوق مالی خود و فرار از پرداخت دین انجام شده است.
- پیگیری حقوقی: زن می‌تواند با کمک وکیل، اقدام به شکایت و طرح دعوی کند تا انتقال اموال را باطل کند و حقوق مالی خود را باز پس گیرد. در صورت اثبات معامله به قصد فرار از دین دادگاه به تبعیت از دادگاه کیفری معامله را باطل کند و اگر به هر علتی قادر به باطل کردن معامله نبودید شرط تنصیف نسبت به قیمت اموال اجرا خواهد شد و زوج باید پاسخگوی نصف قیمت اموال باشد.
- اقدامات موقتی: زن می‌تواند درخواست دستور موقت از دادگاه برای جلوگیری از هرگونه انتقال و انتقال اموال توسط شوهر تا زمان رای قطعی را مطرح کند. اقدامات موقتی مانند دستور موقت، ابزارهای قانونی هستند که به منظور حفظ وضعیت موجود و جلوگیری از تغییرات غیرقابل بازگشت تا زمان صدور حکم نهایی توسط دادگاه اعمال می‌شوند. به عنوان مثال مرد تا متوجه می شود که زندگی آنها ادامه ندارد و به طلاق منتهی خواهد شد اموال ارزشمند خود مانند خانه و ماشین و ملک را به نام دیگران منتقل می کند. زن در این حالت می تواند از دادگاه تقاضا کند که اموال مرد را توقیف کنند و اجازه نقل و انتقال به او ندهند تا زمانی که اختلاف میان آنها مطابق حکم قطعی و نهایی فیصله پیدا کند. در این مورد پیشنهاد می کنیم مقاله زیر در مورد دستور موقت را مطالعه کنید.
سوال های کوتاه
شرط تنصیف چیست
این شرط برای حمایت مالی از زن هنگام طلاق اجرا می گردد و مفاد آن به شکل زیر در عقدنامه درج شده است، ضمن عقد نکاح زوجه شرط نمود هرگاه طلاق بنا به درخواست زوجه نباشد و طبق تشخیص دادگاه تقاضای طلاق ناشی از تخلف زن از وظایف همسری یا سوء اخلاق و رفتاری نبوده زوج موظف است تا نصف دارایی موجود خود را که در ایام زناشویی با او به دست آورده یا معادل آن را طبق نظر دادگاه بلاعوض به زوجه منتقل نماید.
اگر مرد اموال خود را انتقال بدهد؟
می توانید تحت عنوان معامله به قصد فرار از دین از مرد شکایت کنید.
آیا ارث شامل شرط تنصیف می شود؟
خیر، برای مطالعه بیشتر به متن مراجعه کنید.
اگر بعد از مطالعه مقاله بالا همچنان در این زمینه سوالی دارید برای دریافت وقت مشاوره حضوری و تلفنی با شماره های زیر تماس بگیرید:
۰۲۱-۵۸۷۸۴
۰۹۹۸-۱۲۸۸۸۰۰
۰۲۱-۸۸۶۵۷۷۸۹
آدرس ما: جردن- بلوار ستاری- پلاک ۳ – واحد ۱۸
