تقسیم ترکه چیست

تقسیم ترکه چیست

امروز با مطلبی در خصوص تقسیم ترکه در خدمت شما هستیم.

تقسیم ترکه چیست و چگونه انجام می شود؟

آیا ورثه می توانند با توافق اموال را میان خود تقسیم کنند؟

در ادامه همراه ما باشید.

کار را به کاردان بسپارید

021-58784

021-88657789

0998-1288800

معنای ترکه

ترکه به معنای میراث یا مالی است که از مرده به جا مانده باشد

طبق قانون بعد از فوت شخص اموال او به ورثه هنگام فوتش به ارث می رسد.

البته مالکیت وراث نسبت به ترکه متزلزل است و هنگامی مالکیت آنها مستقر و کامل می شود که حقوق و دیون متعلق به ترکه میت را ادا کرده باشند.

مثلا چه چیزهایی؟

متوفی وصیت کرده که مالی از اموالش به شخص خاصی برسد یا مالی را در جایی در ازای بدهکاری وثیقه گذاشته

یا دیون و واجبات مالی بر عهده او قرار دارد مثلا یک روز قبل از فوت خود مبلغی از همسایه اش قرض گرفته است.

در مورد بدهکاری و دیون مالی قانون گذار در چند مورد به لزوم تادیه آنها اشاره و استقرار مالکیت متوفی

نسبت ترکه را منوط به پرداخت آنها می کند.

قبول ترکه یعنی چه و چه اموری به معنای قبول ترکه است

موارد مورد اشاره

مثلا ماده 868 قانون مدنی ذکر می کند که مالکیت ورثه نسبت به ترکه متوفی مستقر نمی شود مگر

پس از ادای حقوق و دیونی که به ترکه میت تعلق می گیرد

یا ماده 871 قانون مدنی که با اشاره به معاملات وارثان می گوید که معاملات آنها نسبت به ترکه صحیح نیست( به اصطلاح حقوقی غیر نافذ است) و طلبکاران می توانند آنها را به هم بزنند.

تقسیم ترکه

اما بعد از ادای دیون متوفی یا حتی قبل از ادای دیون او، اگر وراث تقاضای تقسیم سهم خود و تصرف در آن را داشته باشند باید چه کنند؟

قانون می گوید که در صورت تعدد ورثه هر یک از آنها می توانند از دادگاه درخواست تقسیم سهم خود را از سهم سایر ورثه بخواهند.

درخواست تقسیم ترکه

یکی از مهم ترین اموری که قبل از درخواست تقسیم ترکه باید انجام دهید گرفتن برگه انحصار وراثت می باشد.

برای ارائه درخواست تقسیم ترکه باید به دفاتر خدمات قضایی مراجعه کنید.

در درخواست تقسیم ترکه اسم شخص درخواست کننده به عنوان خواهان و نام متوفی درج می گردد.

سپس نام ورثه ( طبق گواهی انحصار وراثت که به آن اشاره کردیم) و هر شخصی دیگری که باید سهام میان آنها تقسیم شود درج می گردد.

مثلا امکان دارد که متوفی وصیتی به نفع شخص سومی انجام داده باشد یا وراث اطلاع دارند که مالی از اموال موجود در ترکه متعلق به شخص دیگری است

در این موارد این اشخاص هم باید طرف دعوا قرار بگیرند چرا که از ترکه سهم می برند.

و کار دادگاه در تقسیم ترکه بدین صورت است که آنچه به عنوان وصیت و دیون متوفی تشخیص می دهد از ماترک استخراج و نسبت به تقسیم مابقی آن اقدام می کند.

نحوه رسیدگی دادگاه

دادگاه برای رسیدگی به درخواست تقسیم ترکه جلسه ترتیب می دهد و به همه اشخاص

 ذی نفع نیز ابلاغ صورت می گیرد

در این دعوا اگر طرفین با یکدیگر توافق برای تقسیم داشته باشند

 حق دارند که ترکه را هرگونه که بخواهند میان خود تقسیم کنند.

مثلا اگر تمام ترکه شخص منحصر به دو ماشین و یک خانه و چند کیلو طلا باشد و شخص دو ورثه داشته و دین دیگری نیز ندارد

دو نفر می توانند توافق کنند که ماشین ها و طلاجات در مالکیت یک کدام و خانه در مالکیت نفر دیگر قرار گیرد.

حتی وراث می توانند بین خود قراردادی در مورد تقسیم اموال منعقد کنند که در صورت انعقاد چنین قراردادی

دادگاه صورت مجلسی مبتنی بر آن قرارداد تنظیم می کند.

و اگر بعضی وراث در دادگاه حاضر نباشند و رضایت یا عدم رضایت آنها مشخص نباشد به آنها ابلاغ صورت می گیرد

البته تمامی این امور یک استثنای بزرگ دارد و آن زمانی است که بین ورثه غایب یا محجور وجود دارد

 مثلا یکی از ورثه صغیر یا دیوانه است در این صورت تقسیم ترکه حتماً

باید در دادگاه و به وسیله نمایندگان آنها صورت گیرد.

اختلاف در مالکیت هنگام تقسیم ترکه

یکی از ادعاهایی که در جریان تقسیم ترکه فراوان مطرح می گردد ادعای مالکیت اموال از سوی یکی از ورثه است

مثلا یکی از برادرها ادعا می کند که پدر خانواده قبل از فوت، آپارتمان موجود در لیست ترکه را به او فروخته است و برای اثبات ادعای خود به یک مبایعه نامه یا شهادت سایر ورثه نیز استناد می کند.

تکلیف دادگاه در این خصوص چیست؟

در این مورد نظرها متفاوت است.

بعضی دادگاهها اینگونه استدلال می کنند که در دعوای تقسیم ترکه ورثه نباید با یک دیگر اختلاف داشته باشند

و فرض قانون گذار در رسیدگی به این دعوا این است که ورثه با یکدیگر اختلاف ندارند

و دادگاه زمانی دست به تقسیم می زند که ورثه با یک دیگر اختلاف نداشته باشند

پس اگر ورثه با یک دیگر اختلاف دارند دعوای تقسیم ترکه ورثه رد می شود تا در دادگاه دیگری اختلاف آنها در خصوص مالکیت پایان پذیرد و مجدداً درخواست تقسیم ترکه مطرح کنند.

اما قضات دیگری وجود دارند که دعوا را رد نمی کنند بلکه طبق ماده 19 قانون آیین دادرسی مدنی قرار اناطه صادر می کنند.

طبق ماده 19 قانون آیین دادرسی مدنی

“هرگاه رسیدگی به دعوا منوط به اثبات ادعایی باشد که رسیدگی به آن در صلاحیت دادگاه دیگری است، رسیدگی به دعوا تا اتخاذ تصمیم از مرجع صلاحیتدار متوقف می‌شود.

 در این مورد، خواهان مکلف است ظرف یک ماه در دادگاه صالح اقامه دعوا کند و رسید آن را به دفتر دادگاه رسیدگی‌کننده تسلیم نماید، در غیر این صورت قرار رد دعوا صادر می‌شود

 و خواهان می‌تواند پس از اثبات ادعا در دادگاه صالح مجددا اقامه دعوی نماید.”

اقامه دعوای خلع ید

اگر بعد از تقسیم ترکه و به رغم اینکه مالی در تقسیم ترکه به یکی از وراث تعلق گرفته وارث دیگر از تخلیه ملک خودداری کند باید چه کرد؟

آیا به صرف تقسیم ترکه اجرای احکام می تواند شخص را از منزل بیرون کند؟

یا این امر مستلزم اقامه دعوای جداگانه و طرح دعوای خلع ید علیه وراث ممتنع است؟

در این خصوص باید به توضیح حکم اعلامی و تاسیسی بپردازیم.

ارث متوفی چگونه تقسیم می شود

حکم اعلامی و تاسیسی

حکم دادگاه معمولاً وضعیت جدیدی را به وجود نمی آورد مثلاً شما به شخصی 10 میلیون تومان بدهکار بوده اید آن شخص به دادگاه مراجعه می کند و دعوای مطالبه وجه به مبلغ ده میلیون تومان علیه شما اقامه می کند

و با توجه به مدارکی که به دادگاه ارائه می دهد دادگاه شما را به پرداخت ده میلیون تومان بدهی تان محکوم می کند.

در این خصوص دادگاه به آنچه که در گذشته وجود داشته حکم کرده و وضعیت حقوقی جدیدی به وجود نیاورده است.

اما حکم دادگاه در طلاق حکم تاسیسی است یعنی با صدور حکم طلاق وضعیت جدیدی ایجاد می شود

که در گذشته وجود نداشته است و آن اتمام زوجیت زن و مرد است.

نحوه دریافت گواهی انحصار وراثت

ادامه بحث

حال آیا حکم به تقسیم ترکه حکم اعلامی است یا تاسیسی؟

 در پاسخ باید بگوییم که تقسیم ترکه فقط اعلام سهام هر کدام از ورثه است و دادگاه و اجرای احکام تکلیفی به تحویل ترکه به اشخاص ذی نفع ندارند

و در صورت اختلاف شخص باید نسبت به طرح دعوای خلع ید اقدام کند.