قبل از اینکه در رابطه با عدم تمکین و آثار ناشی از آن صحبت کنیم لازم است معنای تمکین و انواع آن را بدانیم.

تمکین چیست؟

زمانی که عقد نکاح بین زن و مرد منعقد می شود انجام وظایفی را در قبال یکدیگر برعهده می‌گیرند که به آن تمکین گفته می شود.

تمکین شامل چه مواردی می شود؟

1.تمکین عام

به معنای حسن معاشرت باهمسر،رعایت نظافت و پاکیزگی می باشد.

2.تمکین خاص

به معنای روابط زناشویی می باشد.

انجام موارد ذکر شده باید مناسب موقعیت زمانی و مکانی و شان خانوادگی هر دو طرف باشد.

در مقابل تمکین نشوز قراردارد ، که به معنای نافرمانی و عدم پذیرش می باشد. نشوز بیشتر در رابطه با خانم ها به کار برده میشود و به خانمی که تمکین نکند ناشزه گفته می شود. اما لازم است بدانید مربوط به هر دو طرف است یعنی هم مرد و هم زن باید از یکدیگر تمکین نمایند و مردی که با همسر خود حسن معاشرت نداشته باشد نیز ناشز است.

زمانیکه نشوز از طرف هر دوی آنها باشد شقاق نامیده می شود.

در صورت عدم تمکین چه میتوان کرد؟

هنگامی که هر یک از طرفین از همسرش تمکین نکند طرف مقابل می تواند به محکمه حقوقی مراجعه کند، و الزام او را به تمکین درخواست کند.
هرچند که در دادگاه دعوایی تحت عنوان الزام به تمکین مرد محکوم به رد است. اما زن در این باره راه کار هایی دارد که تا حد زیادی در رابطه با الزام مرد به تمکین موثر میباشد.

برای مثال :

در مواقعی که مرد همسرش را از منزل مشترک بیرون کند میتوان علیه او با عنوان  ترک انفاق  شکایت کرد.
و در مواقعی که مرد زندگی و منزل مشترک را ترک کرده باشد زن میتواند علیه او ادعای  عسر و حرج  نماید.

آثار عدم تمکین از جانب زن

۱_عدم تعلق نفقه
(هنگامی که زن بدون هیچ مانع شرعی و قانونی از انجام وظایف و تکالیف زوجیت امتناع می‌کند استحقاق دریافت نفقه را از دست می دهد بنابراین زمانی که زن برای عدم اطاعت خود عذر موجه و قانونی دارد مستحق دریافت نفقه می باشد.)

۲_از بین رفتن شرط تنصیف اموال هنگام درخواست طلاق از طرف مرد
(زمانیکه زن تمکین نکند و در این‌باره حکم صادر شود و مرد درخواست طلاق دهد نصف اموال به زن نمی رسد.)

۳_ازدواج مجدد مرد با کسب اجازه از دادگاه

مواردی که زن مجاز به عدم تمکین می باشد:

۱_بیم خطر جانی( البته این مورد جداگانه باید در دادگاه به اثبات برسد)

۲_فراهم نکردن مقدمات تمکین از سوی مرد(مثل منزلی که در شان زن باشد و اسباب مناسب برای منزل)

لازم به ذکر است که اگر مردی از همسرش توقعات نامشروع یا نامتعارف داشته باشد زن مکلف به اطاعت از او نیست.
برای مثال اگر مردی از همسر خود بخواهد تمام اموالش را به نام او بزند و زن به این کار رضایت نداشته باشد یا موردی که مرد خارج از عرف از خروج همسر خود از منزل و یا بازدید خویشان و دوستان جلوگیری کند این رفتار او سوء معاشرت تلقی می گردد.

آثار عدم تمکین از جانب مرد

۱_پرداخت نفقه
۲_بدست آوردن حق طلاق برای زن