واخواهی چیست؟
واخواهی چیست و چگونه صورت می گیرد موضوع بحث امروز ما است
در فرهنگ فارسی واخواهی به معنای بیان اعتراض و اعتراض کردن می باشد و در قانون آیین دادرسی مدنی منظور از لغت واخواهی اعتراض طرفین پرونده به حکم غیابی است.
زمانی که دادگاه اقدام به صدور حکمی به صورت غیابی می کند افرادی که نسبت به صدور رای غیابی معترض هستند می توانند در دادگاه نسبت به ابراز اعتراض خود اقدام نمایند.
اعتراض به رای غیابی دادگاه واخواهی نامیده می شود.
معمولا شیوه کار در محاکم به این صورت است که طرفین دعوا در هنگام رسیدگی به پرونده حضور داشته باشند و در مراحل مختلف پرونده امکان عرضه دفاعیات خود به صورت حضوری را داشته باشند.
اما گاهی ممکن است افراد و یا یکی از طرفین یا وکیل او امکان حضور در مراحل رسیدگی به دعوی را نداشته باشد
و یا به هر دلیلی در دادرسی حضور نداشته باشند( از جمله دلایل ارادی)
و از آنجا که دادگاه موظف به رسیدگی است در نهایت و با وجود غیبت شخص و بدون شنیدن دفاعیات او اقدام به صدور حکم می کند
به این رای، حکم یا رای غیابی می گویند.
همانطور که در ابتدا بیان کردیم اگر به هر دلیل دادگاه حکمی را به صورت غیابی صادر نماید براساس قانون شخص غایب این حق را خواهد داشت تا نسبت به رای مذکور اعتراض و تجدیدنظر خود در این خصوص را اعلام نمایند.
اعتراض و تجدیدنظر به رای غیابی واخواهی نامیده می شود.
دادگاه صالح جهت رسیدگی به واخواهی همان دادگاهی خواهد بود که اقدام به صدور حکم غیابی نموده است.
ملاک تشخیص حکم غیابی از حکم حضوری
ابتدا ابتدا باید بگوییم که میان حکم غیابی در دادگاه کیفری و حقوقی تفاوت وجود دارد.
اگر قصد اعتراض به رای غیابی دارید اول باید بینید که رای شما کیفری است یا حقوقی.
در دادگاه حقوقی اگر خوانده یا وکیل یا قائم مقام شخص در هیچ یک از جلسات دادگاه حاضر نشود و به طور کتبی نیز دفاع نکند و یا در صورتی که اخطاریه ابلاغ واقعی نگردد رای غیابی است.
اما در دادگاه کیفری اگر متهم یا وکیل او در هیچ یک از جلسات دادگاه حاضر نشود یا لایحه دفاعیه نفرستاده باشد رای دادگاه غیابی خواهد بود.
مشاهده می کنید که صدور رای غیابی در این دو دادرسی کاملاً متفاوت می باشد و در
دادرسی حقوقی شرایط بیشتری باید رعایت گردد تا رای غیابی نام بگیرد اما در دادرسی کیفری همین که شخص در دادگاه حاضر نشود یا دفاعیه نفرستد رای غیابی تلقی می گردد.
نکات مهم
رای نسبت به خواهان و شاکی همیشه حضوری است و این اشخاص نمی توانند واخواهی کنند بلکه در صورتی که رای به ضرر آنها باشد قادر به تجدیدنظرخواهی از رای می باشند به عبارت دیگر واخواهی اختصاص به خوانده یا متهم غایب دارد
- در آرا غیابی حضور و عدم حضور خوانده دعوی ملاک است نه خواهان.
- حکم در صورتی غیابی است که جزئاً یا کلاً علیه شخص باشد.
مهلت اعتراض به رای غیابی در امور حقوقی
براساس قانون و در امور حقوقی، مهلت اعتراض به رای غیابی یا به عبارت بهتر واخواهی برای کسانی که مقیم و ساکن ایران هستند 20 روز خواهد بود و برای اشخاص مقیم خارج از ایران مدت 2 ماه از تاریخ ابلاغ واقعی خواهد بود.
اگر در مهلت مقرر فرد نسبت به واخواهی اعتراض نکند و عدم اقدام به واخواهی معترض به دلایل موجهی باشد،
اعتراض کننده می تواند ضمن اثبات عذر خود به دلایل موجه دادخواست واخواهی را به دادگاه صادر کننده رای غیابی ارائه نماید.
چنانچه دادگاه دلایل مطرح شده توسط معترض را موجه تشخیص دهد
قرار قبول دادخواست واخواهی را صادر و اجرای حکم غیابی صادره را متوقف خواهد کرد.
حکمی که پس از رسیدگی به واخواهی توسط دادگاه صادر می شود صرفاً نسبت به واخواه و واخوانده موثر خواهد بود و شامل شخصی که واخواهی نکرده، نمی باشد. مگر اینکه رای قابل تفکیک نباشد.
در خصوص اینکه چه رایی قابل تفکیک است نمی توان ضابطه دقیقی به دست داد و باید در خصوص آن به طور موردی اظهار نظر کرد.
اگر خوانده غایب پس از اجرای حکم واخواهی انجام دهد و
دادگاه حکم به نفع وی صادر نماید، خواهان مرحله بدوی دعوا ملزم به جبران خسارت واخواه خواهد بود.
به همین علت است که در قانون اجرای حکم غیابی منوط به معرفی ضامن معتبر یا اخذ تامین مناسب از محکوم له گردیده است.
البته اگر دادنامه یا اجراییه ابلاغ واقعی گردد دیگر نیازی به این موارد نیست.
مهلت اعتراض به رای غیابی در امور کیفری
در امور کیفری اگر رای دادگاه بر محکومیت متهم باشد ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ واقعی قابل واخواهی در همان دادگاه است که این مهلت برای اشخاص مقیم خارج از کشور دو ماه است.
اما اگر حکم دادگاه ابلاغ واقعی نشده باشد محکوم علیه ظرف 20 روز از تاریخ اطلاع
واخواهی می کند که در این مواقع رای متوقف می شود و متهم تحت الحفظ به همراه پرونده به دادگاه صادر کننده حکم اعزام می گردد
دلایل موجه واخواهی در خارج از مهلت مقرر در امور حقوقی
- حوادثی از قبیل زلزله، سیل، و آتش سوزی
- فوت هر یک از والدین ، همسر و یا فرزند.
- بیماری که مانع از تحرک و حرکت فرد باشد با ارائه گواهی پزشک و شهادت شهود
- حبس بودن یا توقیف به نحوی که نتوان در مهلت مقرر دادخواست واخواهی تقدیم کرد.
شرایط
واخواهی چیست را با بحث شرایط واخواهی ادامه می دهیم.
- تقدیم دادخواست واخواهی باید در مهلت مقرر و قانونی انجام گیرد مگر در موارد استثنایی.
- درج نام و اقامتگاه واخواه (خوانده دعوای اصلی) و نام و اقامتگاه طرف مقابل .
- هزینه دادرسی پرداخت شود.
- ارائه دادخواست باید به دفتر دادگاه صادر کننده حکم غیابی صورت گیرد.
- اگر دادنامه ابلاغ واقعی گردد حکم غیابی به صورت عادی اجرا می شود. اما اگر ابلاغ واقعی نشده باشد اجرای حکم توسط خواهان مشروط به معرفی ضامن یا اخذ تامین از محکوم له است.
حقوق واخواه (معترض/ کسی که دادخواست واخواهی ارائه داده است)
- اعتراض به سایر دلایل و مدارک
- اعتراض به اصیل یا اصل بودن یا نبودن اسناد
- جلب شخص ثالث.
- اعتراض به بها و ارزش خواسته.
- ایراد عدم صلاحیت قاضی
- حتما بخوانید: مشاهده ابلاغیه الکترونیکی سامانه ثنا با مشاوره کاملاً رایگان
آثار
اثر تعلیقی بر اجرای حکم : واخواهی دارای اثر تعلیقی است همانند تجدیدنظر. اثر تعلیقی بدین معناست که تا پایان مهلت قانونی واخواهی، صدور دستور اجرای حکم ممنوع خواهد بود
و در صورتی که در مهلت مقرر، واخواهی صورت گیرد، اجرای حکم تا زمان روشن شدن نتیجه واخواهی به بعد موکول خواهد شد .
البته بعد از واخواهی نیز هر شخصی که حکم به ضررش باشد می تواند از حکم تجدیدنظرخواهی کند که در این صورت نیز حکم تا زمان قطعیت اجرا نمی گردد.
اثر انتقالی: اثر انتقالی بدین معناست که اختلافات و تمامی مسائل مربوطه از مقطع قبلی (یعنی مرحله رسیدگی غیابی) با لحاظ نمودن اعتراضات و دلائل واخواه به مقطع واخواهی منتقل می شود.
به عبارت دیگر تمامی حقوقی که شخص در جلسه اول دادرسی داشت را در واخواهی نیز حفظ می کند.
تفاوت با تجدیدنظرخواهی
بحث واخواهی چیست را با تفاوت واخواهی و تجدیدنظرخواهی به اتمام می رسانیم.
تجدیدنظرخواهی در محاکم قضایی به معنی درخواست رسمی رسیدگی به دعوی در محاکم و دادگاه بالاتر است.
به فرض اگر رایی در دادگاه بدوی علیه شخص صادر شود و شخص در جریان رسیدگی با مدارک، مستندات و شواهد خود نتوانسته باشد به خوبی از خود دفاع کند یا حق خود را به درستی مطالبه کند
و یا قاضی دادگاه رسیدگی کننده در صدور رای اشتباه کند. شخص می تواند ظرف مدت 20 روز از تاریخ ابلاغ رای به دادگاه بدوی اعتراض و از دادگاه تجدیدنظر (مرجع بالاتر) درخواست رسیدگی مجدد به دعوی را داشته باشد.
اما واخواهی تنها یک اعتراض به رای است که
در همان دادگاه بدوی نیز به آن رسیدگی می شود نه دادگاه و مرجع بالاتر.
مطالب تصادفی: