اعسار از پرداخت هزینه دادرسی موضوع این مطلب می باشد.
دادخواهی و دادرسی در مراجع قضایی هزینه هایی را به دنبال دارد.
یکی از این هزینه ها هزینه دادرسی است و درصورتی که شخص خواهان یا شاکی قادر به پرداخت این هزینه نیست، می تواند دادخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی را در دادگاه مطرح کند.
ما در ادامه به تعریف اعسار، چگونگی طرح و همچنین شرایط و مدارک مورد نیاز دادخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی خواهیم پرداخت پس تا پایان با ما همراه باشید.
اعسار چیست؟
اعسار در لغت از ریشه «معسر» گرفته شده است .که به معنی رنج و سختی و نداشتن است.
و در حقوق ایران به وضعیت شخص غیر تاجری می گوییم که به دلیل عدم دسترسی به مال خودش یا کافی نبودن دارایی هایش قدرت پرداخت دیون یا هزینه دادرسی خود را ندارد.
به طور کلی برای ناتوانی پرداخت محکومیت های مالی و دیگر موارد قوانینی که فرد باید هزینه های خاصی برای آنها بپردازد به کار میرود.
معسر کیست؟
طبق توضیحاتی که قبل تر دادیم معسر کسی است که به دلیل نداشتن توانایی مالی و یا دسترسی نداشتن به مال خود قادر به پرداخت هزینه های دادرسی و یا دیون خود نمی باشد.
در بعضی از شرایط نیز نمی تواندبرای گرفتن حق خود وکیلی را اختیار کند.
نکته : در این مواقع شخص میتواند با مراجعه از مراجع قضایی در خواست وکیل معاضدتی کند.
طرح دعوی اعسار:
روش های طرح دعوی اعسار از جانب معسر:
1.همراه با دعوای اصلی
2.دعوای اعسار از طریق ارائه دادخواست جداگانه دیگر
دادگاه صالح در دعوی اعسار از پرداخت هزینه دادرسی
دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به دعوای اصلی را دارد، در دعوای رسیدگی به اعسار از پرداخت هزینه دادرسی صالح می باشد.
هزینه ی دعوای اعسار از پرداخت هزینه دادرسی
این دعوی غیر مالی می باشد و بنابر این مبلغ پرداختی همان است که برای تمامی دعاوی غیر مالی بصورت یکسان در نظر گرفته می شود.
مدارک موثر در دعوی اعسار
1.استشهادیه یا شهادت شهود
2.درخواست استعلام حساب از بانک ها
3.درخواست استعلام از اداره ثبت اسناد و املاک
4.درخواست استعلام از راهور
5.درخواست استعلام از سازمان بورس
6.ارائه لیست اموال و دارایی ها
نکته: ارائه حکم اعسار در دعوای دیگر نیز می تواند در پذیرش معسر بودن شخص موثر باشد.
رسیدگی به دعوای اعسار
شخصی که دعوای اعسار از پرداخت هزینه دادرسی را مطرح می کند ملزم است مراحلی را طی کند.
مدیر دفتر دادگاه ظرف 2روز از تاریخ وصول دادخواست اعسار،باید پرونده را بدست قاضی برساند.
در صورتی که قاضی شهادت شهود را در دادگاه مهم بداند خواهان اعسار می بایست شهود خود را در وقت معین حاضر نماید.
در هرصورت شهود باید از وضع مالی خواهان اعسار مطلع باشند و در حضور قاضی با سوگند شهادت بدهند.
حکم اعسار همان گونه که در بخش های قبلی اشاره کردیم در تمام مراحل رسیدگی به یک پرونده قابل استفاده است.
چنانچه معسر از حالت اعسار در بیاید و به اصلاح دارا شد موظف به پرداخت هزینه دادرسی است.
استفاده از حکم اعسار در چند دعوا قابل پذیرش است؟
هزینه های دادرسی باید برای هر دعوا جداگانه پراخت شود مگر در این صورت که :
1.شخص حکم اعسار را در دعاوی که با یکدیگر مرتبط هستند استفاده کند.
2. در مراحل مختلف رسیدگی یک دعوا استفاده کند.
حضوری بودن رای در دعوی اعسار
حکم غیابی در خصوص مطلق دعوای اعسار ؛ اعم از اعسار از پرداخت هزینه دادرسی و اعسار از پرداخت محکوم به ، فاقد مصداق است و این حکم در هر حال حضوری است.
رای دیوان عالی کشور حکم شماره 1838-27/10/28شعبه 8
ماده 11قانون اعسارکه مطابق ماده 24درمورداعسارازمحکوم به مجری است صراحت داردکه اگریک طرف درجلسه درخواست رسیدگی کندحکمی که بدون حضورطرف دیگرصادرمی شودحضوری محسوب است بنابراین اگرطرف مقابل مدعی اعسار به وسیله لایحه درخواست رسیدگی کندمشمول تعبیرقانون مزبورنبوده وحکم صادرغیابی خواهدبود.
ورثه می توانند به حکم اعسار متوفی استناد کنند؟
در صورتی که معسر در حین دعوی فوت کند،ورثه وی نمیتوانند از حکم اعسار از پرداخت هزینه دادرسی مربوط به متوفی استفاده کنند.
زیرا که اعسار از جمله موارد قائم به شخص است.
و اگر ورثه خود توانایی پرداخت هزینه دادرسی را دارند ، موظف هستند هزینه دادرسی را پرداخت کنند.
در صورتی ورثه میتوانند هزینه دادرسی را پرداخت نکند که خودشان نیر معسر باشند که این مسئله را نیز باید در دادگاه ثابت کنند که در این صورت از پراخت هزینه دادرسی معاف خواهند شد.
اعتراض به حکم اعسار از پرداخت هزینه دادرسی
این اعتراض با یکی ز تصمیمات زیر مواجه می شود.
1.اینکه دادگاه دلایل را برای اعسار کافی می داند و حکم به قبول اعسار میدهد.
2.دادگاه دلایل را برای اعسار کافی نمی داند و حکم به رد اعسار میدهد .
حکم رد یا قبولی اعسار در مرحله تجدید نظر قابل رسیدگی است و به هیچ وجه در دیوان عالی کشور قابل رسیدگی نسیت.
پایان اعسار:
فردی که از مزایای اعسار استفاده می نماید و دعوای خود را بدون پرداختن هزینه های دادرسی شروع کرد ، اگر در دعوای اصلی موفق شود و از اعسار نیز خارج شود باید هزینه دادرسی را پرداختد کند.