دعاوی طاری( ورود ثالث، جلب ثالث، دعوای تقابل و اضافی)

دعاوی طاری چیست؟

گاهی اوقات شخص در دادگاه دعوایی را مطرح می کند که از دعوایی دیگر در دادگاه منشا می گیرد و به آن مرتبط است این شخص ممکن است خواهان، خوانده و یا حتی یک شخص ثالث باشد. به  این دعوا، طاری گفته می شود.

دعاوی طاری

اگر خوانده این دعوا را مطرح کند به این دعوا تقابل می گویند

در صورتی که این دعوا از سوی شخص ثالثی علیه خواهان یا خوانده پرونده صورت گیرد یا ثالث خود را در محق شدن یکی از طرفین پرونده ذی نفع بداند به این دعوا ورود ثالث می گویند.

اگر هرکدام از خواهان یا خوانده دعوا جلب شخص ثالثی را به دادرسی لازم بداند این دعوا جلب ثالث نام می گیرد.

اگر خواهان علاوه بر دعوای اول دعوای دیگری نیز مطرح کند نام آن دعوا اضافی خواهد بود.

شرایط طرح دعوای طاری

به عبارت ساده تر دعوای طاری دعوایی است که در حین رسیدگی به یک پرونده توسط مرجع قضایی توسط طرفین و یا شخص دیگری مطرح می شود که با دعوای اصلی مرتبط بوده و منشاء یکسانی دارد.

دعوای طاری دارای شرایط و شیوه طرح متفاوتی دارد که صرفاً در صورت رعایت آنها دعوا در همان دادگاه رسیدگی کننده به دعوای اصلی مورد پیگیری و رسیدگی قرار خواهد گرفت.

با ما همراه باشید تا در ادامه به بررسی شرایط و نحوه طرح دعوا طاری، انواع و هزینه های دادرسی این دعوی بپردازیم.

انواع دعوی طاری

مطابق آیین دادرسی مدنی دعوای طاری به 4 نوع  متفاوت تقسیم بندی می شود که احکام و مقررات حاکم بر شرایط و نحوه طرح هر یک از این دعاوی، کاملاً متفاوت خواهد بود. در ادامه به بررسی انواع دعوای طاری و نحوه طرح آنها می پردازیم.

دعوی متقابل

براساس بیان صریح ماده 141 آیین دادرسی مدنی دعوایی که خوانده در مقابل ادعای خواهان اقامه می کند دعوای متقابل نامیده می شود .

دعوی متقابل یکی از انواع دعاوی طاری می باشد که توسط خوانده به طرفیت خواهان مطرح می شود.

به عنوان مثال موجر علیه مستاجر اقامه دعوای مطالبه اجور معوقه به مبلغ 100 میلیون تومان  طرح می کند و مستاجر در پاسخ و دفاع از خود اقدام به طرح دعوای تقابل می کند

و از موجر درخواست مبلغی را می کند که در ملک صاحب خانه هزینه کرده، هزینه هایی که طبق سند اجاره بر عهده موجر قرار داشته است.

یا خریدار خودرو به استناد قرارداد عادی خرید و فروش تقاضای الزام به تنظیم سند رسمی خودرو را طرح می کند و

طرف مقابل ( فروشنده خودرو) ضمن طرح دعوای تقابل تقاضای استرداد خودرو را مطرح می کند چرا که به زعم او قرارداد از بین رفته است.

مثالی دیگر برای دعوای تقابل زمانی است که زوج دعوای تمکین علیه زن مطرح می کند و خواهان الزام به تمکین او می گردد و زن با طرح دعوای تقابل درخواست طلاق می کند.

نحوه طرح :

درصورتی که قصد دارید دعوای متقابل مطرح کنید می بایست تا پایان اولین جلسه دادرسی به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی محل سکونت خود مراجعه نموده و دادخواست مذکور را ثبت کنید. توجه داشته باشید که شماره پرونده دعوای اصلی حتما در دادخواست مذکور قید شود.

به عبارت ساده تر خوانده از زمان ابلاغ دادخواست بدوی و مشاهده ابلاغیه الکترونیکی در سامانه ثنا  تا پایان جلسه اول رسیدگی فرصت اقامه دعوی متقابل را خواهد داشت.

عدم تدارک دفاع مناسب

اگر خواهان با استفاده از ظرفیتی که قانون گذار به او اعطاء کرده اقامه دعوای تقابل را به تاخیر بیندازد

یعنی در حالی که می تواند زودتر طرح دعوا کند طرح دعوای تقابل را به تاخیر می اندازد و در جلسه رسیدگی اقدام به طرح دعوای تقابل می کند

 و شما در جلسه تازه دلایل شخص را می شنوید و امکان دارد که دفاع برایتان سخت باشد و نتوانید به تمام اظهارات آن شخص پاسخ بدهید.

در این موارد باید چه کرد؟

طبق قانون در این موارد شما می توانید برای تدارک پاسخ و فراهم کردن دلایل از قاضی دادگاه تاخیر جلسه را درخواست کنید.

دعوی اضافی

این نوع از دعوی طاری، دعوایی است که علاوه بر دعوای اصلی، توسط شخص خواهان علیه طرف مقابل مطرح می شود.

به عنوان مثال خواهان دعوایی علیه طرف مقابل به خواسته اعلام بطلان معامله طرح می کند و در ادامه یک خواسته دیگر نیز به آن اضافه می کند و

علاوه بر اعلام بطلان قرارداد اصل نسخه قراردادی را نیز مطالبه می کند.

نحوه طرح:

طرح  دعوای اضافی دقیقاً مشابه اقامه دعوای متقابل نیازمند ثبت دادخواست

تا پایان اولین جلسه دادرسی در یکی از دفاتر خدمات قضایی با منضم نمودن شماره پرونده دعوای اصلی و خواسته خواهان خواهد بود.

دعوی ورود ثالث

مطابق ماده 130 آیین دادرسی مدنی هرگاه شخص ثالثی(شخصی غیر از خواهان و طرف مقابل) دعوایی علیه خواهان و خوانده یک دعوای اصلی اقامه کند به این دعوا دعوای ورود ثالث گفته می شود.

بعضی مواقع شخص ثالث وارد دعوا می گردد تا خواهان و طرف مقابل را محکوم کند و

بعضی اوقات وارد می شود و به تقویت موضع یکی از طرفین کمک می کند.

مثلا شخصی علیه شخص دیگری دعوای استرداد طلا مطرح می کند و ادعا می کند مالک طلاهایی است

که در دست طرف مقابل دعوا است اما شخص دیگری وارد دعوا می شود و ادعا می کند طلاها به هیچ کدام از آنها تعلق ندارد بلکه متعلق به او است.

یا زمانی که علی علیه کامبیز دعوای خلع ید مطرح می کند و حسین برای تقویت موضع کامبیز وارد

دعوا می گردد.چرا؟

چون حسین از کامبیز حق عبور و مرور در ملک را گرفته و اگر کامبیز در دعوا ببازد، حق حسین هم در ملک از بین می رود.

دعوای مذکور زمانی مطرح می شود که رسیدگی به دعوای اصلی مشروط به رسیدگی به دعوای ورود ثالث باشد.

نحوه طرح:

طرح دعوای ورود شخص ثالث تا قبل از اعلام ختم دادرسی با ثبت دادخواست همراه با قید نمودن شماره پرونده پرونده اصلی در یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی توسط شخص ثالث امکان پذیر خواهد بود.

توجه داشته باشید که این نوع دعوی نباید با هدف تبانی به منظور به تاخیر انداختن رسیدگی به دعوای اصلی باشد

اگر با هدف تبانی و به قصد تاخیر در رسیدگی چنین دعوایی اقامه کنید و قاضی این امر را احساس کند

دادخواست ورود ثالث را از دادخواست اصلی جدا می کند و به هر کدام آنها جداگانه رسیدگی می کند.

دعوی جلب ثالث

چهارمین نوع از دعاوی طاری دعوای جلب ثالث است که توسط خواهان یا طرف مقابل علیه شخص ثالثی اقامه می شود.

مثلا کامبیز علیه کامران دعوای خلع ید اقامه می کند و بعد از طرح دعوا و

شب قبل از جلسه رسیدگی متوجه می گردد که کامران ملک او را اجاره نیز داده است

در این صورت کامبیز باید مستاجر ملک را نیز به دادرسی جلب کند و علیه او دادخواست جلب ثالث بدهد.

نحوه طرح:

در دعوای جلب ثالث، هر کدام از خواهان یا طرف مقابل باید تا پایان اولین جلسه دادرسی ، دلایل و منضمات خود مبنی بر جلب ثالث را ارائه نماید و

سپس ظرف مدت 3 روز از جلسه مذکور نسبت به ثبت دادخواست جلب ثالث

به پیوست شماره پرونده اصلی در یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی اقدام نماید.

طرح دعوای طاری چه شرایطی دارد؟

تمامی انواع دعاوی طاری در دادگاه رسیدگی کننده به دعوای اصلی مطرح می شوند

اما در صورتی که بخواهید دعوای طاری شما همزمان با دعوای اصلی در دادگاه رسیدگی شود وجود برخی شرایط لازم و ضروریست.

شرایط طرح دعاوی طاری که در تمامی انواع این نوع دعوی مشترک است عبارت است از:

1. دعوای اصلی و دعوای طاری منشأ یکسان و واحدی داشته باشند.
2. دعوای طاری با دعوای اصلی مرتبط باشد. به عبارت دیگر تصمیم گیری در خصوص هر کدام در دعوای دیگری موثر باشد.

هزینه دادرسی دعاوی طاری

اگرچه دعاوی طاری از دعاوی اصلی محسوب نمی شوند

اما به هر حال یک دعوای حقوقی هستند و از نظر میزان هزینه دادرسی تابع مقررات مربوط به هزینه دادرسی مرحله ای هستند و در هر مرحله برای تعیین این هزینه باید به

بخشنامه هزینه ها و تعرفه های دادرسی و خدمات قضایی مصوبه قوه قضاییه مراجعه نمود.

طرح دعاوی طاری در مرحله تجدیدنظر

امکان طرح دعوای طاری در دادگاه های تجدیدنظر یکی از پرتکرار ترین سوالات در خصوص دعاوی مزبور است. زیرا دادگاه تجدیدنظر مرجعی است که پس از صدور رای دادگاه بدوی در نتیجه اعتراض یکی از طرفین امکان رسیدگی به دعوا را خواهد داشت.

طرح دعاوی طاری در مراحل بدوی و تجدیدنظر  با توجه به انواع این نوع دعاوی باید قائل به تفکیک شد .

مطابق مواد 130 و 135 آیین دادرسی مدنی دعاوی ورود ثالث و جلب ثالث هم در مراحل بدوی و هم در تجدیدنظر قابل اقامه هستند . اما دو نوع دیگر دعوای طاری (دعوای متقابل و دعاوی اضافی) با توجه به سکوت قانون و اصل لزوم طرح دعوا

تنها در مرحله بدوی و در آغاز روند دادرسی قابل طرح شدن هستند و امکان اقامه آنها در مرحله تجدیدنظر وجود نخواهد داشت. زیرا براساس شرایط طرح این دو نوع دعوای طاری تنها تا پایان اولین جلسه دادرسی امکان ثبت دادخواست و اقامه دعوا وجود خواهد داشت.

دعوای طاری در شورای حل اختلاف

در خصوص طرح دعوای طاری در شورای حل اختلاف، قانون به کلی سخنی به میان نیاورده و سکوت کرده است .

اما از آنجا که شورای حل اختلاف مرجعی است که رسیدگی به دعاوی مالی با خواسته تا سقف 20 میلیون تومان و برخی از دعاوی مالی را برعهده دارد و

مطابق قانون، رسیدگی به این نوع دعاوی در شواری مزبور ، رسیدگی مرحله بدوی محسوب می شود و

مرجع تجدیدنظر در این خصوص دادگاه بدوی حوزه شوراست، اقامه انواع دعاوی طاری در  شورا ،در صورت وجود شرایط قانونی، امکان پذیر می باشد.