شرکت مدنی چیست؟

در حقوق مدني شرکت به دو معناي عام و خاص مورد اشاره است.

معناي عام: شرکت عبارت از عقدي است که در آن، طرفين، سرمايه يا کار خود را براي رسيدن به سودي خاص جمع مي‌کنند.

معناي خاص: شرکت يکي از عقود معين است که همراه با اشاعه در حق مالکيت ايجاد می گردد و معمولاً نيز هر زمان در حقوق مدني از شرکت صحبت شود، منظور همين نوع اخير خواهد بود .

انواع شرکت مدنی کدامند؟

از نظر قانون گذار، شرکت مدنی، به دو نوع تقسیم می شود؛ شرکت مدنی قهری و شرکت مدنی اختیاری که در زیر، به طور جداگانه، هریک را توضیح خواهیم داد.

شرکت مدنی قهری: شرکتی که به واسطه ارث یا مخلوط شدن غیر ارادی، محقق می گردد.

برای مثال، دو یا چند نفر، به علت امری نظیر ارث، به صورت مشاعی، در یک مال، شریک بشوند.

شرکت اختیاری : منظور از شرکت مدنی اختیاری، شرکتی است که بر اثر قرارداد یا عقد یا امتزاج اختیاری، بین چند نفر، تحقق بیابد و بدین جهت، اشخاص، در یک مال واحد، به نحو مشاعی، مالکیت و شراکت پیدا نمایند. مثل این که با توافق، اقدام به خرید یک زمین کشاورزی کنند یا با توافق، محصولات کشاورزی خودشان، مثل گندم را با یکدیگر، مخلوط کنند و در یک انبار، نگهداری کنند.

توضیحات مهم در خصوص شرکت مدنی

این شرکت ممکن است برای کسب و کار یا خرید و فروش یا پیشه وری و انجام حرفه و صنعتی به وجود آید.

در شرکت مدنی، طبق قواعد عام هر یک از شرکا در نفع و ضرر سهیم اند.

مگر این که برای یک یا چند نفر از آن ها از پیش سهم بیشتری منظور شود.

طرز اداره شرکت، طبق شرایط مقرر بین شرکا است.

در حقیقت در شرکت مدنی توافق بین شرکا نقش تعیین کننده ای دارد.

شریکی که به اداره کردن شرکت ماذون است،

می تواند هر عملی را که لازم این امر است، انجام بدهد و مسئول خسارات حاصل از اعمال خودش نخواهد بود

مگر این که

مرتکب تقصیر یا غفلت و اهمال باشد.

اگر اداره کردن شرکت بر گردن شرکای متعدد باشد، طوری که هر یک به طور استقلال، ماذون در اقدام باشند،

هر کدام از آن ها می تواند به تنهایی به اعمالی که برای این امر لازم است، مبادرت ورزند.

اگر بین شرکاء مقرر باشد که یکی از مدیران نمی تواند بدون دیگری اقدام کند،

مدیری که به تنهایی اقدام کند، در صورت عدم تنفیذ شرکای دیگر، در مقابل شرکا ضامن می باشد؛

حتی اگر برای ماذونین دیگر، امکان برای مداخله در امر اداره کردن موجود نباشد. شریکی که بدون اذن یا در خارج از حدود اذن، تصرف در اعمال شرکت کند، ضامن است.

شریکی که اموال شرکت در اختیار اوست در حکم امین است و ضامن تلف و نقص آن نیست،

مگر این که مرتکب تقصیر یا غفلت و اهمال شود.

در صورتی که برای شرکت در ضمن عقد لازم مدت معین شود،

هیچ یک از شرکا نمی تواند قبل از انقضای مدت از شرکت خارج گردد.

احکام شرکت مدني

1-نفع و ضرر شرکا در اين شرکت، به نسبت سهم خواهد بود، چرا که منظور از شرکت مدني، تجارت و خريد و فروش نيست

هر يک از شرکا به نسبت سهم خود در نفع و ضرر سهيم هستند؛ مگر اينکه براي يک يا چند نفر از آنها در مقابل عملي، سهم زيادتري منظور شده باشد» (ماده 575 ق.م)

2-دريافت ثمن و مال‌الاجاره به نسبت سهم

در صورت فروش يا اجاره اموال شرکت، هر کدام از شرکا به نسبت سهم خود مستحق خواهند بود

اداره مال مشترک بر اساس ماده 576 قانون مدني، ( طرز اداره کردن اموال مشترک، تابع شرايط مقرره بين شرکا است )

براي اداره مال مشترک، بنا بر اين ماده، همان طور عمل مي‌شود که تمامي شرکا به توافق رسيده و اذن در تصرف دادند؛

البته مي‌توانند اين اذن را به چند نفر اعطا کنند .