آیا شاهد می تواند شهادتش را پس بگیرد

آیا شاهد می تواند شهادتش را پس بگیرد؟

امروز با بحث در مورد این موضوع یا به اصطلاح حقوقی رجوع از شهادت در خدمت شما هستیم و به سوال های شما در این زمینه پاسخ می دهیم.

در نوشته های قبلی به طور کامل به جنبه های مختلف شهادت پرداخته ایم که در زیر به آنها اشاره می کنیم و از شما دعوت می کنیم که اگر در زمینه های زیر دچار مشکل هستید حتماً مطالب ما را مطالعه بفرمایید.

شهادت شهود در دادگاه حقوقی چگونه است و چه شرایطی دارد

چگونه در برابر شهادت دروغ از خودمان دفاع کنیم

اعتراض به شهادت

شهادت بر شهادت یعنی چه

نحوه تحقیق از شهود در دادسرا و دادگاه

فرض کنیم که با رعایت تمامی شرایط قانونی شخصی اقدام به ادای شهادت به نفع یا ضرر شخصی می کند آیا می تواند از ادای شهادت ابراز پشیمانی کند؟

آیا چنین شخصی می تواند ادعا کند که در اثر تهدید یا تطمیع یا اشتباه اقدام به ادای شهادت کرده است و حالا پشیمان است؟

اگر این شخص اقرار کند که شهادتش دروغ بوده است چه اتفاقی می افتد؟

مهم تر از همه، اگر چنین اتفاقی بیفتد چه تاثیری در ادامه کار دادگاه دارد؟

اگر پرونده در جریان رسیدگی نباشد و مختومه شده باشد رجوع از شهادت چه تاثیری بر آن دارد؟

شهادت و نقش آن در اثبات ادعا

قبل از وقوع انقلاب اسلامی با تاثیرپذیری از سایر نظام های حقوقی از تاثیر شهادت و نقش آن در اثبات دعاوی کاسته شده بود

علت این امر چه بود؟

پاسخ این سوال بسیار ساده است.

قانون گذار نمی تواند اعتبار و سرنوشت دستگاه قضایی را به دست شهادت بسپارد آن هم در اموری که امکان استناد به سایر دلایل وجود دارد

به عنوان مثال دو شخص با یکدیگر با شرایط مشخصی معامله می کنند و می توانند که معامله خود را مکتوب کنند اما به جای مکتوب کردن معامله در هنگام اختلاف به شهادت شهود تمسک می کنند و سرنوشت دعوا در دستان شاهدانی قرار می گیرد که با توجه به نقیصه های انسانی ممکن است که بر اثر حسادت یا تطمیع یا تهدید اقدام به ادای شهادت کنند

اما بعد از وقوع انقلاب اسلامی شهادت به شکل گسترده ای به نظام قضایی ایران بازگشت و می توانیم ادعا کنیم که در تمامی

دعاوی حقوقی و کیفری امکان اثبات ادعا با استناد به شهادت وجود دارد

حالا که شهادت چنین نقش پررنگی در اثبات ادعاهای اشخاص دارد باید جنبه های مختلف آن مورد بررسی قرار بگیرد

رجوع از شهادت

شخصی به عنوان شاهد در دادگاه حاضر و ادای شهادت می کند آیا می تواند شهادت خود را پس بگیرد؟

در پاسخ باید بگوییم قانون گذاردر این مورد به صورت ضمنی اظهارنظر کرده است.

وقتی به دلایل موجود در قانون برای اثبات ادعا نگاه می اندازیم قانون گذار در بعضی موارد به صراحت تعیین تکلیف کرده است مثلاً قانون گذار می گوید که بر انکار بعد از اقرار اثری مترتب نیست یعنی اگر شخصی به چیزی اقرار کند بعدا نمی تواند خلاف آن را ادعا کند

اما در مورد شهادت قانون گذار در قانون مدنی مقرر کرده است که

” در صورتی که شاهد از شهادت خود رجوع کند یا معلوم شود بر خلاف واقع شهادت داده است به شهادت او ترتیب اثر داده نمیشود”

به عبارت دیگر قانون گذار بدون اینکه به صراحت به امکان برگشت و رجوع از شهادت اشاره کند به شاهد اجازه داده است که به هر علتی از شهادت خود بازگردد

شاهد می تواند به علت بازگشت و رجوع از شهادت اشاره کند، مثلاً بگوید که بعدا از ادای شهادت متوجه شده است که اشتباه می کرده یا تحت تاثیر تهدیدهای طرف مقابل شهادت داده است اما در هر حال اگر شهادت او دروغ باشد در معرض اتهام شهادت

دروغ قرار می گیرد

فیلم جدایی نادر از سیمین و بحث رجوع از شهادت

در فیلم جدایی نادر از سیمین به کارگردانی اصغر فرهادی شاهد قضیه رجوع از شهادت بودیم.

 نادر که همسرش به تازگی او را ترک کرده است اقدام به استخدام پرستار برای نگه داری از پدرش می کند؛

راضیه (ساره بیات) بدون اطلاع همسرش ( شهاب حسینی) اقدام به قبول این شغل می کند

یک روز نادر به خانه باز می گردد و پدرش را در حالی مشاهده می کند که دستش با روسری به تخت بسته شده

 هنگامی که راضیه به خانه برمی‌گردد دعوای شدیدی میان نادر( کارفرما) و راضیه در می گیرد که عواقب آن زندگی نادر را دچار چالش های زیادی می کند

 راضیه به ‌علت مرگ جنینش به بیمارستان منتقل می‌شود و از نادر به علت مرگ جنینش شکایت می کند

 معلم خصوصی حاضر در فیلم که نقش آن را مریلا زارعی بازی می کند ابتدا به نفع نادر شهادت می دهد اما در ادامه متوجه

اشتباهش می شود و در می یابد که در واقع نادر از بارداری راضیه خبر دار بوده است و در عین آگاهی از این قضیه در روز حادثه او را هل می دهد و سبب قتل جنین او می گردد.

در این هنگام به دادگاه مراجعه می کند و شهادتش را پس می گیرد.

آثار رجوع از شهادت

تا اینجا متوجه شدیم که امکان بازگشت از شهادت در قانون ایران وجود دارد اما بازگشت و رجوع از شهادت چه تاثیری بر جریان

پرونده های جاری و مختومه می گذارد.

در این خصوص باید میان موارد قائل به تفاوت شد

1-اگر قبل از صدور حکم شاهد از شهادت خود رجوع کند دادگاه شهادت آن شخص را از عداد دلایل خارج می کند و بدون توجه

به آن شهادت اقدام به صدور رای می کند

2-اگر در دادگاه بدوی به استناد شهادت رای صادر شود و سپس شاهد از شهادت خود رجوع کند مراجع بالاتر از جمله دیوان عالی کشور و دادگاه تجدیدنظر استان می توانند حکم دادگاه اول را فسخ کنند.

3-فرض سوم سخت تر از موارد بالا است. تصور کنید که به استناد شهادت شهود رایی صادر شود و در دادگاه تجدیدنظر و دیوان عالی کشور نیز تایید شود و سپس شاهد اقدام به بازپس گیری شهادت کند؟

اعاده دادرسی

در این حال شخصی که از این قضیه دچار ضرر و زیان می گردد باید چه کند؟

آیا قانون گذار در این مورد تدبیری اندیشیده است؟

در این مورد باید بگوییم که کار اندکی سخت می باشد چرا که به هر علتی حکم دادگاه قطعی شده است و اعتبار امر قضاوت شده مانع درخواست اعاده دادرسی شما می گردد

مگر اینکه مشمول یکی از جهات اعاده دادرسی در قانون آیین دادرسی مدنی یا آیین دادرسی کیفری قرار بگیرد

از جمله جهات زیر که در قانون به آنها اشاره شده است

1-طرف مقابل درخواست کننده اعاده دادرسی حیله و تقلبی به کار برده که در حکم دادگاه موثر بوده است.
2- حکم دادگاه مستند به اسنادی بوده که پس از صدور حکم جعلی بودن آنها ثابت شده باشد.
3- پس از صدور حکم، اسناد و مدارکی به دست آید که دلیل حقانیت درخواست کننده اعاده دادرسی باشد و ثابت شود اسناد و مدارک یاد شده در جریان دادرسی مکتوم بوده و در اختیار متقاضی نبوده است.

4-در دادگاه صالح ثابت شود که اسناد جعلی یا شهادت خلاف واقع گواهان، مبنای حکم بوده است.
5- پس از صدور حکم قطعی، واقعه جدیدی حادث و یا ظاهر یا ادله جدیدی ارائه شود که موجب اثبات بی گناهی محکوم علیه یا عدم تقصیر وی باشد.