استقلال ضمانت نامه بانکی
استقلال ضمانت نامه بانکی موضوع بحث امروز ما است.
پیرو مطالبی که در نوشته های قبلی در خصوص ضمانت نامه بانکی به اطلاع شما عزیزان رساندیم امروز نیز با موضوع دیگری پیرامون ضمانت نامه بانکی در خدمت شما هستیم.
ضمانت نامه بانکی چیست
ابتدا باید بگوییم که در کشورهای دیگر ضمانت نامه فقط از سوی بانک صادر نمی گردد اما در نظام حقوقی ایران انواع مختلف ضمانت نامه فقط از سوی بانک ها صادر می گردد
در تعریف ضمانت نامه بانکی می توان گفت، سندی است که از سوی بانک صادر می شود و مطابق آن بانک تعهد می کند که هروقت ضمانت خواه از تعهدات خود که ناشی از قرارداد پایه و اصلی است تخلف کند به صرف اعلام مراتب تخلف و تقصیر از سوی ذی نفع و مطالبه وجه ضمانت نامه از طرف او ، مبلغ ضمانت نامه به او پرداخت گردد.
این تضمین مهم سبب می گردد که استفاده از ضمانت نامه ها گسترش پیدا کند و
نقش آن در قراردادهای بین المللی از نقش داخلی آن هم پررنگ تر باشد
انواع ضمانت نامه های بانکی
بانک ضمانت نامه های مختلفی صادر می کنند که از جمله آنها می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
1-ضمانت نامه شرکت در مناقصه و مزایده
2-ضمانت نامه پیش پرداخت
3-ضمانت نامه استرداد کسور وجه الضمان
4-ضمانت نامه حسن انجام کار
5-ضمانت نامه پرداخت
6-ضمانت نامه متقابل
استقلال ضمانت نامه بانکی از قرارداد پایه
ضمانت نامه بانکی اصولاً در رابطه با یک قرارداد پایه منعقد می گردد. البته بانک وظیفه بررسی قرارداد پایه را به عهده ندارد و همین که از صوری نبودن آن اطمینان نسبی پیدا کند برایش کفایت می کند
اما آنچه ذات این ضمانت نامه بانکی را تشکیل می دهد و استفاده از آن را ساده می کند استقلال ضمانت نامه بانکی از قرارداد پایه و اصلی می باشد
یعنی در عین حال که این ضمانت نامه برای تضمین آن قرارداد پایه صادر می گردد از آن مستقل می باشد یعنی بانک به ایراداتی که شما در مورد قرارداد پایه مطرح می کنید توجه نمی کند و فقط یک وظیفه به عهده دارد
آیا اسنادی که توسط ذی نفع به بانک ارایه شده است با اسنادی که در قرارداد ذکر شده است مطابقت دارد یا نه؟
مثال
به عنوان مثال شما ( ضمانت خواه) با ذی نفع قراردادی منعقد می کنید و برای تضمین قرارداد به ذی نفع ضمانت نامه بانکی با مبلغ 5 میلیارد تومان می دهید
بعد از چند ماه ذی نفع به بانک مراجعه می کند و و به علت تخلف شما از قرارداد پایه درخواست وجه ضمانت نامه را از بانک ( ضامن) می کند
حال شما به بانک می روید و مدعی می شوید که تخلف و تقصیری از شما یا شرکت تان سر نزده است
یا اینکه مدعی می شوید قرارداد پایه فسخ شده است
در این شرایط بانک وظیفه ای در قبال بررسی ادعای شما ندارد و ذی نفع مبلغ ضمانت نامه را دریافت می کند و شما برای اثبات ادعای خود می توانید به دادگاه مراجعه کنید
بانک فقط یک وظیفه دارد اینکه آیا اسناد لازم مطابق قرارداد و موازین بین المللی حاکم بر ضمانت نامه به بانک ارایه شده است یا خیر؟
به عبارت دیگر بانک نسبت به ایراداتی که ضمانت خواه یا دیگر اشخاص بیان می کنند هیچ گونه توجهی نمی کند
به این اصل در حقوق ضمانت نامه ها اصل عدم توجه ایرادات می گویند و به آنچه با مثال برای شما ذکر کردیم اصل استقلال ضمانت نامه های بانکی از قرارداد پایه می گویند.
تقلب در ضمانت نامه بانکی
چرایی اصل استقلال ضمانت نامه از قرارداد پایه
شاید از خود بپرسید این کار بانک بر چه مبنایی استوار است و به چه علت بانک این گونه رفتار می کند؟
در پاسخ باید بگوییم که بانک بر روابط قراردادی دو طرف ضمانت نامه احاطه و تسلط ندارد و
حقوق دان و داور و قاضی هم نیست که در صدد بررسی قرارداد میان طرفین و شنیدن دفاعیات آنها باشد
بانک موسسه ای پولی است که با هدف کسب سود و تجارت تشکیل می شود
و حتی اگر قادر به انجام این کار نیز باشد تکلیفی سخت و سنگین برای بانک می باشد که از توان او خارج می باشد و سبب عسر و حرج بانک می گردد
علاوه بر این موارد ذات تجارت اقتضای سرعت دارد و بررسی این موارد مخالف سرعت در امور بانکی و تجاری است
و اگر غیر از این بود و بانک موظف به بررسی ادعاها می گردید
این سند معتبر این همه در روابط و مبادلات تجاری و بازرگانی رشد نمی کرد.