اعتراض به شهادت

اعتراض به شهادت شهود موضوع بحث امروز ما است و به سوال های شما در این زمینه پاسخ می دهیم.

شاید اغراق نباشد اگر بگوییم قدیمی ترین دلیلی که برای اثبات ادعا در تمام جهان به کار می رفته است شهادت است

در بین اقوام و ملل مختلف شهادت قادر به اثبات هر ادعایی بود از معامله گرفته تا قتل.

گسترش خط

اما به تدریج که خط گسترش پیدا کرد از ارزش شهادت در اموری که در آنها امکان تنظیم سند وجود دارد کاسته شد و افراد به جای شاهد گرفتن دیگران اقدام به مکتوب کردن قضایا کردند

به عنوان مثال هنگامی که قتلی اتفاق می افتد شخص ناگزیر در شرایطی قرار می گیرد که نظاره گر حادثه می شود

اما به هنگام خرید و فروش یک ملک یا یک صلح نامه طرفین می توانند به جای شاهد گرفتن، سند تنظیم کنند.

در این مرحله در تمامی نظام های حقوقی جهان از ارزش شهادت کاسته شد

در ایران نیز قبل از وقوع انقلاب اسلامی به تاثیر پذیری از قانون کشور فرانسه ارزش شهادت بسیار محدود شده بود اما بعد از وقوع انقلاب اسلامی در ایران با توجه به ارزش شهادت در اسلام مجدد شهادت احیاء گردید

و می توان ادعا کرد که بسیاری از ادعاهای بزرگ نیز با شهادت قابل اثبات است.

البته در نظر داشته باشید که تمامی این موارد در حالی است که قرآن کریم در آیه 282 سوره بقره بر تنظیم سند تاکید کرده است

توجه داشته باشید که این آیه در زمانی نازل شده است که بسیاری از افراد سواد خواندن و نوشتن نداشته اند اما با این حال تاکید بر تنظیم سند می شود

“يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا إِذا تَدايَنْتُمْ بِدَيْنٍ إِلى أَجَلٍ مُسَمًّى فَاكْتُبُوهُ وَ لْيَكْتُبْ بَيْنَكُمْ كاتِبٌ بِالْعَدْلِ”

اى کسانى که ایمان آورده‌اید! هنگامى که بدهى مدّت‌دارى [به‌خاطر وام یا داد و ستد] به یکدیگر پیدا کنید، آن را بنویسید. و باید نویسنده‌اى از روى عدالت، [سند را] در میان شما بنویسد.

ارزش شهادت بعد از وقوع انقلاب اسلامی در ایران

همان گونه که اشاره کردیم با توجه به تحولاتی که بعد از وقوع انقلاب اسلامی در نظام قانونی ایران در مورد شهادت پیدا شد هم اکنون شهادت بسیار ارزشمند محسوب می گردد

و ادعاهای بزرگی با شهادت قابل اثبات است

البته از سویی دیگر قانون گذار شهادت دروغ را نیز جرم انگاری کرده است و مجازات 6 ماه تا 2 سال حبس در انتظار شخصی است که نزد مقامات قضایی شهادت دروغ بدهد

اما آنچه راجع به ارزش شهادت در نظام قانونی ایران گفتیم راجع به شهادتی است که تمامی موازین مقرر قانونی در آن رعایت شده باشد

و اگر شهادتی شرایط مقرر قانونی را ندارد شما می توانید از راه هایی که در قانون پیش بینی می شود به آن شهادت اعتراض کنید

و نقش آن شهادت را در ذهن قاضی کم رنگ کنید و مانع شوید که قاضی به استناد آن شهادت رای بدهد.

با توجه به این مقدمه امکان دارد که سوال های زیر برای شما مطرح گردد

1-شرایط شاهد که به آن اشاره کردیم چه شرایطی است؟

2-چگونه می توانیم به شهادت شاهد اعتراض کنیم؟

در ادامه همراه ما باشید تا به سوال های بالا پاسخ بدهیم

شرایط شاهد در قانون ایران

قاعدتاً وقتی قانون گذار، ادعاهای بسیار بزرگی را با شهادت شاهد قابل اثبات می داند شرایط بسیار سختی را نیز برای ادای شهادت پیش بینی می کند

قانون گذار ایران نیز این گونه عمل کرده است

در رسانه های اجتماعی و رادیو و تلویزیون بیشتر بر نقش شهادت در اثبات دعوا تاکید می گردد اما کمتر به شرایط شاهد اشاره می شود

شرایطی که اگر وجود نداشته باشد قاضی می تواند به آن شهادت بی توجه باشد.

قانون گذار چند دسته شرایط را برای شاهد پیش بینی کرده است

1-شرایطی که سبب ضبط و درک کامل شهادت می گردد

2-شرایطی که استحقاق معنوی شاهد را تضمین می کند

3-شرایطی که شاهد را از مظان اتهام دور نگه می دارد

4-شرایطی که در قانون پیش بینی می شود اما در دسته های بالا نمی گنجد

شرایط که باعث می شود شاهد، شهادت را به طور کامل ضبط و درک کند

همان گونه که از نام گذاری این دسته مشاهده می فرمایید دسته ای از شرایط در قانون پیش بینی شده است که با تعهد و تقید به آنها، شهادت به درستی در ذهن شخص ضبط می گردد

به عنوان مثال شخص مجنون و دیوانه نمی تواند موضوع شهادت و آنچه شاهدش بوده را به درستی درک و در ذهن خود ضبط کند و برای قاضی و دیگر مقامات قضایی بازگو کند

شاید این دسته از شرایط جزء بدیهی ترین شرایط ادای شهادت باشد که شامل موارد زیر است.

-بلوغ

-عقل

در این فقط ذکر یک نکته ضروری است که علی اینکه سن بلوغ در دختران 9 سال می باشد و قاعدتاً باید شهادت آنها در بسیاری از امور معتبر تلقی گردد

مطابق قانون شهادت اطفال زیر 15 سال را فقط برای مزید اطلاع می تواند شنید.

شرایط تضمین کننده استحقاق معنوی شاهد

شرط ایمان و عدالت جزء شرایطی هستند که در این دسته قرار می گیرند

در نظر داشته باشید که اگر شاهد جزء اقلیت های دینی باشد شهادت او علیه شخصی که مسلمان می باشد شنیده نمی شود.

اما مقصود از عدالت چیست؟

تعریف عدالت بسیار سخت می باشد و بیراه نیست اگر بگوییم از آغاز تاریخ تاکنون هیچ شخصی قادر به تعریفی از عدالت نبوده است

اما در این مورد قانون گذار ضابطه ای تعریف کرده است که در خصوص احراز عدالت اشخاص باید به آن مراجعه کنیم

“عادل کسی است که در نظر قاضی یا شخصی که بر عدالت وی گواهی میدهد، اهل معصیت نباشد.

شهادت شخصی که اشتهار به فسق داشته باشد، مرتکب گناه کبیره شود یا بر گناه صغیره اصرار داشته باشد تا احراز تغییر در اعمال او و اطمینان از صلاحیت و عدالت وی، پذیرفته نمی‌شود.”

هرچند مطابق قانون حسن ظاهر به تنهایی برای احراز عدالت کافی نمی باشد اما بعضی از استادان با توجه به سختی تشخیص عدالت در اشخاص، نظر داده اند که نبودن سابقه فسق و عدم شهرت او به فساد کافی است

شرایطی که شاهد را از مظان اتهام دور می کند

این دسته از شرایط شامل موارد زیر می باشد

-نفع نداشتن شاهد در موضوع اصلی

-نبود دشمنی و خصومت با یکی از طرفین

-مشغول نبودن به شغل تکدی گری(گدایی) و ولگردی

قبول نشدن شهادت هر کدام از این اشخاص به علتی است که به وضوح قابل درک می باشد.

به گفتار شخصی که در دعوا نفع دارد یا با دیگری دشمنی دارد یا ولگرد و گدا است نمی شود اعتماد کرد.

دیگر شرایطی که در قانون در مورد شرایط شاهد به آنها اشاره می شود موارد زیر است

-طهارت مولد به عبارت دیگر شخصی که شهادت می دهد نباید زنازاده باشد!

-شرط جنسیت که در قانون به صراحت مورد اشاره قرار گرفته است و می توان گفت که شهادت زنان ارزش کمتری در برابر شهادت مردان دارد.

شرایط ماهوی شهادت

شرایطی که به آن اشاره کردیم شرایط مربوط به شکل شهادت بود اما نباید از شرایط مربوط به ماهیت و موضوع شهادت غافل شد

به عنوان مثال شخصی که شهادت می دهد باید قاطعانه شهادت بدهد نه با تزلزل و تردید یا اگر چند نفر شهادت می دهند

باید مفاد شهادت آنها با یکدیگر یکسان باشد.

چگونه به شهادت شاهد اعتراض کنیم

حال که قانون گذار شهادت را در اثبات دعاوی موثر می شمارد و البته شرایط بسیاری را هم در ادای شهادت مقرر کرده است

چگونه باید به شهادت شاهد اعتراض کنیم؟

اگر شهادت شاهد دروغ می باشد که شما باید تحت عنوان شهادت دروغ از طرف مقابل شکایت کنید اما اگر فاقد هر کدام از شرایطی است که در بالا به آن اشاره کردیم شما می توانید شاهد را جرح کنید

“جرح شاهد عبارت است از شهادت بر فقدان یکی از شرایطی که قانون برای شاهد شرعی مقرر کرده است”

جرح شاهد هیچ شرایط ویژه ای ندارد به جز اینکه باید قبل از ادای شهادت باشد و شما می توانید به هر کدام از مواردی که در بالا به آن اشاره کردیم اشاره بفرمایید.

اگر شما شاهد را جرح کنید دادگاه موظف است به موضوع جرح رسیدگی کند و آن گاه رای صادر کند.

نکته دیگر اینکه شما می توانید برای جرح شاهد از دادگاه مهلت بخواهید و در این صورت دادگاه به مدت یک هفته به شما مهلت خواهد داد.

نکته آخر

در آخر باید بدانید که

“هریک از اصحاب دعوا می‌توانند گواهان طرف خود را با ذکر علت جرح نمایند. چنانچه پس از صدور رای برای دادگاه معلوم شود که قبل از ادای گواهی جهات جرح وجود داشته ولی بر دادگاه مخفی مانده و رای صادره هم مستند به آن گواهی بوده، مورد از موارد نقض می‌باشد”

اگر در این زمینه نیاز به مشورت با وکلای ما دارید برای رزرو وقت مشاوره با شماره های ما تماس بگیرید.

021-88657789

021-58784

حتما بخوانید: چگونه در برابر شهادت دروغ از خودمان دفاع کنیم