جلب متهم بدون احضار
جلب متهم بدون احضار موضوع بحث امروز ما است.
در نوشته های قبلی در مورد احضار متهم، جلب متهم و عذر موجه متهم صحبت کردیم.
اصولاً متهم باید احضار گردد و در صورت عدم حضور جلب گردد اما در مواردی اوضاع و احوالی وجود دارد که باید متهم جلب گردد بدون اینکه قبلاً احضار شده باشد که نوشته امروز ما به این موارد اختصاص دارد.
متهم و اصل برائت
به شخصی که مشکوک به ارتکاب جرم است متهم می گویند و احضار و جلب و تحقیق از او تابع قواعد خاصی
البته تا زمانی که رای قطعی بر مجرمیت و گناهکاری او صادر نگردد در پناه اصل برائت می باشد
به عبارت دیگر تا قبل از اثبات اتهام با دلایل کافی نمی توانیم شخص را مجرم تلقی کنیم حتی اگر ظاهر دلایل به ضرر شخص باشد.
شاید اغراق نباشد اگر بگوییم که مهم ترین مرحله در دادسرا و انجام تحقیقات مقدماتی احضار متهم و تحقیق از او می باشد
و اصل برائت و قوانین بسیار زیاد دیگری در قانون آیین دادرسی کیفری پیش بینی شده است تا حقوق او از تعرض مصون بماند و بی گناه محاکمه نگردد
چرا که بحث آبروی او در میان می باشد. از یک سو ممکن است که مجرم واقعی او باشد پس باید در حق او سخت گیری گردد و از سوی دیگر امکان دارد که بی گناه باشد و اصل برائت هم که چتر حمایتی متهم می باشد
ما را از بسیاری امور که آبروی او را در معرض خطر قرار می دهد بر حذر می دارد
چرا جلب بدون احضار در قانون پیش بینی شده است
شاید این سوال در ذهن شما نیز پیش بیاید که با وجود پیش بینی اصل برائت در قانون به چه علت جلب بدون احضار داریم؟
در پاسخ باید بگوییم که در مواردی به دلیل اهمیت جرم یا وضعیت متهم احتمال زیادی وجود دارد که متهم با دریافت احضاریه دادسرا و دادگاه و آگاهی از پیگیری پرونده علیه خودش فراری شود و در دادسرا و دادگاه حضور پیدا نکند
در این موارد قانون گذار جلب بدون احضار را پیش بینی کرده است.
اصل برائت چیست
موارد جلب بدون احضار
مطابق قانون بازپرس در موارد زیر می تواند بدون آن که ابتدا احضاریه بفرستد، دستور جلب متهم را صادر کند
1-در مورد جرایمی که مجازات قانونی آنها سلب حیات، قطع عضو و یا حبس ابد است.
2- هرگاه محل اقامت، محل کسب و یا شغل متهم معین نباشد و اعمال بازپرس برای شناسایی نشانی وی به نتیجه نرسد.
3- در مورد جرایم تعزیری درجه پنج و بالاتر در صورتی که از اوضاع و احوال و شرایط موجود، بیم تبانی یا فرار یا مخفی شدن متهم برود.
4- در مورد اشخاصی که به جرایم سازمان یافته و جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی متهم باشند.
نکات مهم در جلب بدون احضار
همان گونه که اشاره کردیم اصولاً متهم ابتدا باید احضار شود و
در صورت عدم حضور جلب گردد و جلب متهم در مواردی که به آن اشاره کردیم کاملاً استثنایی است
و بازپرس باید از این اختیار خود در نهایت دقت و ظرافت استفاده کند و
اجازه جلب متهم به این معنا نیست که شکایتی بدون دلیل علیه متهم جریان پیدا کند و متهم نیز جلب گردد
چرا که مطابق ماده 168 قانون آیین دادرسی کیفری
بازپرس نباید بدون دلیل کافی برای توجه اتهام، کسی را به عنوان متهم احضار و یا جلب کند.
قاعده درء و تاثیر آن در دفاع از حقوق متهمان
اطلاعات برگه جلب
مطابق قانون قضات وظیفه دارند به منظور تسهيل در انجام امور افراد جلب شده در وقت كشيك، كليه اطلاعات لازم از قبيل مشخصات متهم يا محكوم، علت جلب، نام شاكي، نوع اتهام، ميزان خسارت وارده به شاكي خصوصي و ميزان محكوميت مالي را در برگ جلب درج نمايند.
در جرایمی كه به تشخيص مرجع قضايي، حيثيت اجتماعي متهم يا محكوم، عفت يا امنيت عمومي اقتضاء كند، علت جلب ذكر نمي شود.
مواد قانونی مربوط به جلب متهم
“جلب متهم به موجب برگه جلب به عمل می‌آید. مضمون برگه جلب که حاوی مشخصات متهم و علت جلب است باید توسط بازپرس امضاء و به متهم ابلاغ شود.”
“مامور جلب پس از ابلاغ برگه جلب، متهم را دعوت می کند که با او نزد بازپرس حاضر شود. چنانچه متهم امتناع کند، مامور او را جلب و تحت الحفظ نزد بازپرس حاضر می نماید و
در صورت نیاز می‌تواند از سایر ماموران کمک بخواهد.”
“جلب متهم به استثنای موارد ضروری باید در روز به عمل آید و در همان روز به وسیله بازپرس و یا قاضی کشیک تعیین تکلیف شود.”