تغییر نام خانوادگی
نام خانوادگی و فامیلی شخص جزء موارد مهم هویتی می باشد که توسط پدر و مادر انتخاب می شود و شخص در آن هیچ دخالتی ندارد و تحت شرایطی و طبق ماده 40 قانون ثبت احوال با تصویب سازمان ثبت احوال کشور تغییر آن امکان پذیر می باشد.
موارد تغییر نام خانوادگی مطابق آیین‌نامه اجرایی قانون ثبت احوال می باشد که در ادامه به آن و موارد مجاز تغییر نام خانوادگی و سوالات متداول در این زمینه می پردازیم.
نام خانوادگی
داشتن نام خانوادگی یک الزام قانونی است و طبق ماده 997 قانون مدنی هر شخص باید دارای نام خانوادگی باشد.
نام خانوادگی در قانون ایران بر اساس نام خانوادگی پدر انتخاب می گردد، به عبارت دیگر نام خانوادگی فرزند همان نام خانوادگی پدر خواهد بود.
سن افراد برای تغییر نام خانوادگی
قبل از ورود به مبحث موارد مجاز تغییر نام خانوادگی ذکر این نکته ضروری است که فقط اشخاص 18 سال به بالا در موارد مجاز می توانند به سازمان ثبت احوال مراجعه کنند و درخواست تغییر نام خانوادگی خود را مطرح کنند
اشخاص زیر 18 سال در صورتی حق مراجعه به اداره ثبت احوال برای تغییر نام خود را دارند که
الف-دارای حکم رشد باشند
ب-در صورت تغییر نام خانوادگی پدر، او می تواند تغییر نام خانوادگی فرزندان زیر 18 سال خود را نیز تقاضا کند با توجه به این نکته که در قانون ایران نام خانوادگی پدر بر فرزندان تحمیل می شود.
ج-قیم یا وصی نیز حق مراجعه به اداره ثبت احوال برای تغییر نام خانوادگی فرزندان زیر 18 سال را دارد البته با ارایه مدارکی که تردیدی در احراز سمت او باقی نگذارد.
بیشتر بخوانید:
موارد مجاز تغییر نام خانوادگی طبق قانون ثبت احوال و آیین نامه آن
اشخاص می توانند در موارد ذیل درخواست تغییر نام خانوادگی نمایند
اشخاص میتوانند در موارد زیر تقاضای تغییر نام‌خانوادگی خود را مطرح نمایند
1- نام‌خانوادگی از واژه‌های نامناسب باشد مانند: پالانی، بیچاره، گدا، آشوغ(ناشناس) درویزه ( گدا)
2- نام‌خانوادگی بیش از دو کلمه باشد مانند: خنجری برار عزیزی، فلاح ناگزیر لنگرودی، قره‌خانی علی‌آباد، امیری‌پور مقدم و غیرآن.
کلماتی که به (یاء نسبت) بصورت مفرد یا جمع ختم می‌شوند یک کلمه محسوب می‌گردند مانند: حسینی، حسینیان و غیره.
3-نام‌خانوادگی از واژه‌های خارجی بوده یا با آن ترکیب شده باشد مانند: علی اُف، چارلتون، جانسون و غیره.
4-نام‌خانوادگی از کلمات مذموم یا مغایر با ارزشهای فرهنگ اسلامی باشد مانند: بی‌دین، شیطان‌پرست، شاه‌پرست و غیره.
5-نام‌خانوادگی از واژه‌های منسوب به مناصب یا القاب و عناوین باشد مانند: سرهنگ، خان، مهندس و غیره.
6- نام‌خانوادگی از اسامی محل یا منسوب به محل و نامناسب باشد.
7- هرگاه محکومیت جزائی مؤثر برای یکی از افراد خانواده پیش‌بیاید و داشتن آن نام‌خانوادگی موجب ننگ و سرافکندگی باشد.
البته در این خصوص ارائه رونوشت مصدق دادنامه قطعی الزامی است.
8- هرگاه تغییر نام‌خانوادگی به منظور وحدت با نام‌خانوادگی پدر، جد پدری، فرزند، برادر، خواهر و عمو باشد.
تغییر نام‌خانوادگی به منظور وحدت با نام‌خانوادگی مردی که مادر پس از فوت پدر طفل با وی مزاوجت می‌نماید با رعایت سایر مقررات مربوطه بلااشکال است.
حذف پیشوند و پسوند فامیلی
افراد میتوانند در موارد ذیل حذف پیشوند یا پسوند نام‌خانوادگی خود را درخواست نمایند.
1- نام‌خانوادگی ترکیبی از یک واژه و نام محل یا منسوب به محل باشد مانند: افتخاری علی‌آبادی، تبریزی رادمنش و غیره.
2- نام‌خانوادگی ترکیبی از یک واژه و نام یک ایل یا طایفه باشد مانند: زراسوند احمدی، محسنی قشقایی و غیره.
3-نام‌خانوادگی ترکیبی از یک واژه و نام یکی از حرف و مشاغل باشد مانند: بنکدار قاسمی، مجیدی سقطچی و غیره.
4-هرگاه پیشوند یا پسوند نام‌خانوادگی، حرف، عدد یا کلمه زائد باشد مانند: م‌قاسمی، شکوهی‌هفت، مرحومة حسنی و غیره.
البته هرگاه نام‌خانوادگی ترکیبی از دو نام محل یا منسوب به محل، دو شغل یا دو ایل و طایفه یا ترکیبی از‌آنها باشد، به انتخاب متقاضی یکی از دو جزء قابل حذف است، مانند شیرازی مشهدی، قنّاد زرگر، موگوئی بختیاری و غیره.
تبصره 2 : چنانچه نام‌خانوادگی ترکیبی از یک واژه و نام محل یا منسوب به محل به همراه یک کلمه یا پسوند بعد از نام محل باشد به هنگام حذف نام محل، کلمه مزبور نیز حذف می‌گردد:
امیری دزفولی‌زاده
حق تقدم در نام خانوادگی
شاید شما نیز در مراجعه به اداره ثبت احوال با مفهموم حق تقدم در استفاده از نام خانوادگی و فامیلی برخورد کرد باشیدو شاید این سوال برای شما پیش بیاید که حق تقدم در نام خانوادگی به چه معنا است؟
حق تقدم در نام خانوادگی از مفهوم عرفی آن جدا نیست و مقصود شخصی است که اولین بار در حوزه ای از آن نام فامیل استفاده کرده است به عبارت دیگر
دارنده حق تقدم نام خانوادگی کسی است که برای اولین بار در قلمرو هر اداره ثبت احوال مستقل نام خانوادگی خاصی بنام او ثبت و مختص او شناخته شده باشد .
حق تقدم نام خانوادگی پس از فوت دارندگان آن به ورثه قانونی او منتقل می شود ،
هر یک از وراث میتوانند شخصی که نام
خانوادگی او را بدون رعایت حق تقدم اختیار کرده مورد اعتراض قرار بدهد و تغییر نام خانوادگی او را از
دادگاه بخواهند در واقع در این شرایط نام خانوادگی آنها توسط شخص متصرف غصب شده است و آنان حق دارند که تغییر نام غاصب را از مرجع صالح قضایی مطالبه کنند.
ولی‌وراث همه با هم میتوانند به دیگری اجازه دهند که از نام خانوادگی
آنان استفاده کنند
حتما بخوانید:
در بعضی موارد طبق قانون حق تقدم در نظر گرفته نمی شود و به بعضی اشخاص اجازه استفاده از نام خانوادگی خاصی داده می شود مثلا زنان می توانند بدون رعایت حق از نام خانوادگی شوهرشان استفاده کنند البته با شرایط زیر
زن می‌تواند با موافقت شوهر خود تا زمانی که در قید زوجیت است از
نام خانوادگی همسر خود بدون رعایت حق تقدم استفاده کند و در صورت طلاق ادامه
استفاده از نام خانوادگی موکول به اجازه همسر خواهد بود.
یا در موارد دیگری هرگاه نام‌خانوادگی پدر و جد پدری متفاوت باشد فرزندان کبیر میتوانند بدون‌درنظرگرفتن حق‌تقدم و محل صدور شناسنامه با اخذ اجازه‌نامه از جد پدری از نام‌خانوادگی وی استفاده نمایند.
مدارک مورد نیاز برای تغییر نام خانوادگی در اداره ثبت احوال
1- تنظیم و تسلیم درخواست تغییر نام خانوادگی
2- وجود اصل شناسنامه
3-ارائه اجازه نامه تنظیم شده در دفاتر اسناد رسمی از پدر یا جد پدری برای فرزندان کبیر که بخواهند از نام خانوادگی هر یک از آنها استفاده نمایند .
4- ارائه اجازه نامه تنظیم شده در دفاتر اسناد رسمی از دارنده حق تقدم نام خانوادگی مورد درخواست
5- بانوانی که می خواهند از نام خانوادگی همسر خود استفاده نمایند مدارک ذیل را باید ارائه نمایند
– تنظیم و تسلیم درخواست تغییر نام خانوادگی .
– اصل شناسنامه شخص متقاضی.
– اجازه نامه شوهر
– اصل شناسنامه شوهر و قباله ازدواج.
تغییر نام خانوادگی برای دومین بار
در نظر داشته باشید که تغییر نام خانوادگی برای دومین بار به طور استثنایی و فقط با دلایل بسیار موجه امکان پذیر می باشد.
بیشتر بخوانید: