شکایت کیفری چک

مطالبه وجه چک برگشتی از طریق مراجعه به مراجع ثبتی و قضایی امکان پذیر است. از بین روش های موجود شکایت کیفری چک بسیار مورد توجه می باشد، زیرا نسبت به دیگر روش ها سریع تر و کم مشقت تر است. در این نوشتار شرایط و نکات اساسی و مهم پیگیری این شکایت برای شما شرح داده شده است. 

• آن چه در این نوشتار خواهیم گفت:
• شروط لازم برای طرح شکایت کیفری چک
• شاکی در دعوای شکایت کیفری چک
• عنوان دعوا در این شکایت چیست؟
• مشتکی عنه در شکایت کیفری چک
• محدودیت ها و موانع رسیدگی به شکایت کیفری چک
• مجازات محکوم علیه در این دعوا چیست؟

یکی از روش های سریع وصول چک طرح دعوای کیفری است.

حال می خواهیم بدانیم چک باید چه شرایطی داشته باشد تا بتوان از طریق طرح دعوای کیفری آن را مطالبه نمود.

شروط لازم برای طرح شکایت کیفری چک

1. چک تضمینی نباشد.
2. چک مشروط نباشد.
3. چک سفید امضا نباشد.
4. چک وعده دار نباشد.
5. چک بدون تاریخ نباشد.

اگر چکی شرایط فوق را داشت ، دارنده اش برای این که بتواند از طریق شکایت کیفری چک را مطالبه کند ،

باید تا 6 ماه از تاریخ مندرج در چک برای وصول آن به بانک رجوع نماید

و  در صورت عدم امکان وصول ، نسبت به دریافت گواهی عدم پرداخت اقدام نماید.

دارنده همچنین تا 6 ماه از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت فرصت دارد

تا شکایت کیفری مطرح کند.

در غیر این صورت ، حق شکایت کیفری ساقط خواهد شد.

در جهت تکمیل آنچه ذکر شد وبرای  فهم بهتر آنچه در ادامه خواهیم گفت، لازم است نگاهی بیندازیم به ماده 11 قانون صدور چک به عنوان یکی  از مواد  پر اهمیت این قانون.

ماده 11 قانون صدور چک چه می گوید؟

جرایم مذکور در این قانون بدون شکایت دارنده چک قابل تعقیب نیست و در صورتی که دارنده چک تا شش ماه از تاریخ صدور چک برای وصول آن به بانک مراجعه ننماید یا ظرف شش ماه از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت شکایت ننماید دیگر حق شکایت کیفری نخواهد داشت.
منظور از دارنده چک در این ماده شخصی است که برای اولین بار چک را به بانک ارائه داده است.
برای تشخیص این که چه کسی اولین بار برای وصول چک به بانک مراجه کرده است، بانک‌ها مکلفند به محض مراجعه دارنده چک هویت کامل او را در پشت چک با ذکر تاریخ قید نمایند.
کسی که چک پس از برگشت از بانک به وی منتقل گردیده حق شکایت کیفری نخواهد داشت مگر آنکه انتقال قهری باشد.
در صورتی که دارنده چک بخواهد چک را به وسیله شخص دیگری به نمایندگی از طرف خود وصول کند و حق شکایت کیفری او در صورت بی‌محل بودن چک محفوظ باشد، باید هویت و نشانی خود را با تصریح نمایندگی شخص مذکور در ظهر چک قید نماید و در صورت بانک اعلامیه مذکور در ماده 4 و 5 را به نام صاحب چک صادر می‌کند و حق شکایت کیفری وی محفوظ خواهد بود.
تبصره- هرگاه بعد از شکایت کیفری، شاکی چک را به دیگری انتقال دهد با حقوق خود را نسبت به چک به هر نحو دیگری واگذار نماید تعقیب کیفری موقوف خواهد شد.

شاکی در دعوای شکایت کیفری چک

همان طور که در ماده فوق الذکر بیان شد برای وصول وجه چک شخصی می‌تواند شکایت کیفری طرح کند که:

1. دارنده چک باشد
2. گواهی عدم پرداخت به نام او صادر شود
3. برای اولین بار چک را به بانک ارائه نموده باشد

در این خصوص باید توجه داشت که:

– شخصی که چک بعد از برگشت خوردن از بانک به او انتقال یابد، نمی‌تواند برای مطالبه آن شکایت کیفری مطرح نماید.

مگر این که چک به صورت قهری منتقل شده باشد؛(انتقال قهری یعنی : انتقال مال از کسی بدون دخالت و اراده ی او به غیر)

– اگر بعد از شکایت شاکی این سند تجاری را به دیگری منتقل کند، تعقیب کیفری متوقف خواهد شد.

– در صورتی که شخصی بخواهد چک را توسط نماینده خودش وصول نماید و در عین حال حق شکایت کیفری را برای خودش حفظ کند باید مشخصات کامل خود و نشانی خود را با این توضیح که کسی که قرار است به بانک رجوع کند نماینده است، در پشت چک درج کند.

در این صورت بانک گواهی عدم پرداخت را به نام صاحب چک صادر خواهد کرد.

نکته: برابر رأی وحدت رویه شماره 31 مورخ 1361/12/16 دیوان عالی کشور، درصورتی که بانک از جانب دارنده چک، مأمور وصول وجه چک می باشد، این نمایندگی نیازی به تصریح ندارد و اخذ گواهی برگشت توسط آن بانک، سالب حق شکایت کیفری اولین مراجعه کننده به بانک نمی باشد.

چگونه می توان تشخیص داد چه کسی اول بار برای وصول چک به بانک مراجعه کرده است؟

بانک ها مکلفند به محض رجوع دارنده چک ، هویت کامل و دقیق او را در پشت چک با قید تاریخ ذکر کنند.

مطلب پیشنهادی :

راه های دسترسی به سامانه ی صیاد کدامند؟

عنوان دعوا در این شکایت چیست؟

صدور چک بلامحل + مطالبه وجه چک و خسارات وارده

لازم به ذکر است که طبق قانون آیین دادرسی کیفری درخصوص مطالبه خسارت و وجه، لازم است تا دادخواست مطالبه به دادگاه کیفری تحویل شود،

بنا براین درصورتی که این اقدام صورت نگیرد علیرغم شکایت کیفری، دادگاه درخصوص رسیدگی و صدور حکم به پرداخت مبلغ چک تکلیفی ندارد.

نکته مهم :

 می دانیم که طبق ماده 15 قانون آیین دادرسی کیفری هنگام رسیدگی به جرایم پس از آنکه متهم تحت تعقیب قرار گرفت، زیان دیده از جرم می‌تواند تا قبل از اعلام ختم دادرسی، دادخواست ضرر و زیان خود را تسلیم دادگاه کند و از این حیث در عنوان شکایت کیفری چک مطالبه خسارات وارده را نیز درج می نماییم.

اما در خصوص مطالبه ی وجه چک در عنوان شکواییه و رسیدگی به آن ابتدا نگاهی می اندازیم به ماده 15 قانون صدور چک و سپس توضیحات تکمیلی در خصوص علت وضع این ماده با وجود ماده 15 قانون آیین دادرسی کیفری  را خدمت شما بیان خواهیم کرد.

ماده 15 قانون صدور چک:
دارنده چک می تواند وجه چک و ضرر و زیان خود را در دادگاه کیفری مرجع رسیدگی مطالبه نماید.
با توجه این ماده از قانون صدور چک در می یابیم که مبنای آن حمایت از دارنده چک می باشد،دارنده می تواند با ارائه دادخواست ضرر و زیان به دادگاه کیفری رسیدگی کننده و بدون صرف زمان و هزینه های بسیار در دادگاه حقوقی، وجه چک و خسارات خویش را دریافت کند.

درخصوص ضرورت تقنین این ماده از قانون صدور چک با وجود ماده 15 قانون آیین دادرسی کیفری باید بگوییم که در ماده 15 قانون آیین دادرسی کیفری آن چه مورد مطالبه قرار می گیرد و در آخر در خصوص آن حکم صادر می ردد ضرر و زیان ناشی از جرم است.

اما برابر ماده 15 قانون صدور چک افزون بر مطالبه ضرر و زیان، مطالبه وجه چک هم تجویز شده است و همان طور که بالاتر هم بیان کردیم مبنای این ماده حمایت قانون گذار از دارنده ی چک بوده است.

مشتکی عنه در شکایت کیفری چک

طرح شکایت کیفری چک صرفا علیه صادر کننده آن ممکن است.

امکان طرح این شکایت علیه کسانی که پشت چک را امضاء نموده‌اند یا ضامنین وجود ندارد.

اگر شخصی به نمایندگی از شخص دیگری چکی را صادر کند، تنها علیه نماینده می‌توان طرح دعوای کیفری کرد، مگر این که نماینده اثبات کند که عدم پرداخت مستند به عمل صاحب حساب یا وکیل یا نماینده ی بعد از او می باشد.

در این‌ صورت کسی که باعث عدم پرداخت است، از نظر کیفری مسئول خواهد بود.

توجه:

هنگامی که چک به نمایندگی از جانب شخص دیگری صادر گردد، هم نماینده و هم شخصی که چک به نمایندگی از او صادر گردیده است، به طور مستقل مسئول پرداخت وجه چک هستند و نکته بالا فقط در مورد امکان طرح شکایت کیفری می باشد.‌

محدودیت ها و موانع رسیدگی به شکایت کیفری چک

در موارد زیر رسیدگی به شکایت کیفری امکان پذیر نمی باشد یا شکایت متوقف خواهد شد:

1. پیش از صدور حکم قطعی، صادر کننده وجه چک را بپردازد یا ترتیبی برای پرداخت بدهد.
2. دارنده ظرف مدت 6 ماه از تاریخ مندرج در چک آن را برگشت نزند.
3. دارنده ظرف مدت 6 ماه از تاریخ برگشت خوردن چک ، طرح شکایت در مراجع قضایی نکند.
4. دارنده پس از صدور گواهی عدم پرداخت یا طرح شکایت ، چک را به شخص دیگری منتقل کند، مگر این که انتقال قهری باشد.

مجازات محکوم علیه در این دعوا چیست؟

1. از شش ماه تا دو سال حبس که در قانون چک تصریح شده، اما طبق ماده 11 قانون کاهش مجازات حبس تعزیری این مدت به سه ماه تا یک سال کاهش یافته است.
2. محرومیت از داشتن دسته چک به کدت دو سال ( در صورتی که مبلغ مندرج در متن چک 5000000 تومان بیشتر باشد) طبق ماده 7 قانون صدور چک
3. بسته شدن حساب جاری به مدت سه سال در صورت صدور بیش از یک بار چک بلامحل که منجر به صدور کیفرخواست شده باشد. (طبق ماده 21 قانون چک)

حتما بخوانید:

مواعد قانونی مطالبه وجه چک