مطالبه وجه التزام قراردادی
وجه التزام قراردادی موضوع بحث امروز ما است.
قراردادن وجه التزام قراردادی به عنوان شرط ضمن عقد در جامعه کنونی بسیار رواج دارد و بسیاری از خریداران و فروشندگان برای تحکیم قراردادهای خود از آن استفاده می کنند.
اما اطلاع از جوانب گوناگون وجه التزام قراردادی برای هر دو طرف بسیار مهم و اساسی است که در مطلب مزبور به آن می پردازیم.
فلسفه این کار
برای پیشگیری و به حداقل رساندن ضرر و زیان
در صورت تخلف از انجام تعهد، طرفین مبلغی را تحت عنوان وجه التزام پیش بینی می کنند.
وجه التزام می تواند برای دیرکرد در انجام تعهد یا عدم انجام تعهد مقرر گردد.
مثلا دو طرف پیش بینی می کنند که در صورت عدم تحویل ملک از سوی فروشنده در تاریخ مقرر خریدار مستحق دریافت خسارت روزانه به مبلغ 500 هزار تومان است.
یا در قرارداد مشارکت در ساخت درج می گردد
که در صورت عدم تحویل آپارتمان در تاریخ مندرج در قرارداد،
پیش خریدار استحقاق دریافت خسارت روزانه به مبلغ یک میلیون تومان دارد.
البته تمامی این ضمانت اجراها می تواند برای عدم اجرای تعهد نیز در نظر گرفته شود.
وجه التزام قراردادی
هنگامی که قراردادی با شخص دیگری منعقد می کنید هر دو طرف یا چند طرف قرارداد، تعهداتی را به عهده می گیرند.
در طول مدت قرارداد، امکان وقوع چند اتفاق وجود دارد
1-تمامی طرفین قرارداد به تعهداتی که بر عهده گرفته اند به موقع و طبق تاریخ مندرج در قرارداد عمل می کنند.
مثلا مقرر بوده که فروشنده آپارتمان ملک موضوع قرارداد را در تاریخ 14/2/1400 تحویل خریدار بدهد
و خریدار نیز بر عهده گرفته است که در آن تاریخ چک رمزدار به مبلغ ثمن معامله به فروشنده تحویل بدهد و هر دو شخص نیز در موعد مقرر به تعهدات خود عمل می کنند.
2-احتمال دیگر آن است که طرفین به تعهدات خود با تاخیر عمل کنند
مثلا خریدار ثمن معامله را با یک ماه تاخیر به فروشنده پرداخت می کند.
3-احتمال دیگر آن است که طرفین یا یک کدام از آنها اصلاً به تعهدات خود وفا نکنند
مثلا خریدار پول را به فروشنده پرداخت کرده اما فروشنده از تحویل آپارتمان به خریدار خودداری می کند.
مشاهده ابلاغیه الکترونیکی سامانه ثنا با مشاوره کاملاً رایگان
مرجع صالح رسیدگی
دعوای مطالبه وجه التزام جزء دعاوی منقول محسوب می گردد ولو اینکه وجه التزام مربوط به ملک یا آپارتمان یا اموال غیرمنقول باشد.
تفاوت منقول یا غیر منقول محسوب شدن این دعوا در این است که دعاوی غیرمنقول باید در محل وقوع ملک اقامه شود حتی اگر متعهد در آن حوزه ساکن نباشد.
اما دعاوی منقول در محل اقامتگاه خوانده مطرح می گردد.
البته چون در این دعوا وجه التزام ناشی از قرارداد مطالبه می شود امکان طرح دعوا در محل انعقاد قرارداد یا اجرای قرارداد نیز وجود دارد.
در صورت تقویم به زیر بیست میلیون تومان دعوا در صلاحیت شورای حل اختلاف قرار خواهد گرفت.
مزیت وجه التزام
طبق قانون مدنی اگر در ضمن معامله شرط شده باشد که
در صورت تخلف، متخلف مبلغی به عنوان خسارت تادیه نماید
قاضی نمی تواند او را به بیشتر یا کمتر از آنچه ملزم شده محکوم کند.
بنابر این اگر طرفین در خصوص خسارت مقطوع و وجه التزام به توافق رسیده و آن را در قرارداد گنجانده باشند
حتی اگر واقعاً به طرف مقابل ضرری وارد نشده باشد می تواند آن خسارت را از طرف مقابل مطالبه کند و قاضی نیز نمی تواند در خصوص مبلغ مزبور یا عادلانه بودن آن ایرادی وارد کند.
حال آنکه اگر مبلغ مزبور به صورت وجه التزام و مبلغ مقطوع معین نشده بود
طرفی که قصد اخذ خسارت داشت باید اثبات می کرد
که تخلف طرف مقابل موجب ضرر و زیان وی گشته.
اما در مطالبه وجه التزام چنین الزامی وجود ندارد و شخص می تواند آن را مطالبه کند ولو ضرری به او وارد نشده باشد.
رای وحدت رویه 805 هیات عمومی دیوان عالی کشور در تاریخ 16/10/1399 نیز در خصوص وجه التزام قراردادی مقرر کرده است که:
“تعیین وجه التزام قراردادی به منظور جبران خسارت تاخیر در ایفای تعهدات پولی، مشمول اطلاق ماده 230 قانون مدنی
و عبارت قسمت اخیر ماده 522 قانون آیین دادرسی مدنی است
و با عنایت به ماده 6 قانون اخیر الذکر، مبلغ وجه التزام مقرر در قرارداد،
حتی اگر بیش از شاخص قیمت های اعلامی رسمی ( نرخ تورم) باشد
در صورتی که مغایرتی با قوانین و مقررات امری از جمله مقررات پولی نداشته باشد معتبر و فاقد اشکال قانونی است”
وجه التزام عدم انجام تعهد و اجرای تعهد اصلی
آیا متعهد با پرداخت وجه التزام عدم انجام تعهد از اجرای تعهد اصلی معاف می شود یا باید علاوه بر پرداخت وجه التزام عدم انجام تعهد، به ایفای تعهد اصلی نیز مبادرت کند؟
در این زمینه اکثریت قضات قائل بدین امر هستند که این دو با یکدیگر قابل جمع نیستند
یعنی شخص نمی تواند همزمان هم تعهد اصلی را مطالبه کند و هم وجه التزام عدم انجام تعهد را.
به خصوص اگر وجه التزام عدم انجام تعهد به عنوان بدل از تعهد اصلی و جانشین آن مقرر شود
به نمونه رای زیر دقت کنید:
“در صورتی که وجه التزام قراردادی در معامله به عنوان بدل مقرر شود
متعهد له با دریافت خسارت قراردادی کامل بدل از تعهد، حقی درخصوص تعهد اصلی نخواهد داشت”
شعبه 6 دادگاه تجدیدنظر استان تهران.
9309970220600936رای شماره
البته احراز قصد مشترک طرفین در این خصوص بسیار مهم و اساسی است
اما اگر طرفین در قرارداد پیش بینی کرده باشند که وجه التزام مقرر در قرارداد برای عدم انجام تعهد با اصل تعهد قابل جمع است این توافق مورد احترام قانون گذار است
و شخص ذی نفع می تواند هم اصل تعهد را مطالبه کند و هم وجه التزام عدم انجام تعهد را.
به عبارت دیگر با توافق طرفین این دو با یک دیگر قابل جمع است.
اگر در این زمینه نیاز به مشورت با وکیل متخصص ملکی دارید با شماره های ما تماس بگیرید.
021-58784
021-88657789
0998-1288800