اسکرین شات
اسکرین شات و تمامی مسائل مربوط به آن موضوع بحث امروز ما است و به سوال های شما در این زمینه پاسخ می دهیم.
استفاده از تکنولوژی همان گونه که در تمامی جنبه های زندگی انسان موثر بوده است در دادرسی دادگاه ها نیز موثر بوده است
اگر در گذشته تمامی اعمال حقوقی و جرایم در بستر فضای واقعی شکل می گرفت امروزه بسیاری از این امور در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی مانند تلگرام و واتس آپ و اینستاگرام و بله و روبیکا شکل می گیرد
حتی مشاهده می کنیم که معاملات کلان اقتصادی در بستر فضای مجازی شکل می گیرد و متاسفانه بسیاری از جرایم مانند تهدید و توهین و افتراء نیز در این فضا شکل می گیرد
پس اثبات وقوع این اعمال حقوقی و جرایمی که در این بستر شکل می گیرد برای افراد درگیر در ماجرا بسیار مهم می باشد
و همین مورد است که باعث می شود مکرر سوال های زیر از ما پرسیده شود
1-سال ها است با شخصی روی واتساپ معامله می کنم و چند ماه است که پولم را نمی دهد چگونه پولم را از او بگیرم؟ از تمامی مراوادت مان اسکرین شات دارم، آیا می توانم پولم را از او بگیرم؟
2-در اینستاگرام مورد تهدید و فحاشی قرار گرفته ام و قبل از اینکه طرف مقابل حساب کاربری خود را پاک کند ( به اصطلاح دیلیت اکانت کند) از صفحه اسکرین شات گرفته ام آیا می توانم از طرف مقابل شکایت کنم و جرم را اثبات کنم؟
3-آیا برای استناد و استفاده از اسکرین شات تفاوتی بین پیام رسان های داخلی مانند بله و ایتا و روبیکا وجود دارد؟
در ادامه همراه ما باشید تا به تمامی سوال های شما پاسخ بدهیم
سندیت اسکرین شات
اسکرین شات سند محسوب می شود یا نه و آیا قاضی به آن توجه می کند؟
این سوال، پرسشی است که ما بسیار زیاد در معرض آن قرار می گیریم و شاید با توجه به پیشرفت تکنولوژی کمتر روزی باشد که با این سوال رو به رو نشویم.
اگر بخواهیم ساده و در یک کلام به این سوال پاسخ بدهیم باید بگوییم بله اسکرین شات سندیت دارد و قاضی به آن توجه خواهد کرد
اما تحت شرایطی که در ادامه به توضیح آن خواهیم پرداخت.
ابتدا باید اندکی در مورد دلیل در قانون آیین دادرسی مدنی و قانون مجازات اسلامی بدانید تا این بحث را به طور کامل درک کنید
دلیل در قانون به چه مواردی گفته می شود
وقتی می گوییم برای حرفت دلیل بیاور، منظورمان چیست؟
یعنی حرف خود را اثبات کن و چیزی بگو که راهنمای من برای قبول حرفت باشد.
قانون گذار نیز برای اثبات ادعاهای اشخاص مواردی را به عنوان دلیل مقرر می کند و آنها را برای اثبات ادعاهای اشخاص معتبر تلقی می کند
دلایل اثبات ادعا در قانون مدنی
– اقرار
-اسناد کتبی
– شهادت
– امارات
-قسم ( سوگند)
مواردی هستند که از سوی قانون گذار به عنوان دلایل اثبات ادعا پذیرفته شده اند.
در قانون مجازات اسلامی و برای اثبات جرایم نیز مانند موارد بالا ذکر شده است اما یک مورد دیگر نیز به آن اضافه شده است و آن علم قاضی است و منظور یقین و اطمینانی است که در پرونده ای برای قاضی حاصل می گردد.
آیین‌نامه جمع‌آوری و استنادپذیری ادله الکترونیکی
مطابق آیین‌نامه جمع‌آوری و استنادپذیری ادله الکترونیکی اگر دلیلی شرایط موجود در این آیین نامه را داشته باشد می توانید به عنوان دلیلی محکم و در جهت اثبات ادعای خود به آن استناد کنید و قاضی آن را قبول خواهد کرد
چرا که مطابق این قانون
“مقام قضایی در جریان تحقیق و فرایند رسیدگی می‌تواند دستور حفاظت هر نوع داده رایانه‌ای ذخیره شده را ازجمله داده‌های رمزنگاری شده، حذف، پنهان، فشرده یا پنهان نگاری شده و یا داده‌هایی که نوع و نام آنها موقتاً تغییریافته و یا داده‌هایی که برای بررسی آنها نیاز به سخت افزار مخصوصی می‌باشد، صادر نماید.”
به عبارت دیگر اگر شما با اسکرین شات در صدد اثبات ادعایی هستید و مکالمه مورد نظر در پیام رسانی اتفاق افتاده است که امکان حفاظت از داده آن در ایران پیش بینی شده است قاضی می تواند دستور حفاظت از آن را صادر کند
البته در این قانون مدتی که ارائه دهندگان خدمات باید داده ها را حفظ کنند محدود است و نکته دیگری که باید مدنظر داشته باشید این است که این امتیاز فقط در پیام رسان های داخلی که از آنها اسکرین شات تهیه می کنید کاربرد خواهد داشت
و در پیام رسان های خارجی که در ایران دفتر و نمایندگی ندارند کاربرد نخواهد داشت.
اسکرین شات به عنوان اماره قضایی
حال اگر هر کدام از شرایط بالا موجود نبود و شما به اسکرین شات استناد کردید در حد اماره قضایی و در حدی که برای قاضی علم به وجود بیاورد و به تبع آن دعوای شما اثبات گردد موثر خواهد بود
نکته بسیار مهم در استناد و استفاده از اسکرین شات این است که هویت شخصی که پیام را ارسال می کند باید کاملاً مشخص باشد و آنچه که شما ادعا می کنید منتسب به آن شخص باشد.
پس در نهایت می توانیم این گونه نتیجه گیری کنیم که اسکرین شات در بعضی مواقع دلیلی قوی محسوب می گردد که می توانید از آن به نفع خود استفاده کنید
اما هنگامی که این قوت را ندارد به خصوص وقتی مربوط به پیام رسان هایی است که در ایران نمایندگی ندارند
در حد اماره قضایی موثر خواهد بود
و قاضی می تواند به آن ترتیب اثر ندهد و آن را موثر در اثبات ادعا نداند.
در کل فراموش نکنید که اگر استناد پیام های موجود در اسکرین شات را به طرف مقابل اثبات کنید شانس بالایی برای اثبات
ادعای خود دارید چرا که مطابق قانون تجارت الکترونیک نیز این داده ها معتبر تلقی می شوند
مواد مرتبط در قانون تجارت الکترونیک
“اسناد و ادله اثبات دعوی ممکن است به صورت داده پیام بوده و در‌هیچ
محکمه یا اداره دولتی نمی‌توان براساس قواعد ادله موجود، ارزش اثباتی «داده
پیام»را صرفاً به دلیل شکل و قالب آن رد کرد.”
“کلیه «داده پیام»هائی که به طریق مطمئن ایجاد و نگهداری شده‌اند
از‌حیث محتویات و امضای مندرج در آن، تعهدات طرفین یا طرفی که تعهد کرده و
کلیه‌اشخاصی که قائم‌مقام قانونی آنان محسوب می‌شوند، اجرای مفاد آن و سایر آثار
در حکم‌اسناد معتبر و قابل استناد در مراجع قضائی و حقوقی است.”