جرم سوء استفاده از ضعف نفس اشخاص غیررشید
جرم سوء استفاده از ضعف نفس اشخاص غیررشید، موضوع بحث امروز ما است و به سوال های شما در این زمینه پاسخ می دهیم.
متاسفانه این روزها این واژه ها و کلمات زیاد به گوش مان می خورد که مادرم را برد محضر و از او امضاء گرفت و همه چیز را به نام خودش کرد.
یا اینکه پدرم بدون اینکه به ما چیزی بگوید همه اموالش را به نام یکی از بچه ها کرده است یا اینکه بعضی می گویند شخصی از پدرم چکی با مبلغ سنگین دارد که احتمالاً با سوء استفاده از پدرم گرفته شده است چرا که پدرم حواسش سرجایش نیست.
مادرم دچار اختلال روانی است و شخصی که از این موضوع آگاهی داشته است طلاهای مادرم را که در خانه بوده است با فریب و دروغ از او گرفته است
یکی از نزدیکانم که معلول جسمی و حرکتی و گفتاری است، خانه ای که 10 میلیارد تومان می ارزد را با 20 میلیون تومان به شخصی غریبه صلح کرده است
در این موارد به لحاظ قانونی باید چه کار کرد؟
از یک طرف معامله ای ظاهراً قانونی اتفاق افتاده است و از سوی دیگر این معامله با سوء استفاده از شخصی اتفاق افتاده است که در هنگام انجام معامله هوش و حواسش به جا نبوده است و قادر به محاسبه سود و زیان خود نبوده است.
که اگر بود حاضر نمی شد که چیزی ارزشمند را در ازای چیزی بی ارزش واگذار کند.
شاید برای شما جالب باشد که بدانید قانون گذار جلوی چنین اقداماتی می ایستد و این عمل زشت و قبیح را جرم انگاری کرده است و مجازات سختی نیز برای آن پیش بینی کرده است.
یعنی قانون گذار فقط به ضمانت اجرای حقوقی این معامله و بطلان آن اکتفاء نکرده است.
به عبارت دیگر باید بگوییم معامله ای که به توصیف آن پرداختیم به لحاظ حقوقی باطل است اما قانون گذار علاوه بر ضمانت اجرای حقوقی این کار زشت را جرم انگاری نیز کرده است.
این جرم، جرمی خاص و از شکل های ویژه خیانت در امانت می باشد.
به نوعی قانون گذار همه افراد جامعه را برابر اسناد و نوشته های این اشخاص امین محسوب می کند و
خیانت در امانت را به سختی مورد مجازات قرار می دهد.
این قانون گذاری در سال 1362 صورت گرفته است و از آن زمان تاکنون در نظام قانون گذاری ایران باقی مانده است چرا که ارزش و اهمیت آن در زندگی اشخاصی که عزیزان آنها مورد استفاده قرار می گیرند بسیار زیاد است و البته این قانون گذاری حاکی از هوشمندی مقنن و شناخت از بطن جامعه و انسان ها بوده است.
در ادامه همراه ما باشید تا بدانید که قانون گذار در ماده قانونی که به این امر اختصاص داده است به چه قیدهایی اشاره کرده است
و اگر شما یا عزیزانتان مورد سوء استفاده قرار گرفته اید باید چه قیدهایی وجود داشته باشد تا قانون گذار، متهم را به جرم سوء استفاده از ضعف نفس اشخاص غیر رشید محکوم کند.
در مورد جرم خیانت در امانت و مجازات آن بیشتر مطالعه کنید
قانون در این مورد چه می گوید
“هر کس با استفاده از ضعف نفس شخصی یا هوی و هوس او یا حوائج شخصی افراد غیررشید به ضرر او نوشته یا سندی اعم از تجاری یا غیرتجاری از قبیل برات، سفته، چک، حواله، قبض و مفاصاحساب و یا هرگونه نوشته‌ای که موجب التزام وی یا برائت ذمه گیرنده سند یا هر شخص دیگر میشود به هر نحو تحصیل نماید علاوه بر جبران خسارات مالی به حبس از سه ماه تا یک سال و از 20/000/000 تا 80/000/000 ریال جزای نقدی محکوم میشود”
قانون گذار در یک جا به تشدید مجازات این جرم می پردازد و مرتکب جرم را به نحو سخت تر و سنگین تری مورد مجازات قرار می دهد و آن هنگامی است که از شخصی توقع امانت داری برود
به عبارت دیگر
“اگر مرتکب ولایت یا وصایت یا قیمومت بر آن شخص داشته باشد مجازات وی علاوه بر جبران خسارات مالی از یک سال و شش ماه تا سه سال و شش ماه حبس خواهد بود.”
مشاهده می کنید که هر گونه نوشته یا سند ،چه تجاری و چه غیر تجاری که با سوء استفاده اخذ شود و سبب تعهد و التزام آن شخص یا بری شدن ذمه شخص مقابل باشد مشمول این ماده قرار می گیرد و موجب مجازات است و این برگه می تواند یک برگه عادی باشد که در آن شخص اقرار به بدهی خود می کند.
اختلاف نظر بزرگی که در مورد این ماده میان قضات و دادگاه ها وجود دارد و امکان دارد منجر به این شود که پرونده شما به نتیجه دلخواهتان نرسد در خصوص فاعل جرم است.
فاعل جرم
به عبارت دیگر آیا حمایت قانون گذار فقط به اشخاص غیر رشید و محجور اختصاص دارد یا قانون گذار از افراد رشیدی که محجور نمی باشند اما مورد سوء استفاده قرار می گیرند نیز حمایت می کند؟
این اختلاف نظر می تواند سرنوشت پرونده شما را تغییر بدهد.
به سوال زیر دقت کنید.
“در پرونده ای آقای الف فلج جسمی، گفتاری و حرکتی است؛ مطابق با نظریه پزشکی قانونی، از نظر عقلانی قوه ی تشخیص و تصمیم گیری در امور مالی اش را دارد؛ بدلیل مشکلات شدید حرکتی جسمی و نیاز به وابستگی اطرافیان، احتمال مورد سوء استفاده قرار گرفتن و فریب وی وجود داشته است.
حال اگر آقای الف منزل شخصی اش را به آقای ب به مبلغ 50 میلیون صلح نموده که ارزش واقعی آن سه میلیارد تومان است. با این فرض که آقای الف محجور نیست؛ اولاً: آیا این مورد را می توان مصداق ماده 596 قانون تعزیرات (سوء استفاده از ضعف نفس) دانست؟
ثانیاً: آیا چنین صلحی باطل است ؟”
پاسخ به این سوال و مجازات طرف مقابل کاملاً بستگی به نوع نگرش قاضی به ماده مزبور دارد.
یعنی دقیقا بر اساس آنچه که توضیح دادیم یک دسته از قضات اعتقاد دارند که جرمی اتفاق نیفتاده است و صلح صحیح می باشد و دسته ای دیگر از قضات اعتقاد دارند که جرم واقع شده است و هیچ اثری بر آن صلح بار نمی شود چرا که ترتیب اثر دادن به چنین معامله ای خلاف انصاف و حکمت قانون گذار است.
سوء استفاده از ضعف نفس اشخاص به عنوان مقدمه جرم
با توجه به آنچه تاکنون گفتیم شاید این نتیجه را به دست آورده باشید که سوء استفاده از ضعف نفس اشخاص غیر رشید بسیاری از اوقات مقدمه ای برای جرم انتقال مال غیر می باشد که باید در تعیین مجازات مدنظر قاضی محترم قرار بگیرد.
دعوای حقوقی
این نکته را مدنظر داشته باشید که مطابق قانون جدید آیین دادرسی کیفری شاکی حق دارد که جبران تمام ضرر و زیان ها و خسارت های مادی و معنوی را از طرف مقابل مطالبه کند.
بیشتر بخوانید:خسارت معنوی چیست
مطابق قانون
“زیان معنوی عبارت از صدمات روحی یا هتک حیثیت و اعتبار شخصی، خانوادگی یا اجتماعی است. دادگاه می‌تواند علاوه بر صدور حکم به جبران خسارت مالی، به رفع زیان از طرق دیگر از قبیل الزام به عذرخواهی و درج حکم در جراید و امثال آن حکم نماید.”
“پس از آنکه متهم تحت تعقیب قرار گرفت، زیان دیده از جرم می‌تواند تصویر یا رونوشت مصدق تمام ادله و مدارک خود را جهت پیوست به پرونده به مرجع تعقیب تسلیم کند و تا قبل از اعلام ختم دادرسی، دادخواست ضرر و زیان خود را تسلیم دادگاه کند.”
شخص می تواند درخواست ضرر و زیان خود را از طریق دادگاه حقوقی یا کیفری دنبال کند.
البته بسیاری اشخاص با توجه به طولانی بودن روند رسیدگی در دادگاه های حقوقی ترجیح می دهند که ضرر و زیان ناشی از جرم را در دادگاه کیفری مطالبه کنند.
حتماً در این مورد که درخواست ضرر و زیان خود را در کدام دادگاه مطالبه کنید با وکیل مرتبط مشورت کنید چرا که طرح دعوا در هرکدام از دادگاه ها برای ادامه مسیر شما معذوریت هایی به وجود می آورد
به عنوان مثال اگر ابتدا به دادگاه حقوقی مراجعه کنید قانون گذار دیگر به شما اجازه مراجعه به دادگاه کیفری را نمی دهد مگر تحت شرایطی خاص.
مشاوره
برای مشاوره با وکلای ما و استفاده از دانش ما در این زمینه و دریافت وقت مشاوره تلفنی یا حضوری با شماره های ما تماس بگیرید
021-58784
021-88657789
0998-1288800
توجه داشته باشید که دریافت وقت مشاوره حضوری برای روزهای جمعه فقط در موارد خاص و اضطراری امکان پذیر می باشد.
