جرم خیانت در امانت چک
جرم خیانت در امانت چک موضوع بحث امروز ما است و به سوال های شما در این زمینه پاسخ می دهیم.
برای آشنایی با جرم خیانت در امانت در چک ابتدا باید به بحث خیانت در امانت بپردازیم و شما را با این موضوع آشنا کنیم.
خیانت در امانت در مورد چک زمانی محقق می گردد که چکی به علتی در دست شخصی قرار می گیرد و او تعهد می کند
که از چک فقط در جهت خاصی استفاده کند اما اقدام به نقد کردن چک می کند.
در ادامه همراه ما باشید.
خیانت در امانت یعنی چه
طبق ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی ( تعزیرات و مجازات های بازدارنده) خیانت در امانت هنگامی اتفاق می افتد که
اموال منقول یا غیرمنقول یا نوشته‌هایی از قبیل سفته و چک و قبض و نظایر آن به عنوان اجاره یا امانت یا رهن یا برای وکالت یا هر کار با اجرت یا بی اجرت به کسی داده شود و بنابراین بوده باشد
که اشیاء مذکور مسترد شود یا به مصرف معینی برسد و شخصی که آن اشیاء نزد او بوده آنها را به ضرر مالکین یا متصرفین آنها
استعمال یا تصاحب یا تلف یا مفقود نماید.
پس اگر مال منقول( مثلا ماشین) یا غیر منقول ( مثل خانه) به کسی در راستای اجاره یا امانت یا رهن یا وکالت و دیگر موارد سپرده شود
اما شخص امین به جای اینکه مال را برگرداند یا به مصرف مقرر میان طرفین برساند آن را
استعمال و استفاده کند یا از بین ببرد یا آن را مفقود
کند یا آن را تصاحب کند مرتکب خیانت در امانت شده است.
برای اثبات این جرم ابتدا باید امانت بودن محرز گردد و سپس موارد دیگر اثبات شود که در ادامه توضیح کافی خواهیم داد.
خیانت در امانت در چک
چک در جامعه و بازار ما کارکردهای فراوانی دارد یعنی علاوه بر اینکه به عنوان جایگزین پول به کار می رود به عنوان تضمین نیز به کار می رود البته قانون جدید چک که در سال 1397 اصلاح شده است محدودیت هایی را در جهت استفاده از چک به عنوان ضمانت
برقرار کرده است اما همچنان چک های قدیمی که به عنوان ضمانت صادر شده است در بازار وجود دارد.
در این موارد شخص چکی را نه برای نقد شدن بلکه به عنوان تضمین یا ضمانت حسن انجام تعهد یا تخلیه یا هر امر دیگری در اختیار
دیگری قرار می دهد و آن شخص نیز تعهد می کند که چک را نقد نکند
به عبارت دیگر تعهد می کند که چک را فقط در شرایط خاصی نقد کند ( در شرایطی که شخص خلف وعده می کند)
به عنوان مثال بسیاری از صاحب خانه ها از مستاجر چکی برای تضمین تخلیه می گیرند و قاعدتاً این چک در دوران نفوذ و پابرجا بودن قرارداد اجاره نباید به بانک برود و نقد شود اما اگر مستاجر خلف وعده کند و در موعد مقرر ملک را تخلیه نکند صاحب خانه حق دارد
که چک را نقد کند.
و همین نکته ساده که به آن اشاره کردیم مشخص می کند که آیا در مورد چک خیانت در امانت اتفاق افتاده است یا نه؟
یعنی اگر در دوران جریان عقد اجاره شخص اقدام به نقد کردن چک کند مرتکب خیانت در امانت شده است
اما اگر بعد از این مدت چک را نقد کند از آنجا که به علت خلف وعده مستاجر اقدام به نقد کردن چک کرده است خیانت در امانت رخ نداده است.
در باقی مثال هایی نیز که زدیم این گونه است به عنوان مثال اگر چک به علت حسن انجام تعهد در اختیار طرف دیگر قرارداد قرار گیرد و او تعهد کند که فقط در شرایط نقض قرارداد از چک استفاده کند و برخلاف این قول عمل کند مرتکب خیانت شده است
اثبات این امر
در نظر داشته باشید که آنچه که گفتیم نیاز به بررسی قضایی و رای دادگاه دارد زیرا همیشه یک نفر ادعا می کند، چون قرارداد
نقض شده است اقدام به نقد کردن چک کرده است
و طرف مقابل نیز ادعا می کند که هیچ گاه مرتکب نقض قرارداد نشده است و طرفش چک را به ناحق اجرا گذاشته است.
این تعارض منافع و ادعاهای متعارض باید در معرض قضاوت قاضی قرار بگیرد و او است که با بررسی قرارداد حکم به حقانیت یا باطل بودن ادعاهای اشخاص می کند.
نحوه اثبات جرم خیانت در امانت
برای اثبات جرم خیانت در امانت می توانید از تمامی دلایلی که در قانون مورد اشاره قرار گرفته اند استفاده کنید
از جمله
-اسناد
-امارات
-استشهادیه
البته همان گونه که اشاره کردیم بسیاری مواقع آنچه که سرنوشت ماجرا را مشخص می کند بررسی قرارداد شما از سوی قاضی می باشد
مثلاً شخص با ارایه مدارک نشان می دهد که در تاریخ مقرر خانه را تخلیه کرده است و به صاحب خانه نیز اظهارنامه استرداد لاشه چک داده است
اما صاحب خانه علی رغم اینکه مستاجر در تاریخ مقرر اقدام به تخلیه خانه کرده است چک را به بانک می برد و نقد می کند.( در تاریخی بعد از تخلیه مستاجر) در این مورد صاحب خانه باید دلایل قوی مبنی بر تخلف مستاجر در دست داشته باشد تا از اتهام خیانت در امانت رهایی پیدا کند
در غیر این صورت اثبات بی گناهی او بسیار سخت خواهد بود.
سوء استفاده از سفید مهر یا سفید امضاء
یکی دیگر از اقسام خیانت در امانت در مورد چک، سوء استفاده از سفید مهر یا سفید امضاء می باشد که قانون گذار تحت عنوانی خاص آن را جرم انگاری کرده است.
“هرکس از سفید مُهر یا سفید امضایی که به او سپرده شده است یا به هر طریق به دست آو‌رده سوء استفاده نماید
به شش ماه تا یک سال و شش ماه حبس محکوم خواهد شد.”
همان گونه که در بالا اشاره کردیم برای تحقق جرم خیانت در امانت در چک ابتدا باید امانت بودن چک ثابت شود.
برای تحقق این جرم نیز باید ابتدا ثابت شود که چک سفید امضاء بوده است.
نکته دیگری که باید بدانید این است که حتی اگر اثبات کنید که چک سفید بوده امکان دارد که شخص ادعا کند در پر کردن
مفاد چک دارای نمایندگی بوده است.
البته همان گونه که می دانید قانون جدید چک و لزوم ثبت چک در سامانه صیاد بسیاری از معادلات را در این زمینه
تغییر داده است
