قانون فسخ معامله

قانون فسخ معامله موضوع بحث امروز ما است و به سوال های شما در این زمینه پاسخ می دهیم.

شاید معامله ای کرده باشید یا درصدد انعقاد معامله باشید و این سوال برای شما مطرح گردد که قانون فسخ معامله چیست و در چه مواردی شخص حق دارد که معامله را فسخ کند و ضرر و زیانی نیز پرداخت نکند.

اطلاع از این مطلب حتی به عنوان اطلاعات عمومی حقوقی نیز مفید می باشد چرا که هم اکنون هم به علت مشکلات اقتصادی و نوسان های بازار، فسخ معامله زیاد اتفاق می افتد و هم به علت سستی بنیان های اخلاقی در جامعه و مردم اخلاق مداری که روی قولشان بمانند کمتر پیدا می شوند.

اما قبل از پاسخ به این سوال مهم باید مقدمه ای را در مورد اصول حاکم بر قراردادها در حقوق ایران بیان کنیم

مقدمه ای که به فهم مطلب بسیار کمک می کند.

اصل لزوم قراردادها در قانون مدنی ایران

به محض اینکه قراردادی به درستی و با رعایت تمامی شرایط صحت قرارداد منعقد گردید هیچ کدام از طرفین حق به هم زدن آن را ندارند مگر در موارد استثنایی.

در نظر داشته باشید که انعقاد قرارداد به منزله عهد بستن با دیگران تلقی می شود و وفای به عهد علاوه بر اینکه مورد تایید قانون گذار می باشد مورد تایید قرآن کریم نیز می باشد

آیه اول سوره مائده در مورد وفای به عهد است

«يأيهَا الَّذينَ ءَامَنوا أَوفوا بِالعُقودِ…»

ای کسانی که ایمان آورده اید، به پیمان ها وفا کنید

 

 

البته آنچه بیان کردیم به لحاظ حقوقی در مورد دسته ای از قراردادها صادق است که به آنها لازم می گوییم به عنوان مثال قرارداد خرید و فروش ملک قراردادی لازم است که به محض انعقاد دو طرف حق به هم زدن آن را ندارند.

اما وکالتی که به اشخاص دیگر برای امور جاری می دهیم این گونه نیست و ما هر زمانی که بخواهیم حق داریم که وکیل مان را عزل کنیم و از او بخواهیم که دیگر کار مورد نظر را ادامه ندهد.

وکیل نیز می تواند از کار مورد نظر استعفاء بدهد

اما قرارداد خرید و فروش ملک یا ماشین این گونه نیست و خریدار و فروشنده هیچ کدام حق فسخ قرارداد را ندارند مگر در موارد استثنایی که تحت عنوان خیار در حقوق ما به رسمیت شناخته شده است.

اصل لزوم قراردادها در قانون

به عبارت دیگر و مطابق قانون

“عقودی که بر طبق قانون واقع شده باشد بین متعاملین و قائم مقام آنها لازم‌الاتباع است مگر اینکه به رضای طرفین اقاله یا به علت ‌قانونی فسخ شود.”

یعنی دو طرف قرارداد به مفاد قرارداد پای بند هستند. مثلاً اگر طبق قرارداد خانه خود را فروخته اید باید نسبت به تنظیم سند رسمی به نام طرف مقابل اقدام کنید حتی اگر دلتان نمی خواهد یا از فروختن خانه تان پشیمان شده اید.

در ادامه به انواع خیارهایی اشاره می کنیم که قانون گذار برای فسخ معامله و دفع ضرر از طرفین پیش بینی کرده است اما همان گونه که اشاره کردیم تمام این خیارها راهی استثنایی برای برهم زدن معامله می باشند و فقط هنگامی شخص می تواند به استناد آنها معامله را فسخ کند که آنها را از خود ساقط نکرده باشد

شرطی که متاسفانه تحت عنوان اسقاط کافه خیارات در قراردادهای ماشین و ملک درج می گردد و افراد از همه جا بی خبر و بدون مشورت با وکیل آن را امضاء می کنند.

در پایان مبحث به این موضوع نیز می پردازیم.

اما قبل از شروع بحث باید به اقاله نیز اشاره کنیم. اقاله نیز روشی برای برهم زدن قرارداد می باشد اما نیاز به توافق با طرف مقابل دارد که در مقاله های دیگری به این بحث به طور کامل پرداخته ایم و از شما دعوت می کنیم مقاله های مرتبط با اقاله را مطالعه بفرمایید.

البته اگر با طرف مقابل توافق دارید که دیگر نیازی به مطالعه این مقاله ندارید چرا که این بحث در جایی مطرح می شود که یک نفر می خواهد معامله را فسخ کند و نفر دیگر ناراضی است و قصد دارد معامله را حفظ کند.

اقاله چیست

خیارهایی که در قانون پیش بینی شده اند

در قانون مدنی ایران، خیارهای زیر، جزء مواردی هستند که به شخص حق فسخ معامله را اعطاء می کند.

 ۱-خیار مجلس
۲- خیار حیوان
۳- خیار شرط
۴- خیار تاخیر ثمن
۵-خیار رویت و تخلف وصف
۶-خیار غبن
۷- خیار عیب
۸- خیار تدلیس
۹- خیار تبعض صفقه
۱۰- خیار تخلف شرط

در بین این موارد، چند خیار وجود دارد که مهم تر از بقیه می باشند و افراد برای فسخ معامله بیشتر به آن استناد می کنند.

در ادامه به توضیح مهم ترین خیارهایی می پردازیم که در معاملات وجود دارد و اشخاص برای فسخ معامله خود به آنها توسل می کنند.

یعنی خیار عیب و تدلیس و خیار شرط.

همراه ما باشید.

خیار عیب

قانون گذار اراده اشخاص در خرید ملک سالم یا کالای سالم را محترم می داند و با برقراری خیار عیب از شخصی که کالای معیوب خریداری کرده است حمایت می کند چرا که آن شخص به ظن خرید کالای سالم اقدام به خرید کالا می کند و اگر مورد حمایت قانون گذار قرار نگیرد احساس بی عدالتی می کند و حتی شاید درصدد تسویه حساب شخصی با نفری برآید که با فروش کالای معیوب

سر او کلاه گذاشته است.

اما حمایت قانون گذار در این زمینه چگونه می باشد؟

حمایت قانون گذار از فردی که جنس یا کالای معیوب خریداری کرده است به این صورت است که گاهی اوقات به شخص حق فسخ معامله را می دهد و بعضی اوقات به او حق اخذ ما به التفاوت کالای صحیح و معیوب را می دهد که در قانون به آن ارش می گویند

به عبارت دیگر و مطابق قانون

“اگر بعد از معامله ظاهر شود که مبیع معیوب بوده مشتری مختار است در قبول مبیع معیوب با اخذ ارش یا فسخ معامله.”

خیار تدلیس

مقصود از تدلیس فریب دادن دیگران است.

در قانون مدنی تدلیس به عملیاتی می گویند که سبب فریب طرف معامله می شود و رغبت و تمایل شخص را به انجام معامله برمی انگیزاند.

به نحوی که شخص فریب خورده اگر واقعیت را می دانست هیچ وقت اقدام به انجام معامله نمی کرد.

در این موارد نیز قانون گذار با برقراری حق فسخ به کمک شخصی می آید که با عملیات فریب دهنده راغب به انجام معامله شده است.

اگر ملک یا ماشین یا هر چیز دیگری خریدید و متوجه شدید که فروشنده با فریب شما،معامله را پیش برده است حتما با استفاده از خیار تدلیس حق و حقوق قانونی خود را احیاء کنید و اگر بعد از مشورت با وکیل، فسخ معامله را به نفع خود می دانید با ارایه اظهارنامه به طرف مقابل فسخ معامله را به او اعلام کنید و سپس به دادگاه دادخواست بدهید.

البته در نظر داشته باشید که بعضی اوقات حق شکایت کیفری کلاهبرداری را از طرف مقابل دارید و اینکه دعوای حقوقی و فسخ معامله به نفع شما می باشد یا دعوای کیفری و شکایت کلاهبرداری، چیزی است که باید بعد از مشورت با وکیل تان اقدام به تصمیم گیری در مورد آن کنید

چرا که انتخاب هر کدام از راه حل ها شما را به چیزی می رساند و از چیزی دیگر محروم می کند.

خیار شرط

شاید اغراق نباشد اگر بگوییم پرکاربردترین خیاری که در معاملات مورد استفاده قرار می گیرد خیار شرط است

یعنی خیاری که به علت شرط طرفین به وجود می آید.