مستثنیات دین یعنی چه و شامل چه چیزهایی می شود
مستثنیات دین موضوع بحث امروز ما است و به سوال های شما در این زمینه پاسخ می دهیم.
1-آیا خانه ای که شخص در آن ساکن می باشد جزء مستثنیات دین محسوب می گردد؟
2-درست است که می گویند یک خانه جزء مستثنیات دین محسوب می شود و نمی توان آن را از طرف مقابل گرفت؟
3-آیا ملکی که در رهن بانک می باشد جزء مستثنیات دین محسوب می گردد؟
4-چه مقدار از حقوق شخص توقیف می شود و چه مقدار آن جزء مستثنیات دین محسوب می گردد؟
5-بازداشت مازاد یعنی چه؟
6-اگر مالی که جزء مستثنیات دین می باشد به اشتباه بازداشت شود باید چه کنم؟
در ادامه همراه ما باشید.
فلسفه مستثنیات دین چیست
قاعدتاً وقتی شخصی به دیگری بدهکار است باید تمام اموال او در اختیار طلبکاران قرار بگیرد تا طلبکاران به طلب خود برسند اما مطابق موازین قانونی و اخلاقی در سراسر جهان باید با بدهکار به گونه ای رفتار شود که کرامت انسانی او حفظ شود و این رفتار اقتضاء دارد به گونه ای با بدهکار رفتار کنیم
که بعد از پرداخت بدهی سربار جامعه نگردد
مثلاً اگر همه چیز بدهکار را از او بگیریم همچون خانه و تمامی وسایل خانه و وسایل کار و خط تلفن و….
در این حال درست است که بدهی او به یک شخص کاملاً پرداخت شده است اما او و خانواده اش دیگر چیزی ندارند که به زندگی ادامه بدهند
و با فقری که به او تحمیل می شود سربار جامعه می شود.
به عبارت دیگر در وضع قواعد مستثنیات دین مصلحت های مهم تری در نظر گرفته شده است و این قوانین به گونه ای وضع شده اند تا بدهکار بعد از پرداخت بدهی از حداقل های یک زندگی آبرومند و محترمانه محروم نشود و خانواده بدهکار از هم گسسته و جدا نشود.
حال با در نظر گرفتن این مقدمه و اطلاع از فلسفه مستثنیات دین به این موضوع می پردازیم که چه اموالی مشمول مستثنیات دین قرار می گیرد و مطابق قانون به بدهکار تعلق دارد و هیچ کس حق فروش آن را ندارد.
چه اموالی مشمول مستثنیات دین می باشد
همان گونه که در بالا اشاره کردیم از یک سو، احکام دادگاه ها باید اجرا شود و هرکس به دیگری بدهکار است باید بدهی اش را تمام و کمال و با حسن نیت پرداخت کند و از سوی دیگر باید امکان ادامه حیات برای بدهکار فراهم باشد و جمع این دو مصلحت این می شود که قانون گذار بعضی چیزها را به عنوان مستثنیات دین در نظر می گیرد
مستثنیات دین یعنی،اموالي كه مطابق قانون در هنگام اجرا حكم و قرار يا سند رسمي مشمول
مقررات اجراء نبوده، توقيف نميشود و به ضرر مديون به فروش نميرسد.
پس اگر مالی که جزء مستثنیات دین محسوب می شود به اشتباه توقیف شود این توقیف با اعتراض شما باید رفع شود که در ادامه به آن می پردازیم.
مطابق قانون، فقط اموال زیر مستثنیات دین تلقی می گردد
۱ – منزل مسکونی که عرفاً در شان محکوم‌علیه در حالت اعسار او است
۲ –اسباب و اثاثیه مورد نیاز زندگی که برای رفع نیازهای ضروری بدهکار و افراد تحت تکفل او ضروری است.
۳ – آذوقه موجود به اندازه احتیاج بدهکار و افراد تحت تکفل او برای مدتی که عرفاً افراد آذوقه ذخیره می کنند
۴ – کتاب ها و ابزار علمی و تحقیقاتی برای اهل علم و فرهنگ و تحقیق، البته متناسب با شان آنها.
۵ – وسایل و ابزار کار کسبه، پیشه وران، کشاورزان و سایر اشخاص که برای امرار معاش ضروری آنها و افرادی که تحت تکفلشان هستند
ضروری است
۶ – تلفنی که مورد نیاز بدهکار است
۷ – مبلغی که در ضمن عقد اجاره به صاحب خانه پرداخت می‌شود، منوط به اینکه پرداخت اجاره بها بدون آن سبب عسر و حرج شود و البته مورد اجاره، مورد نیاز مدیون بوده و هم شان او باشد.
در این میان بیشترین بحث ها در مورد مستثنیات دین مربوط به توقیف ماشین و خانه و ودیعه مسکن می باشد که سعی می کنیم بیشتر به توضیح آنها بپردازیم.
مسکن مطابق با شان بدهکار
همان گونه که در بالا اشاره کردیم قانون گذار هیچ گونه توضیحی در مورد شان بدهکار نداده است و آن را کاملا به نظر قاضی موکول کرده است و از این جهت سرنوشت بدهکار می تواند از شعبه ای به شعبه دیگر تفاوت فاحش داشته باشد.
چیزی را که یک قاضی مطابق شان تشخیص می دهد قاضی دیگری برخلاف شان تشخیص می دهد و این مورد علاوه بر نظر قضایی به ویژگی های شخصی آن قاضی نیز مربوط می شود.
مثلاً بسیاری از افراد در تماس با ما می گویند که در شهرشان خانه ای معادل قیمت مسکن مهر در اطراف شهر را شان کارمند در نظر می گیرند! یا بعضی ها بر قیمت خاصی نظر می دهند که مثلاً بالای یک میلیارد برخلاف شان محسوب می گردد.
در هر حال مطابق قانون در این زمینه قاعده ثابتی وجود ندارد و این شما هستید که باید با ارایه تمام مدارک قاضی را قانع کنید.
نکته ای که باید در نظر داشته باشید این است که اگر ملکی را در رهن بانک گذاشته اید اصولاً آن را جزء مستثنیات دین حساب نمی کنند و شخص می تواند با توقیف مازاد آن مال یا رفع توقیف اولیه نسبت به توقیف تمام آن اقدام کند.
توقیف مازاد یعنی چه
توقیف مازاد، به معنای توقیف مازاد اموالی است که قبلا از سوی اشخاص دیگری توقیف شده است.
به عنوان مثال شخصی، ملکی که ارزش ۱۰ میلیارد تومان دارد را برای طلبی ۵۰۰ میلیون تومانی توقیف می کند
و بعد از این توقیف بدهکار دیگری مثلاْ برای دریافت ۵۰۰ میلیون تومان نسبت به توقیف مابقی آن ملک برای دریافت طلبش اقدام می کند
و بدهکار سوم نیز که طلبی ۵ میلیارد تومانی دارد مابقی ملک را توقیف می کند.
توقیف مازاد در قانون ایران مورد قبول می باشد و در صورت توقیف مازاد، اجرای احکام مدنی با توجه به ارزش مال مزبور توقیف مازاد را به اداره ثبت یا مرجع توقیف کننده مقدم اعلام می کند.
توقیف ودیعه مسکن
البته اگر منزل مسکونی بدهکار بیش از نیاز و شان عرفی او در حالت اعسارش باشد و مال دیگری از او در دسترس نباشد و بدهکار حاضر به فروش منزل مسکونی خود تحت نظارت مرجع اجراءکننده رای نباشد به تقاضای طلبکار به وسیله مرجع اجراءکننده حکم با رعایت تشریفات قانونی به فروش می رود و مازاد بر قیمت منزل مناسب عرفی، صرف تادیه دیون بدهکار خواهد شد
مگر اینکه استیفای محکوم‌به به طریق سهل‌تری مانند استیفاء از محل منافع بخش مازاد منزل مسکونی محکوم‌ٌعلیه یا انتقال سهم مشاعی از آن به شخص ثالث یا طلبکار
امکان‌پذیر باشد که در این‌صورت محکوم‌به از این راه ها استیفاء خواهد شد.
در نهایت اینکه،مبلغی که در ضمن عقد اجاره به موجر پرداخت می شود درشرایط زیر قابل توقیف است.
۱-پرداخت اجاره بها بدون آن باعث عسر و حرج نباشد.
پس اگر پرداخت اجاره بهاء بدون آن پول پیش برای بدهکار با مشقت همراه باشد و تحمل آن مشکل باشد امکان توقیف پول پیش وجود ندارد.
۲-عین مستاجره مورد نیاز مدیون نباشد.
پس اگر مورد اجاره مورد نیاز بدهکار باشد توقیف آن غیر ممکن است.
۳-عین مستاجره بالاتر از شان او باشد.
شان بدهکار با توجه به تمامی خصوصیات زمانی و مکانی و وضعیت درآمد مدیون و تجرد و تاهل و تعداد فرزندان او و… در نظر گرفته خواهد شد.
توقیف ماشین
در مورد توقیف ماشین و این که در چه شرایطی جزء مستثنیات دین قرار می گیرد سوال بسیار مطرح می گردد اما باید بگوییم که قانون در این زمینه صراحت قابل قبولی دارد و در آغاز نیز اشاره کردیم که در مورد مستثنیات دین دو مصلحت با یکدیگر تعارض دارد
و قانون گذار بعضی از اموال بدهکار را استثنا کرده است اما بدهکار موظف است که بدهی اش را تمام و کمال پرداخت کند.
فقط ماشینی در این مورد استثناء می باشد که وسیله امرار معاش شخص محسوب گردد مثلاً شخصی که ماشین مسافر جا به جا می کند و در اسنپ و تپسی کار می کند
با ارایه کارکرد سفرهایش می تواند ادعا کند که ماشین وسیله امرار معاش او محسوب می گردد و باید از توقیف دربیاید.
در غیر این صورت ماشین باید به فروش برسد و صرف پرداخت بدهی بدهکار بشود.
اگر در توقیف اموال اشتباه صورت گرفت
در هر حال با همه نکاتی که بیان کردیم اگر مال شما به اشتباه توقیف گردید و مالی که جزء مستثنیات دین است و نباید به فروش برسد توقیف شد شما باید دلایل خود در این زمینه را در اجرای ثبت یا دادگاه با ارایه لایحه متناسب یا دادخواست بیان کنید
تا از آن مال رفع توقیف صورت بگیرد.
مستثنیات دین مربوط به شخص حقیقی است
هر کدام از مواردی که به آن اشاره کردیم مستلزم بحث های فراوان می باشد و مصداق های مناقشه آمیزی دارد که در این مطلب قادر به توضیح آن نیستیم
اما باید بدانید که در هرحال هیچ کدام از قواعد و قوانین مستثنیات دین شامل اشخاص حقوقی مثلاً شرکت ها نمی شود و فقط
اشخاص حقیقی از امتیازات مستثنیات دین بهره مند می گردد
و اگر شخص حقوقی بدهکار باشد تمامی اموال او بدون در نظر گرفتن هیچ استثنایی به فروش می رود چرا که قانون گذار امتیاز به فروش نرفتن بعضی اموال را فقط به اشخاص حقیقی اعطاء کرده است نه یه اشخاص حقوقی.
سوال های کوتاه
مستثنیات دین یعنی چه
مستثنیات دین یعنی،اموالي كه مطابق قانون در هنگام اجرا حكم و قرار يا سند رسمي مشمول
مقررات اجراء نبوده، توقيف نميشود و به ضرر مديون به فروش نميرسد.
مستثنیات دین شامل چه چیزهایی می شود
۱ – منزل مسکونی که عرفاً در شان محکوم‌علیه در حالت اعسار او است
۲ –اسباب و اثاثیه مورد نیاز زندگی که برای رفع نیازهای ضروری بدهکار و افراد تحت تکفل او ضروری است.
۳ – آذوقه موجود به اندازه احتیاج بدهکار و افراد تحت تکفل او برای مدتی که عرفاً افراد آذوقه ذخیره می کنند
۴ – کتاب ها و ابزار علمی و تحقیقاتی برای اهل علم و فرهنگ و تحقیق، البته متناسب با شان آنها.
۵ – وسایل و ابزار کار کسبه، پیشه وران، کشاورزان و سایر اشخاص که برای امرار معاش ضروری آنها و افرادی که تحت تکفلشان هستند
ضروری است
۶ – تلفنی که مورد نیاز بدهکار است
۷ – مبلغی که در ضمن عقد اجاره به صاحب خانه پرداخت می‌شود، منوط به اینکه پرداخت اجاره بها بدون آن سبب عسر و حرج شود و البته مورد اجاره، مورد نیاز مدیون بوده و هم شان او باشد.
دفتر وکالت عدل گر در چه زمینه هایی پرونده می پذیرد؟
دفتر وکالت عدل گر با سابقه 20 ساله در زمینه دعاوی کیفری مثل خیانت در امانت،کلاهبرداری، فروش مال غیر و… و دعاوی ملکی و بانکی و تجاری و حقوقی، با تعیین وقت مشاوره قبلی پذیرای پرونده های شما عزیزان می باشد.
در نظر داشته باشید دفتر وکالت عدل گر در زمینه جرایم مربوط به مواد مخدر و دعاوی کارگر و کارفرما، هیچ گونه پرونده ای نمی پذیرد و حتی مشاوره نیز ارایه نمی دهد.
خواهش مندیم از تماس در این زمینه ها خودداری کنید.
شماره تماس های ما برای دریافت وقت مشاوره تلفنی و حضوری
021-88657789
021-58784
0998-1288800
آدرس ما: جردن-بلوار ستاری-پلاک 3- واحد 18
