اظهارنامه تحویل فرزند مشترک — هر آنچه باید بدانید | راهنمای حقوقی جامع
اظهارنامه تحویل فرزند مشترک؛ پلی مطمئن برای حفظ حق حضانت و ملاقات
گاهی پشت یک اختلاف حقوقی ساده، قلب‌هایی شکسته و نگرانی‌هایی عمیق پنهان شده است.
یکی از تلخ‌ترین نمونه‌های آن، ماجرای نیان ۶ ساله اهل بوکان است؛ دختربچه‌ای که مادرش پس از طلاق، ماه‌ها برای دیدن و تحویل گرفتن فرزندش با مشکلات جدی روبه‌رو شد
و هیچ کس مشکل او را درک نکرد تا زمانی که فاجعه به وجود آمد.
پدری که علی‌رغم رأی دادگاه، از تحویل فرزند خودداری می‌کرد و مادری که شب‌ها با اشک و دلتنگی، راهی برای دیدار دخترش می‌جست.
این داستان فقط یک روایت نیست؛ هزاران پدر و مادر در ایران با چنین وضعیتی مواجه هستند.
زمانی که یکی از والدین برخلاف قانون یا رأی دادگاه از تحویل فرزند امتناع می‌کند، تحویل فرزند بعد از طلاق به معضل پیچیده‌ای تبدیل می‌شود که نیازمند اقدام فوری و قانونی است.
در این راهنما به صورت کامل و کاربردی توضیح می‌دهیم که اظهارنامه تحویل فرزند چیست، چرا باید آن را ارسال کنیم و اگر فرزند با اظهارنامه هم تحویل داده نشد، چه باید کرد. حقوق پدربزرگ و مادربزرگ‌ها نیز بررسی می‌شود.
اگر شما هم مانند مادر نیان نگران حضانت فرزند و حق ملاقات فرزند خود هستید، این مطلب برای شماست — تا با اطمینان و آگاهی، حق قانونی خود و فرزندتان را حفظ کنید.
نمی دانید چگونه اظهارنامه بنویسید: با ما تماس بگیرید، ما در این امر تخصص داریم
۰۲۱-۵۸۷۸۴
۰۲۱-۸۸۶۵۷۷۸۹
۰۹۹۸-۱۲۸۸۸۰۰
سه دلیل مهم برای ارسال اظهارنامه تحویل فرزند
۱. اثبات مطالبه رسمی حضانت یا ملاقات
۲. ایجاد سابقه قانونی قابل استناد در دادگاه
۳. پیشگیری از ادعاهای بی‌اطلاعی طرف مقابل
اثبات مطالبه رسمی حضانت یا ملاقات
وقتی شما می‌خواهید حق حضانت فرزند را اعمال کنید یا طبق حکم دادگاه یا توافق، فرزند را برای ملاقات تحویل بگیرید، صرف گفتن شفاهی یا تماس تلفنی کفایت نمی‌کند چرا که بعدا قابل اثبات نیست.
شما باید بتوانید اثبات کنید که رسماً و رسمی درخواست خود را اعلام کرده‌اید.
ارسال اظهارنامه رسمی دقیقاً همین کار را می‌کند؛ ثابت می‌کند که شما در تاریخ مشخص، با لحن قانونی و محترمانه، از طرف مقابل درخواست تحویل فرزند کرده‌اید و طرف مقابل است که امتناع می کند.
سوال: چرا مهم است؟
جواب: چون اگر بعداً طرف مقابل ادعا کند که شما اصلاً درخواست نکردید یا مراجعه نکردید، اظهارنامه مدرک محکمی علیه او خواهد بود.
ایجاد سابقه قانونی قابل استناد در دادگاه
وقتی اظهارنامه ارسال می‌شود و ابلاغ رسمی می‌گردد، در پرونده قضایی شما یک سابقه رسمی و قانونی شکل می‌گیرد.
این سابقه می‌تواند در مراحل بعدی مثل دادخواست سلب حضانت، الزام به ملاقات، اجرای حکم حضانت و حتی شکایت کیفری علیه طرف مقابل، نقش تعیین‌کننده داشته باشد و باعث صدور حکم به نفع شما گردد.
قضات معمولاً وقتی می‌بینند شما قبلاً اظهارنامه ارسال کرده‌اید و طرف مقابل امتناع کرده یا بی‌توجه بوده، سریع‌تر و قاطع‌تر تصمیم می‌گیرند و به نفع شما رأی می‌دهند.
توجه کنید، این شما هستید که باید حرف های خود را در محضر دادگاه ثابت کنید و اظهارنامه با هزینه کم چنین کاری می کند
سوال: چرا مهم است؟
جواب: چون دادگاه به اقدام مستمر، جدی و قانونی و قابل استناد شما توجه می‌کند و این به نفع مصلحت فرزند هم تفسیر می‌شود.
دادگاه به این حرف که ده بار زنگ زدم توجه نمی کند اما به یک اظهارنامه رسمی توجه می کند.
پیشگیری از ادعاهای بی‌اطلاعی طرف مقابل
یکی از رایج‌ترین بهانه‌هایی که طرف مقابل می‌آورد، این است که:
«من اصلاً خبر نداشتم قرار است فرزند را تحویل بدهم!»
«موبایلم خاموش بوده و اصلا متوجه نشدم که کسی زنگ زده»
« مسافرت بوده ام و متوجه نشدم»
وقتی اظهارنامه به صورت رسمی و قانونی ابلاغ شده باشد، هیچ بهانه‌ای پذیرفته نیست.
چون طبق قانون، ابلاغ اظهارنامه برابر با اطلاع رسمی محسوب می‌شود و طرف مقابل نمی‌تواند به جهل یا بی‌اطلاعی استناد کند.
سوال: چرا مهم است؟
جواب: چون با این کار، جلوی بهانه تراشی های طرف مقابل را می گیرید و روند احقاق حق تان طولانی نمی شود.
نتیجه‌گیری مهم
اگر در فکر تحویل حضانت، ملاقات فرزند، سلب حضانت یا هر موضوع مرتبط با حقوق فرزند مشترک هستید، اظهارنامه تحویل فرزند
اولین و مهم‌ترین گام قانونی است که باید سریعاً و دقیقاً انجام دهید.
سه حالت مهم در دعوای تحویل فرزند
برای اینکه اقدام قانونی درست را انجام دهید، باید دقیق بدانید با کدام یک از این سه حالت روبه‌رو هستید:
۱. پدر یا مادر دارای حضانت، فرزند را از دیگری مطالبه می‌کند
مثلاً مادر حضانت قانونی دارد ولی پدر، فرزند را نگه داشته و تحویل نمی‌دهد. در این حالت:
- ارسال اظهارنامه تحویل فرزند
- دادخواست اجرای حکم حضانت
- در صورت نیاز، شکایت کیفری بابت امتناع از تحویل فرزند مطابق ماده ۶۳۲ قانون مجازات اسلامی و ماده ۴۰ قانون حمایت از خانواده.
- هر کس از اجرای حکم دادگاه در مورد حضانت طفل استنکاف کند یا مانع اجرای آن شود یا از استرداد طفل امتناع ورزد، حسب تقاضای ذینفع و به دستور دادگاه صادرکننده رای نخستین تا زمان اجرای حکم بازداشت می‌شود. ( ماده ۴۰ قانون حمایت از خانواده)
- اگر کسی از دادن طفلی که به او سپرده شده است در موقع مطالبه اشخاصی که قانوناً حق مطالبه دارند امتناع کند به مجازات از چهل و پنج روز تا سه ماه حبس یا به جزای نقدی از 50,000,000 تا 100,000,000 ریال محکوم خواهد شد. ( ماده ۶۳۲ قانون مجازات اسلامی)
۲. پدر یا مادر دارای حق ملاقات، فرزند را برای ملاقات مطالبه می‌کند
مثلاً پدر حکم ملاقات دارد ولی مادر اجازه نمی‌دهد. در این حالت:
ارسال اظهارنامه ملاقات فرزند
دادخواست اجرای حکم ملاقات
در صورت تکرار، شکایت کیفری بابت ممانعت از ملاقات (ماده ۶۳۲)
۳- پدر یا مادر دارای حضانت، فرزند را تحویل نمی‌گیرد یا از او نگهداری نمی‌کند
گاهی پدر یا مادری که حضانت قانونی به او سپرده شده، حاضر به تحویل گرفتن فرزند و قبول مسئولیت او نمی باشد.
چرا این وضعیت خطرناک است؟
وقتی فرزند بدون تکلیف روشن سرگردان بماند، هم از نظر جسمی و روحی آسیب می‌بیند و هم از نظر قانونی بی‌سرپرست موقت محسوب می‌شود. قانونگذار به صراحت این وضعیت را نقض تکلیف حضانت می‌داند.
مواد قانونی مرتبط
🔹 ماده ۱۱۷۳ قانون مدنی: اگر سلامت جسمی، روحی یا اخلاقی طفل در خطر باشد، دادگاه می‌تواند حضانت را از پدر و مادر سلب کند
🔹 ماده ۶۳۲ قانون مجازات اسلامی: عدم تحویل فرزند به دارنده حق حضانت جرم است؛ پس رهاکردن فرزند نیز می‌تواند جرم تلقی شود
🔹 ماده ۱۱۸۴ قانون مدنی: در صورت عدم توانایی والدین، دادگاه قیم یا سرپرست تعیین می‌کند
راهکارهای حقوقی در این شرایط
۱. ارسال اظهارنامه الزام به تحویل گرفتن فرزند
اولین اقدام، ارسال یک اظهارنامه رسمی به والد دارای حضانت است که طی آن از او درخواست می‌شود ظرف مهلت معین، فرزند را تحویل بگیرد و مسئولیتش را انجام دهد.
🔹 این اظهارنامه سند رسمی برای اثبات عدم تمایل یا توان پدر و مادر است
۲. دادخواست سلب حضانت (ماده ۱۱۷۳)
اگر والد در مهلت مقرر اقدام نکند، می‌توانید به دادگاه خانواده دادخواست دهید و با استناد به ماده ۱۱۷۳، سلب حضانت را درخواست کنید.
🔹 دادگاه پس از بررسی مدارک، می‌تواند حضانت را به شخص دیگر یا شخص ثالث واگذار کند
۳. دادخواست تعیین قیم یا سرپرست موقت (ماده ۱۱۸۴)
اگر هیچ‌یک از والدین صلاحیت نگهداری نداشته باشند، می‌توانید تقاضای تعیین قیم یا سرپرست موقت بدهید تا تکلیف کودک مشخص شود
🔹 معمولاً پدربزرگ، مادربزرگ یا یکی از بستگان صلاحیت‌دار قیم می‌شود
۴. مراجعه به اورژانس اجتماعی یا دادستان
در موارد اضطراری یا خطر فوری (مثلاً کودک بی‌سرپناه یا آسیب‌پذیر)، می‌توانید با اورژانس اجتماعی (۱۲۳) یا دادستان تماس بگیرید تا فوراً حمایت از کودک انجام شود
🔹 دادستان می‌تواند دستور موقت برای سرپرستی صادر کند
نکته مهم: خودداری از انجام تکلیف حضانت می‌تواند منجر به سلب حضانت و حتی مسئولیت کیفری شود
اگر فرزند با اظهارنامه هم تحویل داده نشد، چه کنیم؟
گاهی با وجود ارسال اظهارنامه، طرف مقابل همچنان فرزند را تحویل نمی‌دهد. در این شرایط، چند اقدام قانونی مهم وجود دارد:
۱. دادخواست اجرای حکم حضانت
با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی می‌توانید دادخواست اجرای رأی حضانت فرزند را ثبت کنید. دادگاه خانواده با اخطار قانونی، طرف مقابل را ملزم به تحویل فرزند می‌کند.
۲. شکایت بابت عدم تحویل فرزند
امتناع از تحویل فرزند جرم است. می‌توانید شکایت کیفری تنظیم کنید و خواستار مجازات پدر یا مادر ممتنع شوید. این اقدام بازدارنده و مؤثر است.
قانون گذار در قانون مجازات اسلامی و قانون حمایت از خانواده به جرم بودن چنین امری اشاره کرده است.
« اگر کسی از دادن طفلی که به او سپرده شده است در موقع مطالبه اشخاصی که قانوناً حق مطالبه دارند امتناع کند به مجازات از چهل و پنج روز تا سه ماه حبس یا به جزای نقدی از 50,000,000 تا 100,000,000 ریال محکوم خواهد شد.»
«هر کس از اجرای حکم دادگاه در مورد حضانت طفل استنکاف کند یا مانع اجرای آن شود یا از استرداد طفل امتناع ورزد، حسب تقاضای ذینفع و به دستور دادگاه صادرکننده رای نخستین تا زمان اجرای حکم بازداشت می‌شود.»
۳. دستور موقت برای تحویل فوری فرزند
در صورت فوری بودن موضوع (مثلاً خطر برای سلامت یا امنیت فرزند)، می‌توانید از دادگاه دستور موقت تحویل فوری کودک دریافت کنید.
مطابق قانون مجازات اسلامی و قانون حمایت از خانواده امتناع از دادن طفل جرم محسوب می گردد
آیا پدربزرگ و مادربزرگ هم می‌توانند اظهارنامه بفرستند؟
بله، گاهی پدربزرگ و مادربزرگ‌ها نیز با مشکل مواجه می‌شوند. مثلاً:
– فرزندشان (والد دارای حضانت) برای تحویل گرفتن کودک مراجعه نمی‌کند
– والدین نوه مانع حق ملاقات ایشان می‌شوند
راهکارهای قانونی برای پدربزرگ و مادربزرگ‌ها
- ارسال اظهارنامه برای الزام والد به تحویل گرفتن فرزند
- دادخواست حق ملاقات نوه (ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی)
- درخواست سلب حضانت از پدر و مادر بی‌مسئولیت (ماده ۱۱۷۳ قانون مدنی)
چگونه اظهارنامه تحویل فرزند را به‌درستی ارسال کنیم؟
مراحل ارسال اظهارنامه تحویل فرزند:
۱. تنظیم متن دقیق و محترمانه
– مشخصات طرفین
– موضوع (تحویل فرزند، زمان و محل تحویل)
– مستندات قانونی (رأی دادگاه، توافق‌نامه)
– مهلت معقول (مثلاً ۳ روز کاری)
۲. ثبت و ارسال اظهارنامه
– دفتر خدمات الکترونیک قضایی (ارسال الکترونیکی)
– اداره ثبت اسناد و املاک
– پست سفارشی با برگه ابلاغ (روش مطمئن)
۳. نگهداری نسخه و رسید ابلاغ
این مدارک در پیگیری حقوقی بعدی کاربرد دارد.
نکات مهم و هشدارهای حقوقی
۱- حتماً اظهارنامه را مودبانه و بدون توهین تنظیم کنید
۲- در صورت خطر برای فرزند، سریعاً دستور موقت یا شکایت کیفری بدهید
۳- بهتر است متن اظهارنامه توسط وکیل خانواده بررسی و تنظیم شود
۴-از سخنان بی پایه و اساس که مبتنی بر توهین و افترا است بپرهیزید
مطلب تصادفی: خطرات خرید و فروش آنلاین طلای آب شده
نمونه اظهارنامه تحویل فرزند مشترک
نمونه ی اول – اظهارنامه تحویل دادن فرزند مشترک
به نام خدا
مخاطب محترم جناب آقای …..
با درود و عرض ادب ، موارد زیر به صورت رسمی و قانونی به شما اخطار می گردد:
همانگونه که خود آگاه هستید اینجانب به موجب سند ازدواج شماره …… تنظیمی در دفتر ازدواج شماره ….. تهران همسر شرعی و قانونی شما می باشم. که حاصل این زندگی مشترک دو فرزند به نام های …….. و ……… می باشند.
و شما از تاریخ ….. آن ها را رها نموده اید و در حال حاضر در منزل پدری من زندگی می کنند.
اکنون نظر به این که
1-طبق ماده 1168 قانون مدنی نگهداری فرزندان جزو حقوق و تکالیف شما نیز می باشد.
2- جنابعالی نفقه ی فرزندان را پرداخت نمی کنید و بنده نیز به جهت عدم تمکن مالی از پس هزینه ها بر نمی آیم.
3-فرزندان بسیار برای شما بهانه جویی و بی قراری می کنند.
بنا بر دلایل مذکور به جهت رعایت غبطه و مصلحت فرزندان از این پس حضانت آن ها با شما می باشد.
لذا از تاریخ این اظهارنامه ظرف 73 ساعت جهت تحویل فرزندان اقدام نمایید.
نمونه دوم _ اظهارنامه تحویل دادن فرزند مشترک
مخاطب محترم جناب آقای / خانم
با سلام و عرض ادب؛
مفاد اظهارنامه به استناد ماده ۱۵۶ قانون آئین دادرسی مدنی به جنابعالی اخطار رسمی و قانونی می شود.
اظهارنامه حضانت فرزند برای پدر
با توجه به اینکه اینجانب … در تاریخ …… در دفترخانه رسمی ازدواج / طلاق به شماره ….. از جنابعالی به موجب حکم شماره …… از سوی شعبه … دادگاه خانواده از جنابعالی جدا گردیده ام.
و با توجه به حکم دادگاه محترم صالحه نسبت به حضانت فرزندمان به نام … که 11 سال دارد در حال حاضر که حضانت نامبرده تا سن ۷ سالگی به عهده شما بوده است به موجب ماده ۱۱۶۹ قانون مدنی بعد از سن ۷ سال با پدر می باشد و اینکه جنابعالی تا همان مدت مذکور ۷ سال هم اجازه دیدار فرزندمان را ندادید اینک به موجب این اظهارنامه به شما به من اخطار قانونی می نمایم
ظرف مدت 48 ساعت فرزندمان را به اینجانب با توجه به حق قانونی و حکم دادگاه صالحه به اینجانب برگردانید در صورت عدم پاسخگویی ظرف مدت یک هفته از طریق مراجع قضائی اقدام خواهم کرد.
سوالات متداول درباره اظهارنامه تحویل فرزند
آیا بدون حکم دادگاه هم می‌توان اظهارنامه تحویل فرزند فرستاد؟
بله، حتی اگر توافق‌نامه رسمی یا دلایل قوی برای مطالبه فرزند داشته باشید می‌توانید اظهارنامه بفرستید.
چند روز بعد از ارسال اظهارنامه می‌توان شکایت یا دادخواست داد؟
معمولاً بعد از ۳ تا ۷ روز کاری (مهلت معقول) می‌توانید اقدامات بعدی انجام دهید.
آیا برای ملاقات فرزند هم باید اظهارنامه بدهیم؟
بله، اگر حق ملاقات فرزند دارید اما طرف مقابل همکاری نمی‌کند، می‌توانید اظهارنامه ملاقات بفرستید.
مشاوره حقوقی برای تحویل فرزند — همین امروز اقدام کنید!
اگر با مشکل تحویل فرزند مشترک مواجه هستید یا نیاز به تنظیم اظهارنامه دقیق دارید، مشاوره با وکیل متخصص خانواده بسیار مهم است.
تیم حقوقی ما آماده است تا با تخصص و تجربه خود، شما را در اجرای حکم حضانت، تحویل فرزند و پیگیری قانونی مؤثر همراهی کند.
ضمانت ما: سریع‌ترین و مطمئن‌ترین راه‌حل قانونی را دریافت می‌کنید
شماره تماس های ما:
۰۲۱-۸۸۶۵۷۷۸۹
۰۲۱-۵۸۷۸۴
۰۹۹۸-۱۲۸۸۸۰۰
