دادگاه کیفری دو به چه مواردی رسیدگی می کند
دادگاه کیفری دو و جرایمی که در این دادگاه مورد رسیدگی قرار می گیرد موضوع بحث امروز ما است.
دادگاه کیفری دو یکی از نهادهای قضایی مهم در نظام حقوقی ایران است که وظیفه رسیدگی به بخش عمده‌ای از پرونده‌های کیفری را بر عهده دارد.
اگر وظیفه رسیدگی به جرمی بر عهده دادگاه کیفری یک و دادگاه انقلاب و اطفال و نوجوانان و دادگاه نظامی قرار نگرفته باشد رسیدگی به آن جزء وظایف دادگاه کیفری دو است.
برای درک بهتر وظایف و صلاحیت‌های این دادگاه، ابتدا باید ساختار دادگاه‌های کیفری در ایران را بشناسیم و سپس به صورت دقیق بررسی کنیم که چه نوع جرایمی در صلاحیت این دادگاه قرار می‌گیرد.
تقسیم‌بندی دادگاه‌های کیفری در ایران
طبق قوانین جمهوری اسلامی ایران، دادگاه‌های کیفری به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند.
هرکدام از این دادگاه‌ها بر اساس نوع جرم یا وضعیت افراد خاصی که درگیر پرونده هستند، صلاحیت رسیدگی دارند. مهم‌ترین دادگاه‌های کیفری عبارتند از:
- دادگاه کیفری یک: این دادگاه به جرایم سنگین و مواردی که مجازات‌های شدید مانند اعدام یا حبس ابد دارند، رسیدگی می‌کند.
- دادگاه کیفری دو: عمده جرایم سبک‌تر در این دادگاه بررسی می‌شود.
- دادگاه انقلاب: جرایمی که علیه امنیت ملی یا کشور انجام شده باشد، در این دادگاه رسیدگی می‌شود.
- دادگاه اطفال و نوجوانان: به جرایمی که توسط افراد زیر ۱۸ سال انجام می‌شود، رسیدگی می‌کند.
- دادگاه نظامی: این دادگاه مخصوص رسیدگی به جرایم ارتکابی توسط نظامیان است.
چه جرایمی در دادگاه دادگاه انقلاب مورد رسیدگی قرار می گیرد
جرایم در صلاحیت دادگاه کیفری دو
دادگاه کیفری دو به عنوان یکی از نهادهای اصلی قضایی، صلاحیت رسیدگی به بسیاری از جرایم را دارد.
به طور کلی، تمامی جرایمی که در صلاحیت دادگاه‌های دیگر (مانند دادگاه کیفری یک یا دادگاه انقلاب) قرار ندارند، در این دادگاه بررسی می‌شوند. برای مثال:
- جرایم تعزیری درجه چهار و پایین‌تر: این شامل جرایمی است که مجازات آنها کمتر از ده سال حبس یا جزای نقدی آن زیر 500 میلیون تومان باشد.
- جرایم غیرعمدی: جرایم ناشی از بی‌احتیاطی و عدم رعایت مقررات قانونی که منجر به آسیب به افراد یا اموال شود.
- جرایم علیه اموال: مواردی مانند سرقت‌های ساده (که موجب مجازات‌های سنگین مانند قطع عضو یا حبس های طولانی مدت نمی‌شود)، خیانت در امانت، کلاهبرداری‌های کوچک و جرایم مالی معمول در این دادگاه مورد بررسی قرار می‌گیرند.
- جرایم تعزیری درجه چهار تا هشت: این دسته شامل جرایم با مجازات‌های سبک‌تر مانند حبس‌های کوتاه‌مدت، جزای نقدی، و مجازات‌های اجتماعی است.
- پرونده‌های مرتبط با اختلافات مالی و اقتصادی با جنبه کیفری: هرچند پرونده‌های بزرگ اقتصادی ممکن است به دادگاه‌های خاص ارجاع داده شود، اما مواردی که از نظر مالی کم‌اهمیت‌تر هستند در دادگاه کیفری دو رسیدگی می‌شود.
البته برای اینکه به طور دقیق متوجه مواردی بشوید که در صلاحیت دادگاه کیفری دو قرار می گیرد
ابتدا باید بدانید که چه جرایمی در دادگاه کیفری یک و دادگاه انقلاب مورد رسیدگی قرار می گیرد
چرا که به غیر از جرایمی که در دادگاه کیفری یک و انقلاب مورد رسیدگی قرار می گیرد مابقی جرایم در
صلاحیت دادگاه کیفری دو قرار می گیرد.
مطابق قانون به جرایم زیر که اصولاً جرایم سنگینی نیز می باشند در دادگاه کیفری یک رسیدگی می شود
وکیل کیفری
جرایمی که در صلاحیت دادگاه کیفری یک است
1-جرایم موجب مجازات سلب حیات ( چه قصاص نفس باشد و چه اعدام)
2-جرایمی که مجازات آن حبس ابد می باشد
3-جرایم موجب مجازات قطع عضو یا جنایات عمدی علیه تمامیت جسمانی با میزان نصف دیه کامل یا بیش از آن
جرائم موجب مجازات تعزیری درجه سه و بالاتر
4-جرایم سیاسی و مطبوعاتی
علاوه بر مواردی که در این قانون بیان شده است طبق قانون تامین مالی تروریسم رسیدگی به جرم تامین مالی تروریسم در صلاحیت این دادگاه قرار دارد.
این جرم به معنای کمک مالی به افراد تروریست یا سازمان های تروریستی می باشد.
جرایمی که در صلاحیت دادگاه انقلاب قرار دارد
مطابق قانون رسیدگی به جرایم زیر جزء وظایف دادگاه انقلاب است و در دادگاه دیگری از جمله دادگاه کیفری دو مورد رسیدگی قرار نمی گیرد.
به جرائم زیر در دادگاه انقلاب رسیدگی می‌شود:
1 – جرائم علیه امنیت داخلی و خارجی،
2- محاربه و افساد فی‌الارض، بغی،
3- تبانی و اجتماع علیه جمهوری اسلامی ایران یا اقدام مسلحانه یا احراق، تخریب و اتلاف اموال به منظور مقابله با نظام
4- توهین به مقام بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران و مقام رهبری
5- تمام جرائم مربوط به مواد مخدر، روان گردان و پیش‌سازهای آن و قاچاق اسلحه، مهمات و اقلام و مواد تحت کنترل
به جز جرایمی که در صلاحیت دادگاه کیفری یک و دادگاه انقلاب است دادگاه کیفری دو به سایر جرایم رسیدگی می کند
جرایمی که در صلاحیت دادگاه کیفری یک و انقلاب نیست
به جز جرایمی که از آن نام بردیم و در دادگاه کیفری یک و دادگاه انقلاب مورد رسیدگی قرار می گیرد مابقی جرایم در دادگاه کیفری دو مورد رسیدگی قرار می گیرد.
به عبارت دیگر می توانیم بگوییم که تمامی جرایم در این دادگاه مورد رسیدگی قرار می گیرد و این دادگاه وظیفه رسیدگی به تمام جرایم را دارد
مگر اینکه موضوع در صلاحیت دادگاه کیفری یک یا دادگاه های اختصاصی دیگر همچون دادگاه انقلاب قرار داشته باشد.
دادگاه صلح چیست و به چه دعاوی رسیدگی می کند
تفاوت دادگاه کیفری یک و دو
تفاوت اساسی بین این دو دادگاه در نوع و شدت جرایمی است که به آنها رسیدگی می کنند.
در مورد تفاوت های این دو دادگاه می توان به موارد زیر اشاره کرد
1- صلاحیت رسیدگی به جرایم
دادگاه کیفری یک
- صلاحیت رسیدگی به جرایم سنگین: دادگاه کیفری یک به جرایم بسیار سنگین و حساس رسیدگی می‌کند. جرایمی که مجازات آنها سنگین‌تر از مجازات‌های معمول است در این دادگاه بررسی می‌شوند. این جرایم شامل موارد زیر هستند:
- جرایم موجب سلب حیات (مانند اعدام و قصاص نفس).
- جرایمی که موجب حبس ابد می‌شوند.
- جرایم عمدی علیه تمامیت جسمانی که موجب قطع عضو یا جراحات عمدی شدید شوند (مجازات بیش از نصف دیه کامل یا بیشتر).
- جرایم تعزیری درجه سه و بالاتر که مجازات آنها حبس بیش از ۱۰ سال است.
- جرایم سیاسی و مطبوعاتی.
- جرم تأمین مالی تروریسم
دادگاه کیفری دو:
- صلاحیت رسیدگی به جرایم سبک‌تر: این دادگاه به جرایمی که شدت کمتری دارند و معمولاً شامل مجازات‌های سبک‌تر هستند، رسیدگی می‌کند. این دادگاه عمدتاً به جرایم تعزیری درجه چهار به پایین و جرایم غیرعمدی می‌پردازد. مواردی که در این دادگاه مورد بررسی قرار می‌گیرند، شامل:
- جرایم تعزیری درجه چهار و پایین‌تر (مانند حبس کمتر از ۱۰ سال، جزای نقدی و مجازات‌های جایگزین حبس).
- جرایم غیرعمدی (مانند تصادفات رانندگی یا قصور پزشکی که منجر به مرگ یا آسیب شده باشد).
- سرقت‌های ساده (که منجر به مجازات قطع عضو و حبس های سنگین نمی شود)
- جرایم مالی و اقتصادی سبک‌تر که حساسیت کمتری دارند.
2. ترکیب قضات
دادگاه کیفری یک:
- چند قاضی (هیئت قضایی): دادگاه کیفری یک از سه قاضی تشکیل می‌شود، که یکی از آنها به عنوان رئیس هیئت و دو نفر دیگر به عنوان مستشار عمل می‌کنند. در مواردی که جرم از نوع سیاسی یا مطبوعاتی باشد، حضور هیات منصفه نیز در دادگاه الزامی است.
- این ترکیب قضات نشان‌دهنده اهمیت و حساسیت جرایمی است که در این دادگاه رسیدگی می‌شود. تصمیمات گرفته‌شده معمولاً بعد از مشورت بین قضات صادر می‌شود و نظر اکثریت ملاک صدور حکم قرار می گیرد.
دادگاه کیفری دو:
- یک قاضی: این دادگاه تنها با حضور یک قاضی تشکیل می‌شود.
- وجود یک قاضی نشان‌دهنده این است که پرونده‌های رسیدگی شده در این دادگاه از اهمیت و پیچیدگی کمتری برخوردارند و نیازی به مشورت و تصمیم‌گیری گروهی ندارد.
3. نوع جرایم و شدت مجازات‌ها
دادگاه کیفری یک:
- رسیدگی به جرایم با مجازات‌های سنگین: دادگاه کیفری یک به جرایمی رسیدگی می‌کند که مجازات آنها سنگین است و تاثیر اجتماعی یا فردی زیادی دارد. مجازات‌هایی مانند اعدام، قصاص نفس، حبس ابد، قطع عضو، و جرایم سنگین مالی یا اقتصادی از جمله این موارد هستند.
- به دلیل شدت مجازات‌ها و حساسیت اجتماعی این جرایم، دادرسی‌ها در این دادگاه از حساسیت و پیچیدگی بیشتری برخوردار است.
دادگاه کیفری دو:
- رسیدگی به جرایم با مجازات‌های سبک‌تر: این دادگاه به جرایمی رسیدگی می‌کند که معمولاً مجازات‌های سبک‌تری دارند. این مجازات‌ها شامل حبس‌های کوتاه‌مدت (کمتر از ۱۰ سال)، جزای نقدی، شلاق تعزیری و مجازات‌های اجتماعی جایگزین حبس هستند.
- جرایم غیرعمدی و جرایم مالی با مبالغ کمتر نیز از جمله جرایمی هستند که در این دادگاه مورد رسیدگی قرار می‌گیرند.
4. روند دادرسی و تشریفات دادگاه
دادگاه کیفری یک:
- روند دادرسی پیچیده‌تر: به دلیل ماهیت سنگین جرایمی که در این دادگاه رسیدگی می‌شود، تشریفات دادرسی در دادگاه کیفری یک پیچیده‌تر و زمان بر است و معمولاً جلسات بیشتری برگزار می‌شود
- حضور وکیل الزامی است: به دلیل حساسیت جرایم و شدت مجازات‌ها، حضور وکیل در دادگاه کیفری یک در بعضی موارد الزامی است و هر یک از طرفین می‌توانند چند وکیل داشته باشند.
- حضور هیات منصفه در برخی موارد: در جرایم سیاسی و مطبوعاتی، حضور هیات منصفه در دادگاه کیفری یک ضروری است.
دادگاه کیفری دو:
- روند دادرسی ساده‌تر: در این دادگاه، به دلیل اینکه جرایم سبک‌تر هستند و حساسیت کمتری دارند، روند دادرسی سریع‌تر و ساده‌تر است. جلسات کمتری برگزار می‌شود و تصمیم‌گیری در این دادگاه معمولاً با سرعت بیشتری انجام می‌شود.
- الزام به حضور وکیل نیست: در بسیاری از موارد، حضور وکیل در این دادگاه الزامی نیست و طرفین می‌توانند بدون وکیل در جلسات حاضر شوند. با این حال، هر یک از طرفین می‌توانند حداکثر دو وکیل به دادگاه معرفی کنند.
- اعتراض به احکام صادره: احکام صادره در این دادگاه قابلیت اعتراض و تجدیدنظرخواهی دارند. طرفین پرونده می‌توانند در صورت عدم رضایت از حکم، به دادگاه تجدیدنظر استان مراجعه کنند در حالی که اگر به رای دادگاه کیفری یک اعتراض دارید اعتراض شما به دیوان عالی کشور ارسال می گردد.
5. زمان دادرسی و سرعت رسیدگی به پرونده‌ها
دادگاه کیفری یک:
- زمان طولانی‌تر برای رسیدگی به پرونده‌ها: به دلیل حساسیت و پیچیدگی جرایمی که در دادگاه کیفری یک بررسی می‌شود، معمولاً رسیدگی به پرونده‌ها زمان بیشتری می‌برد. انجام تحقیقات بیشتر و برگزاری جلسات متعدد از دلایل طولانی‌تر بودن فرآیند دادرسی است.
- پرونده‌های مهم و پیچیده: دادگاه کیفری یک معمولاً به پرونده‌های مهم و پیچیده‌ای رسیدگی می‌کند که نیازمند بررسی‌های عمیق و دقیق‌تری هستند.
دادگاه کیفری دو:
- رسیدگی سریع‌تر به پرونده‌ها: در این دادگاه، به دلیل کمتر بودن حجم کار و سبک‌تر بودن جرایم، پرونده‌ها سریع‌تر مورد رسیدگی قرار می‌گیرند. معمولاً تعداد جلسات کمتر است و شاید بیشتر پرونده ها در یک جلسه مورد بررسی قرار بگیرد و رای آن صادر گردد.
- پرونده‌های روزمره و عادی: این دادگاه بیشتر به پرونده‌های روزمره و عادی رسیدگی می‌کند و به همین دلیل نیازی به بررسی‌های طولانی و تحقیقات گسترده ندارد.
قرار بازداشت موقت در چه مواردی صادر می گردد
6-حضور نماینده دادستان
دادگاه کیفری یک:
- حضور نماینده دادستان اجباری است: در دادگاه کیفری یک، به دلیل حساسیت بالای جرایم و اهمیت پرونده‌ها، حضور نماینده دادستان در جلسات دادگاه الزامی است. دادستان به عنوان مدعی‌العموم یا نماینده جامعه، نقش مهمی در پیگیری جرایم عمومی ایفا می‌کند و در دادگاه کیفری یک، معمولاً نماینده دادستان حضور دارد تا ضمن دفاع از کیفرخواست، نظرات و دلایل حقوقی خود را ارائه دهد.
- حضور نماینده دادستان همچنین از آنجا که پرونده‌ها دارای اهمیت اجتماعی و سیاسی بیشتری هستند، می‌تواند به شفاف‌سازی فرآیند دادرسی و پیگیری عدالت کمک کند.
دادگاه کیفری دو:
- حضور نماینده دادستان الزامی نیست: در این دادگاه ، حضور نماینده دادستان الزامی نیست و بستگی به نوع پرونده و جرم دارد. در بسیاری از موارد، این دادگاه به پرونده‌هایی رسیدگی می‌کند که نیاز کمتری به حضور دادستان دارد. در پرونده‌های سبک‌تر و جرایمی که کمتر به مسائل عمومی و اجتماعی گسترده مرتبط هستند، دادگاه می‌تواند بدون حضور نماینده دادستان اقدام به رسیدگی کند.
نتیجه‌گیری
به طور کلی، دادگاه کیفری یک و دادگاه کیفری دو هر کدام به نوعی از جرایم کیفری رسیدگی می‌کنند و تفاوت‌های عمده‌ای از نظر صلاحیت جرایم، ترکیب قضات، تشریفات دادرسی، و نوع مجازات‌ها دارند. دادگاه کیفری یک به جرایم سنگین و حساسیت‌برانگیز رسیدگی می‌کند، در حالی که دادگاه کیفری دو به جرایم سبک‌تر و غیرعمدی می‌پردازد.
پرونده شما به شعبه کیفری ارجاع شد
قواعد حضور در دادگاه کیفری دو
اگرچه جرایم مورد رسیدگی در دادگاه کیفری دو نسبت به دادگاه کیفری کمی پیچیده تراست، اما همچنان نیاز به رعایت مقررات و حضور وکیل در برخی موارد وجود دارد.
در دادگاه کیفری دو، هر یک از طرفین پرونده می‌توانند حداکثر دو وکیل معرفی کنند که در جلسات دادگاه حضور داشته باشند.
همچنین، امکان اعتراض به احکام صادره در دادگاه کیفری دو وجود دارد. اگر فردی به حکم این دادگاه اعتراض داشته باشد، می‌تواند درخواست تجدیدنظر کند تا پرونده در دادگاه تجدیدنظر استان مورد بررسی قرار بگیرد.
اما سایر قواعد حضور در دادگاه کیفری دو مانند دادگاه های دیگر است و از این لحاظ با یکدیگر تفاوتی ندارند به عنوان مثال مقررات ابلاغ، استماع شهادت شهود،تحقیق محلی و معاینه محل و… با یکدیگر تفاوتی ندارند.
سوال های کوتاه
دادگاه کیفری دو به چه جرم هایی رسیدگی می کند؟
جرایمی با اهمیت کمتر از جرایم در صلاحیت دادگاه کیفری یک که در متن مقاله آن را توضیح دادیم.
دادگاه کیفری یک و دو چه تفاوت هایی دارند؟
جرایمی که در دادگاه کیفری یک بررسی می شود سنگین تر است.
در صورت نیاز به مشاوره در این زمینه با شماره های ما در تماس باشید
021-58784
021-88657789
0998-1288800
آدرس ما: جردن -بلوار ستاری- پلاک 3- واحد 18
