قرار بازداشت موقت در چه مواردی صادر می گردد
بازداشت موقت، یکی از حساس‌ترین تصمیم ها در فرآیند دادرسی کیفری است.
این قرار، به معنای سلب آزادی متهم قبل از صدور حکم قطعی و اثبات مجرمیت اوست و از این رو، شدیدترین نوع تأمینی است که مقام قضایی می‌تواند صادر کند.
اگرچه هدف از صدور بازداشت موقت، تضمین پیشبرد صحیح تحقیقات و اجرای عدالت است، اما به دلیل مخالفت مستقیم با اصل برائت و حق بنیادین آزادی افراد، اقدامی کاملاً استثنایی محسوب می شود.
قانونگذار در تلاش برای ایجاد توازن میان ضرورت‌های تحقیقات مقدماتی و حفظ حقوق متهم، چارچوب مشخصی را برای صدور قرارها تعیین کرده است.
چرا بازداشت موقت
ماده ۲۱۷ قانون آیین دادرسی کیفری (مصوب ۱۳۹۲) در همین راستا مقرر می کند که:
“به منظور دسترسی به متهم و حضور به موقع وی، جلوگیری از فرار یا مخفی شدن او و تضمین حقوق بزه دیده برای جبران ضرر و زیان وی، بازپرس پس از تفهیم اتهام و تحقیق لازم، در صورت وجود دلایل کافی، مکلف به صدور قرار تأمین متناسب است.”
به عبارت دیگر مطابق قانون برای صدور هر قراری، چه فیش حقوقی باشد و چه بازداشت موقت باید
۱-تفهیم اتهام صورت گرفته باشد
۲-دلایل کافی وجود داشته باشد
قرارهای تأمین طیف وسیعی را شامل می‌شوند؛ از تعهدهای ساده‌ای مانند التزام به حضور با قول شرف گرفته تا قرارهای مالی مانند اخذ کفیل یا وثیقه (وجه نقد، ضمانت‌نامه بانکی یا مال). در این میان، بازداشت موقت به عنوان آخرین راهکار و شدیدترین قرار مطرح است.
انتخاب نوع تامین
انتخاب نوع قرار تأمین در اختیار مقام قضایی (بازپرس یا دادیار) است، اما این اختیار مطلق نیست. اصل کاربردی و مهم “تناسب تأمین” ایجاب می‌کند که مقام قضایی با در نظر گرفتن عواملی چون اهمیت جرم، شدت مجازات احتمالی، دلایل اتهام، وضعیت فردی و اجتماعی متهم و احتمال فرار یا تبانی، متناسب ترین قرار ممکن را که برای اهداف پرونده کافی باشد، انتخاب نماید.
بنابراین، صدور قرار بازداشت موقت تنها زمانی مجاز است که هیچ‌کدام از قرارهای تأمین دیگر، کافی و مؤثر نباشند.
مثال
به عنوان مثال شخصی متهم به کلاهبرداری یا تصادف غیر عمد یا خیانت در امانت است و خسارت وارده به قربانی ۱۰۰ میلیون تومان است در چنین شرایطی حتی صدور قرار وثیقه نیز صحیح نمی باشد.
اما اگر مبلغ کلاهبرداری چندین میلیارد باشد و چندین فقره کلاهبرداری صورت گرفته باشد و کلاهبردار درصدد فرار از کشور باشد و با تهدید شهود آنها را از ادای شهادت منصرف کند، این جا است که بازداشت موقت متهم می تواند موثر واقع شود
در این مقاله به طور خاص به بازداشت موقت می پردازیم و به سوال های زیر پاسخ می دهیم
1-قرار بازداشت موقت یعنی چه؟
2-بازپرس در چه مواردی می تواند بازداشت موقت صادر کند؟
3- بازداشت موقت چند روز است؟ حداکثر مدت بازداشت موقت چقدر است؟
4-شخصی که در بازداشت موقت است را چگونه می توانیم آزاد کنیم؟
5- شخصی که بازداشت موقت می باشد را می توانیم با سند آزاد کنیم؟
6- آیا در بازداشت موقت امکان ملاقات زندانی وجود دارد؟ یا شخصی که در بازداشت موقت می باشد ممنوع الملاقات است؟
7- آیا بازداشت موقت سوء سابقه محسوب می گردد؟
8-به ما گفته اند تا زمان اتمام تحقیقات شخص باید زندانی بماند آیا می توانیم کاری انجام بدهیم؟
9-مهلت اعتراض به بازداشت موقت چقدر می باشد؟
10-در اعتراض به بازداشت موقت چه چیزهایی بنویسم؟
11-درخواست فک قرار بازداشت موقت را چگونه مطرح کنیم؟
12-آیا تبدیل بازداشت موقت به وثیقه امکان پذیر است؟
13- آیا روزهای بازداشت موقت از زندان شخص کسر می گردد؟
در ادامه همراه ما باشید تا به تمام سوال های شما پاسخ بدهیم.
قرار بازداشت موقت چیست و در چه مواردی صادر می شود
بازداشت موقت، شدیدترین نوع قرار تامینی است که پیش از صدور حکم قطعی، آزادی فرد را سلب می‌کند.
این قرار، اگرچه برای تضمین روند تحقیقات و اجرای عدالت ضروری به نظر می‌رسد، با اصل برائت و حق آزادی فرد در تعارض است و به همین علت فقط در شرایط استثنایی صادر می شود.
شرایط صدور بازداشت موقت
وقتی شاکی شکایتی علیه متهم مطرح می کند به دستور دادستان تحقیقات مقدماتی شروع می شود، یکی از مهم ترین مراحل تحقیقات مقدماتی بازجویی و تحقیق از متهم می باشد.
از زمان آغاز تحقیقات مقدماتی در دادسرا تا زمانی که تحقیقات مقدماتی خاتمه پیدا می کند باید به متهم دسترسی وجود داشته باشد
چرا که مهم ترین قسمت تحقیقات در رابطه با متهم شروع می شود و
به پایان می رسد و اگر دسترسی به متهم وجود نداشته باشد تحقیقات دادسرا و دادگاه با مانعی جدی رو به رو می گردد
و حتی بعضی اوقات تحقیقات متوقف می گردد پس برای متوقف نشدن تحقیقات و تضمین حضور او در تحقیقات نیاز به اخذ تامین از او می باشد
مطابق قانون آیین دادرسی کیفری
” به منظور دسترسی به متهم و حضور به موقع او، جلوگیری از فرار یا مخفی شدن وی و تضمین حقوق بزه دیده برای جبران ضرر و زیان وی، بازپرس پس از تفهیم اتهام و تحقیق لازم، در صورت وجود دلایل کافی، قرار تامین صادر می کند”
انواع قرارهای تامینی
قرارهای تامینی که در قانون پیش بینی شده است شامل موارد زیر می باشد:
1 – التزام به حضور با قول شرف
2 – التزام به حضور با تعیین وجه التزام
3 – التزام به عدم خروج از حوزه قضایی با قول شرف
4 – التزام به عدم خروج از حوزه قضایی با تعیین وجه التزام
5 – اخذ کفیل با تعیین وجه الکفاله
6 – اخذ وثیقه اعم از وجه نقد، ضمانت نامه بانکی، مال منقول یا غیر منقول و موارد دیگری که در قانون پیش بینی شده است.
یکی از دیگر مواردی که در قانون پیش بینی شده است، قرار بازداشت موقت است.
صدور هر کدام از این موارد فقط بعد از تفهیم اتهام و وجود دلایل کافی مبنی بر انتساب جرم به متهم امکان پذیر است.
یعنی قاضی فقط زمانی می تواند یکی از این قرارها را صادر کند که حسب دلایل موجه و منطقی موجود در پرونده، جرم متوجه متهم باشد.
اهمیت حضور وکیل
حضور وکیل در مراحل تحقیقات مقدماتی و فرآیند بازداشت موقت، تضمینی برای رعایت حقوق متهم و جلوگیری از صدور بی‌مورد قرار بازداشت موقت و در صورت نیاز نقض کردن این قرار می باشد.
وکیل می‌تواند از حقوق قانونی موکل خود دفاع کرده و شفافیت بیشتری در این روند ایجاد کند
حال آنکه اطرافیان که درگیر احساسات منفی ناشی از بازداشت موقت عزیزشان می باشند اصولا کار را سخت تر می کنند.
انتخاب یک کدام از مواردی که به آن اشاره کردیم کاملاً در اختیار بازپرس یا دادیار می باشد اما او موظف به رعایت “تناسب تامین” می باشد
تناسب تامین یعنی چه
منظور از تناسب تامین این است که قاضی نمی تواند برای جرمی سبک تامینی سنگین بنویسد یا برعکس برای جرمی سنگین، تامینی سبک مقرر کند بلکه در صدور قرار باید موارد زیر را مدنظر قرار بدهد.
–اهمیت جرم : به عنوان مثال اگر جرم ارتکابی غیر عمدی است تامین باید سبک تعیین شود و تعیین تامین سنگین مجاز نیست
-شدت مجازات: هرچه مجازات جرم سنگین‌تر باشد، صدور قرار سنگین‌تر موجه‌تر به نظر می‌رسد
–دلایل ارتکاب جرم توسط متهم: حتی اگر جرم و مجازات اهمیت بالایی داشته باشند، باید دلایل کافی وجود داشته باشد که متهم مرتکب جرم شده است.
در غیر این صورت، صدور تأمین سنگین منطقی نخواهد بود
-در نظر گرفتن احتمال فرار متهم: اگر احتمال داده شود متهم قصد فرار از کشور یا مخفی شدن دارد، تأمین سنگین‌تری لازم است
-از بین رفتن آثار جرم: اگر احتمال داده شود متهم با آزاد بودن، شهود را تهدید می کند یا دلایل جرم را از بین می‌برد، صدور تأمین سنگین منطقی‌تر است.
–سوابق کیفری متهم: واضح است که سابقه دار بودن یا نبودن متهم در تعیین تامین موثر است، شخصی که در ۳۰ سالگی برای اولین بار به دادسرا احضار می شود
با شخصی که سوابق متعدد کیفری دارد متفاوت است و تامین مقرر برای آنها نیز تفاوت خواهد داشت.
–وضعیت مزاج،سن و حیثیت متهم: شرایط یک فرد مسن با جوانی ۲۰ ساله تفاوت دارد و قاضی باید این عوامل را تعیین تامین در نظر بگیرد.
حال با در نظر گرفتن چیزهایی که مطرح کردیم و بحث تناسب تامین به این سوال می پردازیم که بازپرس یا دادیار در چه جرایمی و تحت چه شرایطی قرار بازداشت موقت صادر می کند؟
بازداشت موقت در چه جرایمی صادر می‌شود؟
می‌توان گفت که بازداشت موقت مهم‌ترین قرار تأمین کیفری است.
این قرار به منظور تضمین دسترسی به متهم، حضور به موقع وی، جلوگیری از فرار یا مخفی شدن او و همچنین تأمین حقوق بزه‌دیده و شاکی صادر می‌شود.
با این حال، بازداشت موقت برخلاف اصل برائت است، زیرا موجب محرومیت متهم از اساسی‌ترین حق خود یعنی آزادی می‌شود. از این رو، صدور این قرار تنها در شرایط استثنایی و جرایم خاص مجاز است.
بازداشت موقت تنها در مواردی که قانون تصریح کرده است صادر می‌شود تا از سوء‌استفاده احتمالی جلوگیری گردد. باید در ریل قانون حرکت کنیم تا این نهاد مورد سوء استفاده قرار نگیرد.
به طور کلی بازداشت موقت در شرایط زیر صادر می شود
-جرم سنگین است
-متهم دارای سوء سابقه است
-شرایط جرم به بازپرس چنین اجازه ای بدهد
به طور دقیق قانون به موارد زیر اشاره کرده است:
- جرایمی با مجازات‌های سنگین: جرایمی که مجازات قانونی آنها شامل سلب حیات، حبس ابد، قطع عضو، یا جنایات عمدی علیه تمامیت جسمانی است، به شرطی که میزان دیه آن معادل یک‌سوم دیه کامل یا بیشتر باشد.
- جرایم تعزیری درجه چهار و بالاتر: جرایم تعزیری سنگین که شدت آنها توجیه‌کننده صدور این قرار است.
- جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور: این موارد شامل جرایمی می‌شود که مجازات قانونی آنها درجه پنج و بالاتر است.
- ایجاد مزاحمت و آزار بانوان و اطفال و ایجاد مزاحمت : در صورتی‌که این اعمال همراه با استفاده از چاقو یا انواع سلاح‌های دیگر باشد.
- جرایم اقتصادی با سابقه کیفری: شامل جرایمی چون سرقت، کلاهبرداری، ارتشاء، اختلاس، خیانت در امانت، جعل یا استفاده از سند مجعول، به شرط آنکه متهم دارای سابقه قطعی محکومیت کیفری در این زمینه‌ها باشد.
رییس قوه قضاییه: از صدور قرار بازداشت موقت اجتناب کنید
شرایط صدور بازداشت موقت
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، صدور قرار بازداشت موقت برخلاف اصل برائت است و تنها در جرایم خاص توسط قانونگذار اجازه داده شده است. حتی در این موارد نیز باید شرایط ویژه‌ای احراز گردد تا این قرار صادر شود. این شرایط شامل موارد زیر است:
۱-از بین رفتن آثار و ادله جرم
وقتی احتمال داده شود که آزاد بودن متهم باعث از بین رفتن شواهد حیاتی یا مدارک مرتبط با جرم می‌شود، بازداشت موقت ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است
برای مثال:
- متهم ممکن است شهود را تهدید کند یا آنها را از ادای شهادت منصرف کند.
- امکان دارد شواهد کلیدی مانند اسناد، فیلم یا سایر مدارک مرتبط را از بین ببرد. در چنین شرایطی، بازداشت موقت نقش مهمی در حفظ روند تحقیقات ایفا می‌کند
۲-بیم فرار یا مخفی شدن متهم
اگر شواهدی وجود داشته باشد که نشان دهد متهم قصد خروج از حوزه قضایی یا کشور را دارد، صدور بازداشت موقت ضروری خواهد بود. مثلاً
- برنامه‌ریزی متهم برای سفر به خارج از کشور.
- سابقه مخفی شدن یا فرار در موارد مشابه. بازداشت موقت در این موارد تضمین‌کننده حضور متهم در مراحل دادرسی و جلوگیری از اخلال در روند اجرای عدالت است.
۳-اخلال در نظم عمومی یا ایجاد خطر
در مواردی که آزاد بودن متهم می‌تواند نظم جامعه را مختل کند یا جان افراد را به خطر بیاندازد، بازداشت موقت راهکاری قانونی و منطقی است. این شرایط می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- تهدید مستقیم شاکی، شهود یا خانواده آنان.
- تاثیر منفی جرم بر احساس امنیت عمومی.
۴-حفاظت از جان متهم
در موارد خاص، ممکن است آزادی متهم جان خود او را در معرض خطر قرار دهد. برای مثال:
- احتمال اقدام انتقام‌جویانه از سوی دیگران علیه متهم وجود دارد
- شرایطی که نشان می دهد امنیت جانی او، در صورت آزادی، تضمین نشده است. در چنین مواردی، بازپرس می‌تواند برای محفاظت از متهم و جلوگیری از آسیب‌های احتمالی، قرار بازداشت موقت صادر کند.
آیا آزادی متهم با سند در موارد بازداشت موقت ممکن است؟
با توجه به اینکه بازداشت موقت سنگین‌ترین نوع قرار تأمینی است، امکان آزادی متهم با ارائه سند یا وثیقه وجود ندارد.
به عبارت دیگر، اگر سند یا وثیقه کافی بود، بازپرس نیازی به صدور بازداشت موقت نمی‌دید. دلیل این امر، شدت جرم و شرایط خاصی است که بازپرس را وادار به صدور این قرار می‌کند.
بازداشت موقت تنها زمانی صادر می‌شود که جرم به اندازه‌ای سنگین باشد و شرایط پیش‌بینی‌شده در قانون احراز شده باشد. ( مواردی که در بالا توضیح دادیم)
مواردی که از بازداشت موقت رفع اثر می‌شود
رفع اثر از بازداشت موقت تنها در شرایط مشخصی امکان‌پذیر است:
۱-رفع علت بازداشت موقت: در صورتی‌که علت اولیه صدور بازداشت موقت برطرف شده باشد و دلیل جدیدی برای ادامه آن وجود نداشته باشد، بازپرس می‌تواند با موافقت دادستان دستور رفع بازداشت متهم را صادر کند.
۲-پایان یافتن حداکثر مدت بازداشت موقت: قانون مدت مشخصی را برای بازداشت موقت تعیین کرده است. اگر این مدت به پایان برسد و پرونده به نتیجه‌ای نرسیده باشد، بازداشت موقت باید رفع شود.
توضیحات بیشتری در ادامه مقاله ارایه می شود.
در مورد اصل برائت بیشتر مطالعه کنید
حداکثر مدت بازداشت موقت چقدر است؟
یکی از رایج‌ترین سوالاتی که خانواده فردی که بازداشت موقت شده است، از وکلا می‌پرسند، این است: «فرد بازداشت‌شده چه مدت در بازداشت می‌ماند و چه زمانی آزاد می‌شود؟».
این نگرانی زمانی بیشتر می‌شود که به آنها اعلام می‌شود که متهم تا پایان تحقیقات مقدماتی در بازداشت خواهد بود.
بلاتکلیفی و بی‌خبری از مدت بازداشت، یکی از بزرگ‌ترین نگرانی‌های خانواده بازداشت‌شدگان است و آنها را در بزرخ نگه می دارد.
پاسخ قانون به مدت بازداشت موقت
قانون به‌طور صریح، حداکثر مدت بازداشت موقت را در جرایم مختلف مشخص کرده است. در ادامه به این موضوع پرداخته می‌شود:
۱-جرایم سنگین:
- در مواردی مانند جرایم موجب مجازات سلب حیات، حبس ابد، قطع عضو یا جنایات عمدی علیه تمامیت جسمانی که میزان دیه آن برابر یا بیش از نصف دیه کامل است یا در جرایم موجب مجازات تعزیری درجه سه و بالاتر، حداکثر مدت بازداشت موقت تا دو ماه تعیین شده است.
۲-سایر جرایم:
- در جرایم سبک‌تر، حداکثر مدت بازداشت موقت تا یک ماه است، مگر آنکه پرونده به صدور قرار نهایی منجر شود.
توقیف خودرو و پلمب مغازه به علت بی حجابی: قانونی یا غیر قانونی
وظایف بازپرس پس از این مدت
اگر پس از گذشت این مدت، پرونده به نتیجه مشخصی نرسد، قانون بازپرس را موظف کرده است که یکی از اقدامات زیر را انجام دهد:
۱-فک قرار بازداشت موقت: در صورتی‌که علت بازداشت موقت رفع شده باشد یا ضرورت ادامه بازداشت وجود نداشته باشد، بازپرس باید قرار را لغو کند.
۲-تخفیف قرار: در شرایطی که امکان رفع بازداشت موقت وجود نداشته باشد، بازپرس می‌تواند با تخفیف قرار، آن را به وثیقه یا سایر قرارهای تأمینی مثلا وثیقه، تبدیل کند.
۳-ابقای قرار با دلایل قوی: اگر بازپرس دلایل موجهی برای ادامه بازداشت متهم داشته باشد، باید دلایل خود را ذکر کرده و این تصمیم به تایید دادستان برسد. قاعدتاً این دلایل باید بسیار قوی و مستند باشد.
محدودیت‌های کلی برای مدت بازداشت موقت
در هر حال، مدت بازداشت موقت نباید از حداقل مجازات حبس مقرر در قانون برای آن جرم تجاوز کند. همچنین:
- در جرایم موجب مجازات سلب حیات، مدت بازداشت موقت نباید از دو سال فراتر رود.
- در سایر جرایم، این مدت حداکثر یک سال است.
اعتراض به قرار بازداشت موقت
یکی از حقوق مهم قانونی متهمان، امکان اعتراض به قرار بازداشت موقت است.
این حق در متن قرار صادره توسط بازپرس ذکر می‌شود و متهم می‌تواند از آن استفاده کند. اعتراض به قرار بازداشت موقت فرآیندی است که در چارچوب قانونی و با رعایت مقررات خاصی انجام می‌شود.
مدت زمان اعتراض
متهم حق دارد ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ قرار، اعتراض خود را به دادگاه صالح ارائه کند.
این مدت زمان مشخص از سوی قانونگذار تعیین شده است تا امکان بررسی فوری و دقیق اعتراض فراهم شود.
دادگاه صالح برای رسیدگی
اعتراض به بازداشت موقت باید در دادگاهی مطرح شود که صلاحیت رسیدگی به اصل اتهام را دارد. برای مثال:
- اگر اتهام مرتبط با مواد مخدر باشد، دادگاه انقلاب صلاحیت رسیدگی به این اعتراض را دارد.
- در جرایم دیگر، دادگاه‌های عمومی یا کیفری بر اساس نوع جرم و محل وقوع آن مسئول بررسی اعتراض هستند.
فرآیند رسیدگی به اعتراض
هنگام بررسی اعتراض به بازداشت موقت، دادگاه صالح موظف است موارد زیر را ارزیابی کند:
۱-بررسی دلایل ارائه‌شده توسط متهم: متهم یا وکیل او می‌توانند دلایل خود را برای غیر ضروری بودن بازداشت موقت و نقض آن ارائه دهند.
۲-بررسی مدارک پرونده: قاضی دادگاه باید مدارک و شواهد پرونده را به‌دقت بررسی کند تا مشخص شود آیا صدور بازداشت موقت توجیه قانونی دارد یا نه.
۳-صدور تصمیم نهایی: پس از بررسی همه جوانب، دادگاه می‌تواند:
- قرار بازداشت موقت را لغو کند و دستور آزادی متهم را صادر نماید.
- قرار بازداشت موقت را تایید کند و ادامه آن را با ذکر دلایل قانونی مجاز بداند.
- تخفیف قرار بازداشت موقت و تبدیل آن به وثیقه یا سایر قرارهای تأمینی را بررسی کند.
اهمیت حضور وکیل
حضور وکیل متخصص در مرحله اعتراض به بازداشت موقت اهمیت ویژه‌ای دارد.
وکیل می‌تواند با بررسی دقیق پرونده و ارائه دفاعیات مناسب، از حقوق قانونی متهم به‌خوبی محافظت کند و از صدور تصمیمات ناعادلانه جلوگیری کند.
برای مشاوره با وکیل متخصص کیفری تهران با شماره های زیر تماس بگیرید
۰۲۱-۵۸۷۸۴
۰۲۱-۸۸۶۵۷۷۸۹
۰۹۹۸-۱۲۸۸۸۰۰
چگونه اعتراض به بازداشت موقت را تنظیم کنیم؟
اعتراض به قرار بازداشت موقت، فرآیندی حقوقی و حساس است که نیازمند توجه به جزئیات قانونی، شفافیت و استدلال‌های قوی است.
این اعتراض باید به گونه‌ای تنظیم شود که دلایل بازپرس برای صدور قرار بازداشت موقت را به چالش بکشد و نشان دهد که این دلایل یا غیرقانونی هستند یا ضرورت آنها رفع شده است.
مراحل تهیه و تنظیم اعتراض
۱-مشورت با وکیل متخصص
- اولین و مهم‌ترین گام در تنظیم اعتراض به بازداشت موقت، مشورت با وکیل متخصص در امور کیفری است. وکیل می‌تواند نکات حقوقی مربوط به پرونده را شناسایی و دلایل مناسب برای اعتراض را ارائه دهد.
- خودسرانه و احساسی اقدام کردن، ممکن است به ضرر متهم تمام شود.
۲-بررسی دقیق دلایل بازداشت موقت
- بازپرس موظف است در متن قرار بازداشت موقت، دلایل صدور این قرار را به‌صورت مستدل و موجه ذکر کند. شما باید این دلایل را با دقت مطالعه کنید و با استناد به قوانین و مدارک موجود، آنها را زیر سوال ببرید.
- به‌طور مثال، اگر در دلایل بازپرس ذکر شده است که احتمال فرار متهم وجود دارد، شما می‌توانید با ارائه اسناد محل سکونت ثابت، شغل ثابت و … نشان بدهید که این احتمال وجود ندارد.
۳-تنظیم متن اعتراض با ساختاری مشخص
برای نوشتن اعتراض، می‌توانید از ساختار زیر استفاده کنید:
- مقدمه: در این بخش، خود را معرفی کنید و به پرونده مورد اعتراض اشاره کنید و بنویسید که این اعتراض بر اساس حق قانونی شما و در چارچوب قانون ارائه شده است.
- بدنه: دلایل بازپرس را به صورت دقیق نقد کنید. برای هر دلیل، مستندات یا استدلال‌های خود را ارائه دهید. به یاد داشته باشید که زبان متن باید رسمی، شفاف و مستدل باشد.
- پایان: درخواست مشخص خود را بیان کنید؛ مثلاً «لطفاً با بررسی اعتراض اینجانب، دستور رفع بازداشت موقت یا تخفیف آن را صادر فرمایید.»
۴-ارائه مدارک و شواهد
- برای تقویت اعتراض خود، می‌توانید مدارک مرتبط مانند گواهی‌های شغلی، تعهدنامه‌های معتبر، اسناد مالکیت یا هر مدرکی که نشان‌دهنده رفع نگرانی‌های قاضی باشد را ضمیمه کنید.
۵-استفاده از زبان حرفه‌ای و استدلال‌های قانونی
- از بکار بردن جملات احساسی، غیرمستند یا توهین‌آمیز و حاوی افتراء خودداری کنید. زبان شما باید رسمی و همراه با استناد به قوانین و مواد قانونی باشد.
نکات مهم در تنظیم اعتراض
- رعایت مهلت قانونی: اعتراض به قرار بازداشت موقت باید ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ به دادگاه صالح ارسال شود. این مهلت قانونی بسیار مهم است و عدم رعایت آن ممکن است حق اعتراض را از بین ببرد.
- تمرکز بر زیر سوال بردن دلایل بازپرس: به‌جای بیان مسائل عمومی، روی نقد دقیق دلایل بازپرس تمرکز کنید.
- تقویت متن با شواهد و مدارک معتبر: هر چه دلایل شما دقیق‌تر و مستندتر باشند، شانس موفقیت شما در اعتراض بیشتر خواهد بود.
مثال عملی
فرض کنید بازپرس در دلایل بازداشت موقت اشاره کرده است که احتمال فرار متهم و ایجاد اخلال در روند تحقیقات وجود دارد . در این شرایط، متن اعتراض می‌تواند به این شکل تنظیم شود:
مقدمه:
«اینجانب به‌عنوان متهم در پرونده شماره … نسبت به قرار بازداشت موقت که در تاریخ ……. به بنده ابلاغ شده است معترض می باشم و به استناد دلایل مطروحه و مدارک ارابه شده خواستار نقض قرار می باشم
بدنه:
- «در خصوص احتمال فرار، به استحضار می‌رساند که اینجانب دارای محل سکونت دائمی در آدرس … هستم که گواهی سکونت به پیوست ارائه شده است.
- همچنین، شغل بنده ثابت است و مدارک مربوطه ضمیمه شده است و علاوه بر این مورد در ۶ ماه گذشته که پرونده اتهامی در جریان بوده است حتی برای مسافرت تفریحی نیز از شهر خارج نشده ام لذا ادعای احتمال فرار فاقد مستندات کافی است.»
- «در خصوص ادعای اخلال در تحقیقات، هیچ سابقه‌ای از تهدید شهود یا تبانی با دیگر متهمان در پرونده وجود ندارد. لذا این دلیل نیز نمی‌تواند توجیه‌گر بازداشت موقت باشد.»
پایان:
«لذا از محضر دادگاه محترم تقاضا دارم با توجه به مستندات و دلایل ارائه‌شده، قرار بازداشت موقت اینجانب را لغو یا به قرار دیگری تبدیل کند تا از حق آزادی ام محروم نگردم.
امکان ملاقات با زندانی در بازداشت موقت
طبق قوانین، ملاقات با زندانی در دوران بازداشت موقت اصولاً امکان‌پذیر است، مگر اینکه بازپرس به دلایل خاصی شخص را ممنوع از ملاقات کرده باشد.
این ممنوعیت باید مستدل باشد و معمولاً در شرایط خاص اعمال می‌شود.
دلایل ممنوعیت ملاقات
ممنوعیت ملاقات به‌طور معمول در مواردی اعمال می‌شود که ملاقات با زندانی ممکن است روند تحقیقات را مختل کند یا موجب سوء‌استفاده شود. برخی دلایل رایج ممنوعیت ملاقات عبارتند از:
۱-جلوگیری از تبانی: اگر بازداشت موقت به دلیل جلوگیری از تبانی صادر شده باشد، احتمال دارد که بازپرس زندانی را ممنوع‌الملاقات اعلام کند.
در این شرایط، بازپرس دستور ممنوعیت ملاقات را در برگه اعزام به زندان درج می‌کند.
۲-حفظ شواهد و ادله جرم: در مواردی که ملاقات ممکن است موجب نابودی یا تغییر شواهد شود، بازپرس می‌تواند این محدودیت را اعمال کند.
شرایط عمومی ملاقات با زندانی
در صورت عدم وجود ممنوعیت خاص از سوی بازپرس، ملاقات با زندانی طبق مقررات عمومی زندان‌ها انجام می‌شود. مطابق این مقررات:
۱-محدودیت افراد ملاقات‌کننده: تنها افرادی که رابطه نزدیک خانوادگی یا قانونی با زندانی دارند، اجازه ملاقات خواهند داشت.
۲-زمان‌بندی ملاقات: ملاقات‌ها معمولاً در زمان‌های مشخص و تحت نظارت مسئولان زندان انجام می‌شود.
۳-رعایت ضوابط امنیتی: زندان‌ها موظف به نظارت بر ملاقات‌ها هستند تا از هرگونه سوء‌استفاده یا ایجاد اختلال جلوگیری شود.
آیا بازداشت موقت سوء سابقه محسوب می‌شود؟
بازداشت موقت به خودی خود، سوء سابقه محسوب نمی‌شود.
بر اساس قانون، سوء سابقه تنها با صدور حکم قطعی محکومیت در بعضی جرایم خاص ایجاد می‌گردد.
بنابراین، بازداشت موقت نباید موجب نگرانی افراد و خانواده‌های آنان از بابت ثبت سوء سابقه شود.
عدم ارتباط بازداشت موقت با گناهکاری
صدور بازداشت موقت به معنای گناهکار بودن فرد نیست. بازداشت موقت تنها ابزاری است که در مراحل تحقیقات مقدماتی و تحت شرایط قانونی خاص به‌کار می‌رود تا تحقیقات به پایان برسد و ممکن است که:
- فرد علی‌رغم بازداشت موقت، در نهایت بی‌گناه شناخته شود.
- حکم نهایی دادگاه به نفع متهم باشد و برائت وی اعلام گردد.
این امر نشان می‌دهد که بازداشت موقت صرفاً یک اقدام قانونی برای تضمین حضور متهم و پیشگیری از ایجاد اخلال در تحقیقات است، نه نشانه‌ای از اثبات جرم.
امکان مطالبه خسارت در صورت صدور حکم برائت
یکی از نکات مهم و جالب توجه این است که در صورت صدور حکم برائت، قانون این امکان را فراهم کرده است که فرد بتواند خسارت ناشی از ایام بازداشت موقت را از دولت مطالبه کند. شرایط مطالبه خسارت عبارتند از:
- اثبات صدور حکم برائت.
- ارائه درخواست رسمی از سوی فرد یا وکیل وی.
- رعایت مهلت قانونی و ارائه مدارک لازم.
اختلاف میان دادستان و بازپرس در بازداشت موقت
بازداشت موقت یکی از حساس‌ترین قرارهای تأمینی است که برخلاف اصل برائت، آزادی متهم را قبل از صدور حکم نهایی محدود می‌کند.
به دلیل اهمیت این قرار، قانونگذار علاوه بر رعایت تمام شرایطی که در بالا به آن اشاره کردیم ، تأیید دادستان را نیز الزامی دانسته است.
این سازوکار قانونی به منظور جلوگیری از سوء‌استفاده و تضمین اجرای عدالت طراحی شده است.
فرآیند صدور و نقش دادستان
هنگامی که بازپرس تصمیم به صدور قرار بازداشت موقت می‌گیرد، طبق قانون موظف است این قرار را فوری نزد دادستان ارسال کند
دادستان باید ظرف ۲۴ ساعت نظر کتبی خود را به بازپرس اعلام کند:
- اگر دادستان موافق نظر بازپرس باشد، قرار بازداشت موقت تأیید می‌شود و اجرایی خواهد شد.
- اگر دادستان مخالف نظر بازپرس باشد، تصمیم‌گیری به دادگاه صالح ارجاع داده می‌شود.
رفع اختلاف توسط دادگاه صالح
در موارد اختلاف بین بازپرس و دادستان درباره صدور بازداشت موقت، دادگاه صالح وظیفه دارد میان آنها رفع اختلاف کند.
این دادگاه همان مرجعی است که صلاحیت رسیدگی به اصل اتهام را دارد.
دادگاه دلایل طرفین را بررسی می کند و ظرف ده روز تصمیم گیری می کند و نظر دادگاه هرچه که باشد طرفین موظف به تبعیت از آن هستند
اهمیت سازوکار رفع اختلاف
این سازوکار قانونی از چند جنبه اهمیت دارد:
- جلوگیری از سوء‌استفاده: الزام به تأیید دادستان و امکان اختلاف‌نظر، از صدور بی‌مورد یا خودسرانه بازداشت موقت جلوگیری می‌کند.
- حفظ حقوق متهم: تصمیم‌گیری نهایی توسط دادگاه صالح تضمین می‌کند که حقوق متهم در چارچوب عدالت رعایت می شود و زیر پا گذاشته نمی شود.
- بررسی مستقل و بی‌طرفانه: دادگاه به‌عنوان مرجع مستقل، شرایط و دلایل صدور قرار را بدون تأثیرپذیری از بازپرس یا دادستان بررسی می‌کند.
آیا روزهای بازداشت موقت از زندان شخص کسر می شود
بله در این مورد هیچ نگرانی وجود دارد و هر حکمی که داده شود با احتساب ایام بازداشت قبلی است
اجرای احکام وظیفه دارد که مدت بازداشت موقت را به‌دقت محاسبه و از مدت حبس کسر کند.
این فرایند به‌صورت رسمی و بر اساس سوابق پرونده انجام می‌شود.
سوال های کوتاه
در چه مواردی قرار بازداشت موقت صادر می شود
در جرایمی خاص و با تحقق شرایطی ویژه که در متن به آن اشاره کردیم
آیا تبدیل بازداشت موقت به سند امکان پذیر است
خیر، بازداشت موقت سنگین ترین قرار تامین کیفری است و وقتی صادر می گردد یعنی شخص واجد شرایط سند گذاشتن نبوده است.
مگر اینکه بعد از گذشت مدت هایی که در متن به آن اشاره کردیم بازپرس قرار بازداشت موقت را فک کند یا تخفیف بدهد.
بازداشت موقت چند روز طول می کشد
در جرایم سنگین تا دو ماه و در سایر جرایم تا یک ماه که البته امکان تمدید آن وجود دارد اما در هر حال
مدت بازداشت متهم نباید از حداقل مجازات حبس مقرر در قانون برای آن جرم تجاوز کند و در هر صورت در جرایم موجب مجازات سلب حیات مدت بازداشت موقت از دو سال و در سایر جرایم از یک سال تجاوز نمی کند.
دفتر وکالت عدل گر در چه زمینه هایی پرونده می پذیرد؟
دفتر وکالت عدل گر با سابقه 20 ساله در زمینه دعاوی کیفری مثل خیانت در امانت،کلاهبرداری، فروش مال غیر و… و دعاوی ملکی و بانکی و تجاری و حقوقی، با تعیین وقت مشاوره قبلی پذیرای پرونده های شما عزیزان می باشد.
در نظر داشته باشید دفتر وکالت عدل گر در زمینه جرایم مربوط به مواد مخدر و دعاوی کارگر و کارفرما، هیچ گونه پرونده ای نمی پذیرد و حتی مشاوره نیز ارایه نمی دهد.
خواهش مندیم از تماس در این زمینه ها خودداری کنید.
شماره تماس های ما برای دریافت وقت مشاوره تلفنی و حضوری
021-88657789
021-58784
0998-1288800
آدرس ما: جردن-بلوار ستاری-پلاک 3-واحد 18
