تفهیم اتهام یعنی چه
تفهیم اتهام موضوع بحث امروز ما است و به سوال های شما در این زمینه پاسخ می دهیم.
1-تفهیم اتهام یعنی چه؟
2-آیا قاضی بعد از تفهیم اتهام حکم صادر می کند؟
3-آیا وقتی برای تفهیم اتهام می رویم باید ضامن همراه داشته باشیم؟
4-بازپرس یا دادیار در تفهیم اتهام باید چه نکاتی را رعایت کنند؟
به عبارت دیگر، متهم در زمان تفهیم اتهام چه حقوقی دارد که باید از آنها مطلع باشد تا اگر نقض شدند به آنها اعتراض کند؟
در ادامه همراه ما باشید تا شما را به طور کامل در این زمینه راهنمایی کنیم.
شروع شکایت با ارایه شکواییه از جانب شاکی
در قانون ایران شروع تحقیقات از سوی دادسرا اصولاً با شکایت شاکی خصوصی اتفاق می افتد البته راه های دیگری نیز برای به جریان افتادن پرونده وجود دارد اما اصولاً شاکی خصوصی با ارایه شکواییه مدعی است که متهم یا اشخاصی که آنها را نمی شناسد در حق او مرتکب جرمی شده اند و برای این امر دلایلی نیز ارایه می کند.
دادستان بعد از ملاحظه این امر برای شروع تحقیقات مقدماتی پرونده را به بازپرس یا دادیار ارجاع می دهد.
ابتدا از شاکی در مورد وقوع جرم و دلایلی که دارد سوال می شود.
البته در نظر داشته باشید که مطابق قانون جدید آیین دادرسی کیفری، اگر طرح شکایت از سوی وکیل دادگستری صورت گرفته باشد نیازی به حضور شاکی در روند تحقیقات نیست مگر اینکه بازپرس یا دادیار بنا به علتی حضور شخص شاکی را لازم بدانند.
شاکی یا وکیل او، هر کدام که پرونده را پیگیری کنند باید دلایل لازم در مورد انتساب جرم به متهم را ارایه کنند به عنوان مثال اگر دلیل آنها برای اثبات جرم شهادت شهود است باید به شهادت شهود استناد کنند تا بازپرس یا دادیار در صورت لزوم شهادت آنها را بشنود.
در نظر داشته باشید اگر در همین مرحله اول دلایل اثباتی قوی برای موجه بودن شکایت از سوی شاکی ارایه نگردد بازپرس نمی تواند متهم را احضار کند و در صورت احضار پیامد سنگینی برای او خواهد داشت.
مطابق قانون،بازپرس نباید بدون دلیل کافی برای توجه اتهام، کسی را به عنوان متهم احضار و یا جلب کند و تخلف از مقررات این ماده موجب محکومیت انتظامی تا درجه چهار است.
اما اگر در این مرحله دلایل برای انتساب جرم به متهم قوی بود امکان احضار متهم و تفهیم اتهام به او وجود دارد.
احضار متهم
به شخصی که مشکوک به ارتکاب جرم می باشد متهم می گویند و احضار و جلب و تحقیق از او تابع قواعد خاصی
البته تا زمانی که رای قطعی بر مجرمیت و گناهکاری او صادر نگردد در پناه اصل برائت قرار دارد
به عبارت دیگر تا قبل از اثبات اتهام با دلایل کافی نمی توانیم شخص را مجرم تلقی کنیم حتی اگر ظاهر دلایل به ضرر شخص باشد.
شاید اغراق نباشد اگر بگوییم که مهم ترین مرحله در دادسرا و انجام تحقیقات مقدماتی احضار متهم و تحقیق از او می باشد
و اصل برائت و قوانین بسیار زیاد دیگری در قانون آیین دادرسی کیفری پیش بینی شده است تا حقوق او از تعرض مصون بماند و بی گناه محاکمه نگردد
چرا که بحث آبروی او در میان می باشد. از یک سو ممکن است که مجرم واقعی او باشد پس باید در حق او سخت گیری گردد و از سوی دیگر امکان دارد که بی گناه باشد و اصل برائت هم که چتر حمایتی متهم می باشد
ما را از بسیاری امور که آبروی او را در معرض خطر قرار می دهد بر حذر می دارد
اما اگر بعد از طی این مراحل و با دلایلی که علیه او وجود دارد بازپرس به ارتکاب جرم توسط متهم مظنون گردد باید تفهیم اتهام کند.
احضار متهم به وسیله احضاریه انجام می شود.
هم اکنون با توجه به وجود سامانه ثنا از طریق سامانه ابلاغ، ابلاغ الکترونیک صورت می گیرد و اگر شخصی ثبت نام سامانه ثنا نداشته باشد ابلاغ از طریق مامور ابلاغ و به صورت نیمه الکترونیک صورت می گیرد.
در حال حاضر، احضار متهم به صورت دادن مهلت یا تعیین ضرب الاجل صورت می گیرد بدین صورت که 5 روز به شخص برای حضور نزد بازپرس یا دادیار مهلت داده می شود.
در احضاریه باید چه چیزهایی نوشته شود
همان گونه که در بالا اشاره کردیم درج مهلت زمانی که در آن مهلت، متهم باید در دادسرا حاضر شود
حتما باید در احضاریه نوشته شود تا متهم تکلیف خود را بداند
موارد دیگری که در احضاریه باید درج شود امور زیر است
1-نام و نام خانوادگی احضار شونده
2-تاریخ، ساعت و محل حضور
3-علت احضار متهم ( مثلاً احضار به عنوان شاکی است یا متهم یا شاهد) و اشاره به علت مثلاً پیگیری شکایت مطروحه یا استماع شهادت شهود یا تفهیم اتهام و دفاع از اتهام انتسابی.
4-اگر شخص به عنوان متهم احضار می شود باید عنوان اتهامی در احضاریه درج گردد تا امکان دفاع برای متهم فراهم باشد.
5-نتیجه عدم حضور، به عنوان مثال اگر نتیجه عدم حضور جلب می باشد باید در ابلاغیه به آن اشاره شود تا در نتیجه اشتباه جلب صورت نگیرد.
البته در نظر داشته باشید که در مواردی عذر موجه متهم مورد قبول قانون گذار قرار گرفته است و متهم می تواند با اعلام به بازپرس یا دادیار در جلسه مورد نظر حاضر نگردد.
متهم مکلف است در موعد مقرر حاضر شود و اگر نتواند باید عذر موجه خود را اعلام کند. جهات زیر عذر موجه محسوب می‌شود:
1- نرسیدن یا دیر رسیدن احضاریه به گونه ای که مانع از حضور شود.
2- بیماری متهم و بیماری سخت والدین، همسر یا اولاد وی که مانع از حضور شود.
3- همسر یا یکی از اقربا تا درجه سوم از طبقه دوم فوت شود.
4- ابتلاء به حوادث مهم از قبیل بیماریهای واگیردار و بروز حوادث قهری مانند سیل و زلزله که موجب عدم امکان تردد گردد.
5- متهم در توقیف یا حبس باشد.
6 – سایر مواردی که عرفاً به تشخیص بازپرس عذرموجه محسوب می‌شود.
تفهیم اتهام
با در نظر گرفتن تمام سخنان مهمی که در بالا گفتیم اگر در چند روز گذشته ابلاغیه ای تحت عنوان تفهیم اتهام، تفهیم اتهام انتسابی دریافت کرده اید یا به شما ابلاغ شده است که ظرف مدت 5 روز جهت تفهیم اتهام در دادسرا حاضر شوید در ادامه مطلب نیز با ما همراه باشید.
به زبان ساده تفهیم اتهام یعنی شخص متهم از موضوع جرم و دلایل و مستندات شکایت باخبر شود
تا آگاهانه قادر به دفاع از خود در برابر این جرم گردد
به عبارت دیگر بازپرس یا مقام قضایی باید به طور صریح به شخص متهم بگوید که متهم به چه جرمی می باشد و چه دلایلی علیه او در پرونده موجود می باشد و در این زمینه نباید هیچ گونه ابهامی وجود داشته باشد
بلکه باید به نحو صریح و منجز و مشخص جرم و ادله جرم به متهم اعلام شود تا او بتواند از خود دفاع کند.
در مراجعه به دادسرا و نزد مقامات قضایی بازپرس بعد از مشاهده کارت شناسایی متهم ( کارت ملی) از مشخصات هویتی شخص سوال می پرسد
و بعد از آدرس دقیق و اقامتگاه شخص سوال می کند.
سپس به متهم تفهیم اتهام می شود که می تواند یک نفر وکیل دادگستری به همراه داشته باشد. البته این مورد در احضاریه نیز درج می گردد و در نظر داشته باشید که سلب حق همراه داشتن وکیل یا عدم تفهیم این حق به متهم
باعث بی اعتباری تحقیقات می شود.
بازپرس یا دادیار،سپس به سراغ عنوان اتهامی می رود و صراحتاً بیان می کند که مثلاً با توجه به شکایت شاکی و شهادت شهود و فیلم دوربین های مدار بسته شما متهم به کلاهبرداری یا سرقت یا خیانت در امانت می باشید
دفاعیات خود را در این مورد بیان کنید.
به این عمل تفهیم اتهام می گویند و قاعدتاً شخص با اطلاع از اتهامی که به او وارد کرده اند می تواند با علم و آگاهی از خود دفاع کند.
بعد از این مرحله اگر دفاعیات از نظر بازپرس یا دادیار بلاوجه باشد برای متهم قرار تامین کیفری مقرر می گردد که می تواند وجه نقد، فیش حقوقی یا وثیقه ملکی یا حتی بازداشت موقت باشد.
پس در پاسخ به این سوال که آیا در جلسه تفهیم اتهام با خودم ضامن ببرم یا نه باید بگوییم که بله بهتر است با خود ضامن یا وثیقه گذار ببرید
چرا که در صورت قبول نشدن دفاعیات شما از سوی بازپرس یا دادیار، قرار تامین کیفری صادر خواهد شد که امکان دارد منجر به بازداشت شما شود.
حق سکوت متهم
حتما در فیلم های خارجی شنیده اید که هنگام دستگیری متهم به او می گویند، می توانید سکوت اختیار کنید، هرچه بگویید در دادگاه علیه تان استفاده خواهد شد.
شاید برای شما جالب باشد که این حق در قانون ایران به رسمیت شناخته شده است و شما اگر به هر علتی قصد صحبت کردن ندارید می توانید در مقابل سوال های بازپرس سکوت اختیار کنید.
به عبارت دیگر، هر چند متهم بعد از تفهیم اتهام می تواند از خود دفاع کند
اما در نقطه مقابل می تواند سکوت کند و هیچ چیز نگوید.
این حق متهم در قانون نیز پیش بینی شده است و بازپرس یا مقام قضایی حق اجبار او به صحبت کردن را ندارد.
“متهم می‌تواند سکوت اختیار کند. در این صورت مراتب امتناع وی از دادن پاسخ یا امضای اظهارات، در صورتمجلس قید می‌شود.”
پرسش های مقام قضایی
بازپرس یا دادیار در پرسش از متهم باید مقررات مربوط به حقوق شهروندی را رعایت کنند و تمام شئون شرعی و انسانی و دفاعی متهم را مدنظر قرار بدهند مثلاً حق ندارند سوالات جانبدارانه بپرسند
بعد از تفهیم اتهام قاعدتاً بازپرس اقدام به بازجویی از متهم می کند و
این پرسش ها باید مفید، روشن، مرتبط با اتهام و در محدوده آن باشد
پرسش تلقینی یا همراه با اغفال، اکراه و اجبار متهم ممنوع است و
وکیل متهم می‌تواند در صورت طرح سوالات تلقینی یا سایر موارد خلاف قانون به بازپرس یا مقام قضایی تذکر بدهد.
مطابق قانون احترام به آزادی های مشروع و حفظ حقوق شهروندی نیز
” پرسش ها باید، مفید و روشن و مرتبط با اتهام یا اتهامات انتسابی باشد و از کنجکاوی در اسرار شخصی و خانوادگی و سوال از گناهان گذشته افراد و پرداختن به موضوعات غیرموثر در پرونده مورد بررسی احتراز گردد.”
“پاسخ ها به همان کیفیت اظهارشده و بدون تغییر و تبدیل نوشته شود و برای اظهارکننده خوانده شود و افراد باسواد در صورت تمایل، خودشان مطالب خود را بنویسند تا شبهه تحریف یا القاء ایجاد نگردد.”
قانون احترام به آزادی های مشروع و حفظ حقوق شهروندی
آیا قاضی بعد از تفهیم اتهام حکم صادر می کند
تفهیم اتهام قسمتی از روند گسترده تحقیقات مقدماتی می باشد که در دادسرا صورت می گیرد.
مطابق قانون، تحقیقات مقدماتی یعنی:
“تحقیقات مقدماتی، مجموعه اقدامات قانونی است که از سوی بازپرس یا دیگر مقامات قضائی، برای حفظ آثار و علائم و جمع آوری ادله وقوع جرم، شناسایی، یافتن و جلوگیری از فرار یا مخفی شدن متهم انجام می‌شود.”
بعد از تفهیم اتهام روند تحقیقات متوقف نمی گردد بلکه مطابق قانون ادامه می یابد و امور دیگری نیز صورت می گیرد مثلا امکان دارد که بازپرس میان طرفین مواجهه حضوری بگذارد
تا سخنان دو طرف را راستی آزمایی کند یا نیاز به تحقیق بیشتر از شهود داشته باشد یا اینکه نیاز به نظریه کارشناسی در حوزه ای تخصصی داشته باشد همه این امور صورت می گیرد
و در نهایت اگر تمامی تحقیقات نشان گر وقوع جرم از جانب متهم باشد ابلاغیه اخذ آخرین دفاع صادر می گردد و در آخرین دفاع نیز اگر متهم چیزی بگوید که در حصول برائتش موثر باشد بازپرس یا دادیار باید آن را بررسی کند.
در آخر، اگر نظر بازپرس یا دادیار این باشد که متهم مرتکب جرم شده است قرار جلب به دادرسی صادر می شود و اگر دادستان نیز با آنها موافق باشد اقدام به صدور کیفرخواست خواهد کرد.
اگر آنها بر این نظر باشند که جرم صورت نگرفته است یا در صورت وقوع جرم، دلایل کافی برای انتساب جرم به متهم وجود ندارد اقدام به صدور قرار منع تعقیب خواهند کرد.
حقوق متهم در دادسرا و دادگاه
در پایان این مقاله به شما پیشنهاد می دهیم که حتی اگر قادر به گرفتن وکیل برای حضور در دادسرا نیستید
حتماً با وکیل دادگستری مشورت کنید و بدون مشورت با وکیل پایه یک دادگستری در دادسرا حاضر نشوید
مقالات زیر شما را اندکی با حقوق تان در دادسرا و دادگاه آشنا می کند.
بسیاری اوقات اتفاقات و تجربه های تلخی که در محیط های قضایی و دادگاه و دادسرا، دارید ناشی از ناآگاهی شما از قوانین و مقررات می باشد.
برائت چیست و چه تاثیری در دفاع از حقوق متهم دارد
قاعده درء و تاثیر آن در دفاع از حقوق متهم
سوال های کوتاه
تفهیم اتهام یعنی چه
تفهیم اتهام یعنی متهم از موضوع جرم و دلایل و مستندات آن باخبر شود و بتواند با آگاهی از این موارد از خود دفاع کند.
آیا قاضی بعد از تفهیم اتهام رای صادر می کند؟
اصولاً خیر چرا که هنوز تحقیقات مقدماتی به پایان نرسیده است.
برایم احضاریه تفهیم اتهام آمده است، ضامن یا فیش حقوقی یا سند ببرم؟
در متن به طور کامل توضیح دادیم و توصیه می کنیم برای جلوگیری از بازداشت چنین کاری انجام بدهید.
دفتر وکالت عدل گر در چه زمینه هایی پرونده می پذیرد؟
دفتر وکالت عدل گر با سابقه 20 ساله در زمینه دعاوی کیفری مثل خیانت در امانت،کلاهبرداری، فروش مال غیر و… و دعاوی ملکی و بانکی با تعیین وقت مشاوره قبلی پذیرای پرونده های شما عزیزان می باشد.
در نظر داشته باشید دفتر وکالت عدل گر در زمینه جرایم مربوط به مواد مخدر و دعاوی کارگر و کارفرما، هیچ گونه پرونده ای نمی پذیرد و حتی مشاوره نیز ارایه نمی دهد.
خواهش مندیم از تماس در این زمینه ها خودداری کنید.
شماره تماس های ما برای دریافت وقت مشاوره تلفنی و حضوری
021-88657789
021-58784
0998-1288800
آدرس ما: جردن-بلوار ستاری-پلاک 3- واحد 18
