ادعای جعل
موضوع بحث امروز ما ادعای جعل است.
حفظ استحکام روابط اقتصادی و اجتماعی میان افراد، به اعتماد به صحت و درستی اسناد و نوشته‌های مبادله‌شده بستگی دارد.
جعل، اصولاً با هدف کسب منافع مالی و ارتکاب کلاهبرداری انجام می‌شود.
اما علاوه بر خسارات مالی، تأثیری عمیق‌تر بر اعتماد میان افراد دارد و اعتماد را خدشه‌دار می‌کند. قانون‌گذار ایران نیز جعل را به‌عنوان جرمی علیه امنیت و آسایش عمومی تلقی کرده است.
شاید برای شما جالب باشد که بدانید ۹۰ درصد پرونده های کلاهبرداری در سطح کشور به جرم جعل مربوط می شود.
جعلیت سند
در هر دعوایی، چنانچه یکی از طرفین با سندی رسمی یا عادی مواجه شود که علیه او ابراز و مورد استفاده قرار می‌گیرد، این امکان برای او وجود دارد که نسبت به اصالت آن اعتراض کند و ادعای جعل را مطرح نماید.
جعل به چه معناست
جعل به معنای تغییر یا دگرگونی فریب کارانه در واقعیت یک سند است و به دو دسته کلی مادی و معنوی (مفادی) تقسیم می‌شود.
جعل مادی همان‌طور که از نام آن پیداست، به تغییرات فیزیکی در ظاهر سند اشاره دارد، مانند خراشیدن، تراشیدن، الحاق یا هر گونه تغییر فیزیکی دیگر که در ظاهر سند اعمال می‌شود.
در مقابل، جعل معنوی یا مفادی به تغییر در محتوای سند مربوط می‌شود. در این نوع جعل، ظاهر سند مورد اعتراض نیست، بلکه مضمون، محتوا یا موضوع سند است که به‌عنوان جعلی مطرح می‌شود.
نمونه های جعل مادی
مطابق قانون، موارد زیر به‌عنوان نمونه‌های جعل مادی شناخته می‌شوند:
-
ساختن نوشته یا سند: ایجاد اسنادی که قبلاً وجود خارجی نداشته‌اند، مانند ساختن شناسنامه جعلی، وصیت‌نامه یا صلح‌نامه‌ای غیرواقعی.
-
ساختن مهر یا امضای اشخاص رسمی و غیررسمی: این مورد شامل ساختن مهر افراد یا تقلید امضای آنها برای استفاده در اسناد مختلف است.
-
خراشیدن یا تراشیدن: اعمال تغییرات فیزیکی بر روی سند با استفاده از وسایلی مانند تیغ. به‌عنوان مثال، در وصیت‌نامه‌ای که نام “علی رضا” ذکر شده، بخش “رضا” را خراشیده و به‌گونه‌ای تغییر می‌دهند که به نظر برسد تمام وصیت به “علی” اختصاص داده شده است.
-
الحاق: افزودن مواردی به سند، مانند اضافه کردن سه صفر به مبلغ چک یا سفته، به‌منظور مطالبه مبالغ بالاتر از صادرکننده.
-
محو، اثبات یا سیاه کردن: پاک کردن یا ناخوانا کردن بخش‌هایی از سند. مثلاً پاک کردن نام یکی از افراد ذکر شده در وصیت‌نامه برای محروم کردن او از ارث.
-
تقدیم یا تأخیر تاریخ سند: دستکاری تاریخ سند برای تحقق اهداف مجرمانه. به‌عنوان مثال، اگر اجراییه مطالبه مهریه در تاریخ ۱۴۰۱/۰۶/۲۰ ابلاغ شده باشد و فرد برای فرار از دین خود، خودرویش را یک هفته بعد بفروشد، تاریخ فروش را به قبل از اجراییه تغییر می‌دهد تا نشان دهد که این معامله پیش از آگاهی از مطالبه مهریه صورت گرفته است.
-
الصاق نوشته‌ای به نوشته دیگر: اضافه کردن یک برگه به سند یا قرارداد به‌گونه‌ای که به نظر برسد این صفحه جزء متن اصلی سند است. به‌عنوان مثال، افزودن برگه‌ای به قرارداد که در نگاه اول به‌صورت یکپارچه با سایر صفحات قرارداد دیده شود.
این موارد، نمونه‌هایی از جعل مادی هستند که قانون‌گذار برای مقابله با آنها سازوکارها و مجازات‌هایی در نظر گرفته است.”
جعل معنوی چیست
بحث ادعای جعل را با موضوع جعل معنوی یا مفادی ادامه می‌دهیم.
مطابق ماده ۵۳۴ قانون مجازات اسلامی در بخش تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده، جعل معنوی هنگامی رخ می‌دهد که:
هر یک از کارکنان ادارات دولتی، مراجع قضائی یا مأمورین به خدمات عمومی، هنگام تنظیم و تحریر نوشته‌ها یا قراردادهای مرتبط با وظایف خود:
- موضوع یا مضمون سند را تغییر دهند.
- گفته‌ها، نوشته‌ها، مهر یا تقریرات مقامات رسمی یا یکی از طرفین را تحریف کنند.
- امری باطل را صحیح یا امر صحیحی را باطل جلوه دهند.
- چیزی را که اقرار نشده است، به‌عنوان اقرار شده ثبت کنند.
در صورت وقوع چنین مواردی، مرتکب، علاوه بر مجازات‌های اداری و الزام به جبران خسارت‌های وارده، به یکی از مجازات‌های زیر محکوم خواهد شد:
- حبس از یک تا پنج سال،
- یا پرداخت جزای نقدی بین ۵۰/۰۰۰/۰۰۰ تا ۲۵۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال.”
همان گونه که قبلا هم اشاره کردیم در این نوع جعل، هیچ ایراد یا خدشه ای به ظاهر سند وارد نیست بلکه مطالب موجود در آن تحریف شده است.
به عبارت دیگر، ٰدر جعل معنوی یا مفادی، تغییرات به محتوا و مضمون سند محدود می‌شود و ظاهر سند دست‌نخورده باقی می‌ماند. این نوع جعل، به دلیل ماهیت نامحسوس خود، گاهی تشخیص دشوارتری دارد
و بیشتر بر معنای سند تأثیر می‌گذارد تا شکل ظاهری آن.
آنچه به چشم می‌آید، بدون ایراد است، اما آنچه خوانده یا برداشت می‌شود، تحریف شده است.
نمونه های جعل معنوی
- تغییر مضمون: به‌عنوان مثال، سردفتری سند وکالت را به شکلی نادرست به‌صورت بیع ثبت و منعکس می‌کند.
- تحریف گفته یکی از مقامات رسمی: مانند منشی دادگاهی که اظهارات قاضی را ثبت کرده اما متن را به‌صورت تحریف‌شده ارائه می‌دهد.
- تحریف تقریرات: برای نمونه، هنگامی که پول معامله پرداخت نشده است، سردفتر در سند می‌نویسد که مبلغ معامله پرداخت شده و حساب و کتابی میان طرفین وجود ندارد. همچنین ممکن است مأمور تنظیم وصیت‌نامه، اسامی اشخاص دیگری را در وصیت‌نامه درج کند.
- جلوه دادن اقرار نشده به‌عنوان اقرار: به‌طور مثال، متهم می‌گوید “اتهام را تکذیب می‌کنم”، اما در سند نوشته می‌شود که “اتهام را قبول دارم و تقاضای بخشش دارم.”
شکایت حقوقی و کیفری در ادعای جعل
اگر حق شما با جعل زیر پا گذاشته شده است از دو راه شکایت کیفری و مراجعه به دادسرا و دادن دادخواست حقوقی و مراجعه به دادگاه های حقوقی می توانید احقاق حق کنید
هر کدام از این راه ها ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارد.
در صورتی که سند جعلی علیه شما ارائه شود، می‌توانید از یکی از این دو روش، یا هر دو، برای پیگیری حقوق خود استفاده کنید.
۱. مسیر حقوقی
در مسیر حقوقی، شما علیه طرف مقابل دعوایی مدنی مطرح می‌کنید تا حقوق خود را بازپس بگیرید یا سند جعلی را از درجه اعتبار ساقط کنید.
این روش معمولاً بر مبنای شواهد و مدارک معتبر صورت می‌گیرد و هدف آن احقاق حقوق مالی یا حقوقی شماست. این روش زمانی کارآمد است که جنبه‌های کیفری مسئله در اولویت قرار ندارند یا راه شکایت کیفری بسته است
مثلا مشمول مرور زمان شده است ( قانون گذار به شما هشدار می دهد که ظرف مدت کوتاهی باید شکایت کیفری خود را مطرح کنید در غیر این صورت شکایت دیگر مورد پذیرش قرار نمی گیرد به این مورد در قانون، مرور زمان می گویند.
۲. مسیر کیفری
در مسیر کیفری، به دلیل ماهیت جرم جعل که اعتماد و اموال مردم را از بین می برد و نقض قوانین کیفری، شکایتی در دادسرا ثبت می‌شود.
دادسرا به‌عنوان مرجع تعقیب جرم، تحقیقات لازم را آغاز می‌کند و در صورت اثبات جرم، مرتکب جعل مورد تعقیب قضایی قرار می‌گیرد.
این مسیر اغلب مؤثرتر از روش حقوقی است، زیرا مجازات قانونی برای مرتکب در نظر گرفته شده است و این مسئله می‌تواند به احقاق حقوق شما کمک کند.
یکی از مزایای مهم روش کیفری این است که در صورت اثبات جعلیت سند در دادسرا یا دادگاه کیفری، نیازی به مراجعه مجدد به دادگاه حقوقی نخواهد بود. طبق قانون، دادگاه حقوقی ملزم به تبعیت از رأی صادره توسط دادگاه کیفری است.
اصولا هم اشخاص وقتی به سراغ راه حل حقوقی می روند که راه شکایت کیفری بسته باشد.
اثرات اثبات جعل
در صورتی که جعلیت سند به‌طور قانونی اثبات شود، سند مذکور اعتبار خود را از دست خواهد داد و دیگر نمی‌توان آن را به‌عنوان مدرکی معتبر مورد استناد قرار داد.
اگر جعلیت سند اثبات شود سند به دستور دادگاه از بین خواهد رفت.
این امر نه‌تنها موجب احقاق حقوق شخص زیان‌دیده می‌شود، بلکه امنیت و عدالت اجتماعی را نیز تقویت می‌کند.
در نهایت، انتخاب مسیر پیگیری بستگی به شرایط خاص پرونده و اهداف شما دارد. در بسیاری از موارد، ترکیب دو روش حقوقی و کیفری می‌تواند بهترین نتیجه را برای شما به ارمغان بیاورد.
اگر از جرم جعل متضرر شده اید هم می توانید حقوقی شکایت کنید ( در دادگاه حقوقی) و هم شکایت کیفری کنید ( در دادسرا)
مقایسه شکایت حقوقی و کیفری جعل
در ادامه، به بررسی و مقایسه این دو روش می‌پردازیم تا با مقایسه آنها بتوانید مسیر مناسب پرونده خود را انتخاب کنید.
البته حتما در مورد انتخاب یکی از دو روش از راهنمایی های وکیل دادگستری یا مشاور حقوقی نیز استفاده کنید.
۱. مسیر حقوقی
مزایا:
-
- تمرکز بر حقوق مدنی: این مسیر به‌طور خاص برای بازپس‌گیری حقوق مالی یا قراردادی طراحی شده است و به مجازات جاعل توجهی ندارد.
- زمان کوتاه‌تر برای جبران مالی: در صورتی که هدف شما جبران خسارت مالی باشد ( نه مجازات طرف مقابل)، ممکن است مسیر حقوقی سریع‌تر به نتیجه برسد. همیشه رفتن به سراغ کیفر و مجازات شما را سریع به نتیجه نمی رساند
- عدم نیاز به اثبات سوء نیت: در دادگاه کیفری باید سوء نیت طرف مقابل را اثبات کنید تا دادسرا قرار جلب به دادرسی صادر کند اما در دادگاه حقوقی همین قدر که کارشناس خط و امضاء گواهی کند که سند یا امضایی جعلی است برای صدور حکم به نفع شما بس است.
در نظر داشته باشید اثبات سوء نیت آدم ها بسیار سخت است.
معایب:
- عدم تعقیب کیفری: این روش برای برخورد با مرتکب جرم در بعد قانونی کافی نیست و تمرکز آن تنها بر حقوق مدنی است و امکان دارد که طرف مقابل آن را جدی نگیرد و با ظرایف قانونی بخواهد که دعوا را ببرد.
- پیچیدگی اثبات: اثبات جعلیت سند ممکن است به دلیل نیاز به ارائه دلایل و مدارک کافی، پیچیده‌تر باشد.
- امکان ادامه استفاده از سند جعلی: تا زمان صدور حکم قطعی در دادگاه امکان استفاده از سند مجعول وجود دارد هرچند مطابق قانون قاضی بعد از دریافت سند آن را مهر و موم می کند.
۲. مسیر کیفری
مزایا:
- تعقیب مرتکب جرم: این مسیر، مرتکب جعل را تحت تعقیب قانونی قرار داده و می‌تواند موجب صدور مجازات برای او شود و بیشتر برای مردم رعب آور است و شاید تحت تاثیر ترس پرونده سریع تر به نتیجه برسد.
- حکم الزام‌آور برای دادگاه حقوقی: در صورت اثبات جعلیت در دادگاه کیفری، دادگاه حقوقی ملزم به تبعیت از حکم آن خواهد بود و شما با یک تیر دو نشان می زنید.
- بازدارندگی: رسیدگی کیفری می‌تواند موجب پیشگیری از وقوع جرایم مشابه در آینده شود در هر حال همان گونه که گفتیم رعب و ترس و وحشت شکایت کیفری گاهی اوقات اثر گذار است!
معایب:
- هزینه‌های بیشتر: رسیدگی کیفری ممکن است شامل هزینه‌های بالاتری باشد، به‌ویژه اگر به وکیل نیاز داشته باشید هزینه بیشتری باید پرداخت کنید.
- زمان‌بر بودن: معمولاً فرآیند دادسرا و دادگاه کیفری به دلیل جزئیات تحقیقات، زمان بیشتری می‌طلبد بر عکس آنچه مردم گمان می کنند رسیدگی در دادسرا روندی طولانی دارد.
- ریسک جبران مالی کمتر: ممکن است در روش کیفری، تمرکز بیشتری بر جنبه مجازات باشد تا جبران خسارات مالی.
نتیجه‌گیری:
اگر هدف شما صرفاً جبران خسارت‌های مالی یا حل‌وفصل اختلافات حقوقی است، مسیر حقوقی ممکن است انتخاب مناسبی باشد.
اما اگر نیاز به برخورد جدی‌تر با مرتکب جرم یا پیشگیری از جرایم مشابه دارید، مسیر کیفری مؤثرتر خواهد بود. همچنین، در بسیاری از موارد می‌توان این دو مسیر را به‌صورت مکمل استفاده کرد
اما در هر حال انتخاب یکی از این دو روش باید بعد از مشورت با وکیل دادگستری صورت بگیرد چرا که به کلیات اشاره کردیم اما جزییات هر پرونده با یکدیگر متفاوت می باشد و جزییات هستند که مسیر نهایی پرونده شما را معین می کند.
در هر حال اگر بعد از بررسی به این نتیجه رسیدید که دادخواست حقوقی جعل بدهید باید به امور زیر توجه کنید.
در صورتی که تصمیم به طرح دادخواست حقوقی مربوط به جعل دارید، موارد زیر حائز اهمیت هستند:
نکاتی که در دعوای حقوقی جعل باید رعایت کنید
1. مسئولیت اثبات جعلی بودن سند
در قانون ایران، هر کسی که ادعایی می‌کند، باید خودش آن را ثابت کند. پس اگر شما ادعای جعل دارید، باید بتوانید با روش‌های قانونی مانند کارشناسی خط و امضا این ادعا را اثبات کنید.
تفاوت جعل با انکار و تردید
قبل از اینکه به دادگاه بروید، حتماً با تفاوت‌های بین جعل، انکار و تردید آشنا شوید. ما در یک مقاله جداگانه به این موضوع پرداخته‌ایم.
گاهی اصلاً نیازی نیست ادعای جعل کنید! فقط کافی است بگویید که این امضا، امضای شما نیست. در این حالت، دیگر نیازی نیست که شما اثبات کنید که سند جعلی است و بار اثبات به طرف مقابل منتقل می‌شود.
2. زمان مناسب برای ادعای جعل
طبق قانون، شما باید ادعای جعل خود را تا پایان اولین جلسه دادرسی همراه با مدارک و دلایل مطرح کنید.
اگر سندی در جلسات بعدی ارائه شود، می‌توانید درباره آن هم ادعای جعل کنید.
3. اطلاع به طرف مقابل
وقتی ادعای جعل مطرح می‌شود، دادگاه این ادعا را به طرف مقابل اطلاع می‌دهد. اگر طرف مقابل همچنان به استفاده از سند جعلی اصرار کند، باید ظرف ۱۰ روز اصل سند را به دادگاه بدهد.
در غیر این صورت، آن سند دیگر معتبر نخواهد بود و دعوا بر اساس آن سند ممکن است رد شود. ( می گوییم ممکن است چون شاید شخص دلایل دیگری ارایه بدهد)
4. تصمیم دادگاه درباره سند جعلی
دادگاه باید در مورد سندی که نسبت به آن ادعای جعل شده تصمیم بگیرد.
اگر جعلی بودن سند تأیید نشود، سند به صاحبش برگردانده می‌شود. اما اگر جعلی بودن سند ثابت شود، دادگاه درباره نابودی یا ابطال آن تصمیم خواهد گرفت.
دادگاه می‌تواند تصمیم بگیرد که کل سند یا فقط بخشی از آن نابود شود. این بستگی به میزان جعلی بودن سند دارد.
5. چگونه جعلی بودن یا اصالت سند بررسی می‌شود؟
روش‌های قانونی برای بررسی اصالت یا جعلی بودن سند شامل موارد زیر است:
مقایسه سند با اسناد دیگر
فرض کنید شخصی یک ملک را با یک مبایعه‌نامه عادی خریداری کرده است اما چون فروشنده از تنظیم سند رسمی خودداری می‌کند، خریدار مجبور می‌شود دعوای الزام به تنظیم سند رسمی علیه او مطرح کند.
در دادگاه، فروشنده ادعا می‌کند که امضایش در مبایعه‌نامه جعلی است. حالا دادگاه چه می‌کند؟
دادگاه برای بررسی این ادعا، به مفاد سایر اسناد نگاه می‌کند. به عنوان مثال، اگر در مبایعه‌نامه نوشته شده که فروشنده ثمن معامله (پول معامله) را از طریق چک دریافت کرده است، دادگاه بررسی می‌کند که آیا این چک واقعاً وصول شده است یا خیر.
اگر فروشنده پول معامله را از طریق چک دریافت کرده باشد، این نشان می‌دهد که ادعای جعلی بودن امضا بی‌اساس است؛ چرا که اگر امضا جعلی بود، چگونه فروشنده پول معامله را دریافت کرده است؟
این نوع تطبیق اسناد تنها با اسنادی انجام می‌شود که مفاد آنها ثابت و مورد قبول شخص باشد. در این مثال، پذیرفتن چک به معنای تأیید صحت معامله است.
تحقیق از شاهدان
به عنوان مثال شخص ادعا می کند که امضای او جعلی است اما چندین نفر مشاهده کرده اند که خودش پای سند را امضا کرده است
در استفاده از این مورد باید بسیار احتیاط ورزید چرا که شهادت دروغ اشخاص می تواند روند احقاق حق را با مانع رو به رو کند
بررسی خط و امضا
در بررسی جعل، یکی از روش‌ها بررسی خط و امضا شخص است. برای این کار، خط، امضا، یا اثر انگشت شخص با اسنادی مقایسه می‌شود که هیچ تردیدی در صدور آنها وجود ندارد. این اسناد به اصطلاح مسلم‌الصدور هستند.
به عبارت دیگر، برای مقایسه باید اسنادی انتخاب شوند که اصالت آنها کاملاً مشخص و مورد تأیید باشد. این اسناد می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- اسنادی که طرفین معامله قبلاً قبول کرده‌اند.
- اسنادی که پیش‌تر علیه شخص ابراز شده و اصالت آنها مورد قبول قرار گرفته است. ( هیچ اعتراضی به اصالت آنها نکرده)
- یا اسناد رسمی که از سوی مراجع معتبر صادر شده‌اند.
هدف از این تطبیق این است که مشخص شود آیا خط یا امضای موجود در سند مورد نظر، با نمونه‌های تایید شده و معتبر مطابقت دارد یا خیر.
ارجاع به کارشناس
دادگاه موظف است در صورت ضرورت، دقت در سند، تطبیق خط، امضا، اثرانگشت یا مهر سند را به کارشناس رسمی یا اداره تشخیص هویت و پلیس بین الملل که مورد وثوق دادگاه باشند ارجاع نماید.
درخواست نوشتن از طرف مقابل (استکتاب)
استکتاب یعنی از شخص بخواهید چیزی بنویسد تا خط یا امضایش با سند مقایسه شود.
اگر شخص از نوشتن یا امضاء کردن یا تأیید سند امتناع کند، این امر می‌تواند نشانه‌ای بر جعلی بودن سند باشد.
حتما بخوانید: سوء استفاده از سفید امضاء
نکاتی که در شکایت کیفری جعل باید بدانید
1. تنظیم شکواییه
برای شروع شکایت کیفری، باید شکواییه‌ای تنظیم شود و در آن به صراحت به جعل اشاره شود.
در این شکواییه باید جزئیات سند یا مدرکی که جعلی است، مشخص شود.
علاوه بر این مورد در شکواییه از شما در مورد محل وقوع جرم و تاریخ وقوع جرم سوال می شود.
اگر وکیل دارید شکواییه را وکیل شما مطرح می کند در غیر این صورت باید به دفاتر خدمات قضایی سراسر کشور مراجعه کنید.
2. اثبات سوءنیت
در شکایت کیفری جعل، علاوه بر اینکه باید ثابت شود سند جعلی است، باید نشان دهید که متهم عمداً و با نیت بد این کار را انجام داده است. یعنی متهم باید قصد فریب یا ضرر رساندن به شما یا دیگران را داشته باشد.
یکی از سخت‌ترین مراحل در شکایت کیفری همین اثبات سوءنیت است.
گاهی حتی با وجود اینکه جعلی بودن سند تأیید می‌شود، چون سوءنیت متهم ثابت نمی‌شود، دادگاه شکایت را رد کرده و قرار منع تعقیب صادر می‌کند.
3. مدارک و دلایل
برای شکایت کیفری، نیاز است که مدارک و دلایلی محکم و قابل قبول برای اثبات جعل ارائه شود.
این مدارک می‌تواند شامل شهادت شهود، نظر کارشناسان و مقایسه امضا و خط باشد.
در پرونده‌های کیفری، از جمله جعل، قاضی می‌تواند بر اساس “علم خود” تصمیم‌گیری کند. علم قاضی یعنی اینکه قاضی با توجه به شواهد، مدارک، و قرائن موجود، به یک نتیجه شخصی و قطعی در مورد وقوع جرم برسد.
این علم می‌تواند از مواردی مانند بررسی اسناد، شهادت شهود، نظر کارشناسان، و حتی استدلالات طرفین برای قاضی به دست بیاید
گاهی ممکن است تمام مدارک و دلایل برای اثبات جرم کافی نباشند، اما قاضی با استناد به علم خود، تصمیم به مجرم شناختن یا تبرئه متهم بگیرد.
در پرونده های کیفری سرنوشت پرونده را علم قاضی معین می کند.
4. مراجعه به دادسرا
بعد از ثبت شکایت پرونده شما به دادسرای محل وقوع جرم ارسال می گردد.
هم اکنون بسیاری از دادسراها پرونده را برای تحقیقات مقدماتی به آگاهی ارجاع می دهند در هرحال پرونده بعد از انجام تحقیقات مجدد به دادسرا بازمی گردد و به شعبه دادیاری یا بازپرسی ارجاع می گردد.
5. عواقب جعل
جعل جرم سنگینی است و مجازات آن ممکن است شامل حبس، جزای نقدی و حتی محرومیت از حقوق اجتماعی باشد. بنابراین، پیگیری کیفری این جرم باید با دقت و در نظر گرفتن تمامی جوانب صورت گیرد.
دادگاه کیفری دو به چه مواردی رسیدگی می کند
سوالات دادسرا و دادگاه راجع به جعل
اگر شاکی یا متهم به جعل هستید، چه سوالاتی از شما پرسیده می‌شود؟
اگر شما شاکی جعل هستید یا کسی علیه شما به دلیل جعل شکایت کرده است و باید برای دفاع از شکایت یا دفاع در برابر اتهام در دادسرا یا دادگاه حاضر شوید، مهم است که بدانید چه سوالاتی از شما پرسیده خواهد شد.
اتهام انتسابی یعنی جرمی که به شما نسبت داده شده است. در اینجا، اتهام جعل به شما نسبت داده شده و شما باید پاسخگوی سوالات بازپرس، دادیار یا قاضی باشید تا ببینند آیا این اتهام صحیح است یا خیر.
-
در مورد جعل مادی
: در جعل مادی، سوالات بیشتر در مورد ظاهر سند و جزئیات فیزیکی آن است. ممکن است از شما درباره:
- نحوه نوشتن سند
- امضا یا مهر روی سند
- تغییرات یا دستکاری‌هایی که در سند مشاهده می‌شود پرسیده شود.
-
در مورد جعل معنوی یا مفادی
: در جعل معنوی، سوالات بیشتر به محتوای سند مربوط می‌شود. قاضی یا بازپرس ممکن است درباره:
- اطلاعات یا محتویاتی که در سند وجود دارد
- تغییرات یا دستکاری‌هایی که در متن یا محتوا اعمال شده است پرسش‌هایی را مطرح کند.
سوالات بازپرس و قاضی در مورد جعل و استفاده از سند مجعول
حال با توجه به آنچه که گفتیم به سراغ سوالاتی می رویم که بازپرس و قاضی در احضار شاکی و متهم هنگام انجام تحقیقات مقدماتی در این جرم انجام می دهند
سوالات زیر با دقت و توجه مطالعه بفرمایید
1-نسبت به چه سند یا اسنادی ادعای جعل دارید؟
2-به صورت صریح و به تفصیل بیان کنید جعل به چه صورتی انجام گرفته است
و چه مطالبی از سند کم یا به آن اضافه یا مورد تخدیش قرار گرفته است؟
3-جعل در اصل سند است یا در کپی سند؟
4-اصل سند در دست چه کسی است؟
5-آیا امکان ارایه اصل سند برای شما وجود دارد؟
6-سند چند نسخه ای است؟
7-اگر سند تک نسخه نمی باشد باقی نسخه ها در دست چه کسی است؟
8-آیا امضاء و اثر انگشت خود را که زیر سند می باشد قبول دارید؟
9-چه کسی سند را نگارش کرده است؟
10-اگر سند مورد نظر قرارداد می باشد مثلاً مبایعه نامه است آیا اشخاص دیگری در زمان تنظیم سند حضور داشته اند
11-اگر اشخاص دیگری در زمان تنظیم سند حضور داشته اند اسم آنها به عنوان شاهد و مطلع ذکر شود.
12-فرضاً که سند جعلی است، چه ضرری به شما وارد می شود؟
13-ساعت و مکان تنظیم سند را بگویید
14-اگر ساعت دقیق تنظیم سند را نمی دانید ساعت حدودی آن را بگویید.
15-سند مورد جعل عادی است یا رسمی؟
16-چه اشخاصی از نظر شما متهم به جعل می باشند؟
17-آیا استفاده از سند مجعول هم محقق می باشد؟
18-از چه شخص یا اشخاصی شکایت دارید؟
19-شاکی چه دلایل و مدارکی برای اثبات حرف های خود دارد؟
20-آیا قبلاً در این مورد شکایتی مطرح کرده اید؟
21-آیا شاکی تقاضای ارجاع امر به کارشناس رسمی دادگستری را دارد؟
مطلب تصادفی: گواهی عدم حضور یا اعلام حضور
سایر موارد
علاوه بر این موارد اگر سند رسمی است یا در جایی تنظیم گشته که امکان استعلام از آن نهاد وجود دارد از آن نهاد در مورد سند استعلام می گردد
اگر هر کدام از شاکی و متهم شاهد معرفی کنند اظهارات آنها به صورت جداگانه اخذ می گردد و از جزییات موضوع از آنها سوال می شود.
شهادت شهود در دادگاه حقوقی چگونه است و چه شرایطی دارد
نقش کارشناسان رسمی دادگستری در اثبات جعل
کارشناسان رسمی دادگستری نقش بسیار مهمی در بررسی و اثبات جعل دارند و بسیاری اوقات آنچه نظر کارشناسی آنها است که به عنوان رای قاضی نوشته می شود.
این کارشناسان که معمولاً متخصصین در زمینه تشخیص اصالت خط و امضاء هستند، از طرف دادگاه برای بررسی اصالت اسناد و تشخیص جعل منصوب می‌شوند. در اینجا به چند نکته کلیدی در رابطه با نقش کارشناسان رسمی در پرونده‌های جعل اشاره می‌کنیم:
الف) بررسی اصالت امضا و خط
یکی از مهم‌ترین وظایف کارشناسان رسمی، بررسی اصالت امضا و خط است. کارشناسان از روش‌های مختلفی برای تشخیص جعل استفاده می‌کنند، از جمله تطبیق امضا و خط در سند مورد نظر با امضا و خط‌های معتبر دیگر. این کارشناسان می‌توانند با استفاده از تکنیک‌های ویژه، مانند دوربین‌های میکروسکوپی و بررسی جوهر و کاغذ، تعیین کنند که آیا امضا یا نوشته دست‌نویس جعلی است یا خیر.
یا اینکه معین کنند اول امضاء صورت گرفته و بعد محتویات به آن اضافه شده یا برعکس.
در این بررسی کارشناس خط و امضاء به موارد زیر توجه می کند:
شکل و قالب، شیب و زوایای خطوط ترسیمی، قوس انحناء، تناسب اجزاء، نقطه شروع و پایان امضاء، سرعت و مسیر حرکت قلم.
هرچه باید در مورد قرار کارشناسی بدانید
ب) تحلیل تغییرات در اسناد
اگر ادعای جعل به تغییرات در سند (مثلاً اصلاح تاریخ، اضافه کردن کلمات یا حذف بخش‌هایی از سند) مربوط باشد، کارشناسان می‌توانند از تکنیک‌های ویژه برای تشخیص این تغییرات استفاده کنند. بررسی این نوع تغییرات ممکن است شامل تحلیل کاغذ، جوهر و یا حتی نورپردازی خاصی باشد که تغییرات را آشکار کند.
ج) استفاده از دانش فنی
کارشناسان ممکن است برای شناسایی جعل از نرم‌افزارهای خاص و روش‌های دیجیتال استفاده کنند. برای نمونه، در بررسی امضای دیجیتال یا اسناد الکترونیکی، کارشناسان می‌توانند به کمک فناوری‌های پیشرفته وضعیت اصالت سند را بررسی کنند.
د) گزارش کارشناسی و نتیجه‌گیری
کارشناس پس از انجام بررسی‌ها، گزارشی دقیق و مستند به دادگاه ارائه می‌دهد که در آن توضیح داده می‌شود که آیا سند جعلی است یا خیر. این گزارش‌ها می‌توانند به عنوان مدرک معتبر در دادگاه مورد استفاده قرار گیرند.
البته بسیاری از اوقات علی رغم احراز جعلی بودن سند کارشناسان قادر نیستند که جاعل سند را معین کنند یا بگویند که متهم مرتکب جعل شده است یا نه.
هـ) حضور در دادگاه
گاهی اوقات کارشناسان باید در دادگاه حضور یافته و شهادت دهند تا توضیحات لازم در مورد بررسی‌های خود و نتایج به دست آمده ارائه دهند.
جرم استفاده از سند مجعول
استفاده از سند مجعول به این معناست که فردی از سندی که می‌داند جعلی است یا احتمال جعلی بودن آن را می دهد، برای تحقق یک هدف قانونی یا غیرقانونی خود استفاده می‌کند.
به عبارت دیگر شاید آن شخص در جعل سند دخالت نداشته اما همین که با علم به جعلی بودن از آن استفاده می کند مرتکب جرم استفاده از سند مجعول شده است.
این جرم زمانی اتفاق می‌افتد که شخصی به طور آگاهانه از سندی که می‌داند جعلی است، به‌عنوان یک سند قانونی برای انجام یک معامله یا اقدامی استفاده می‌کند.
استفاده از سند مجعول می‌تواند در ادامه جرم جعل رخ دهد یا نتیجه جرم جعل باشد.
به عبارت دیگر، اگر فردی سند جعلی بسازد، شخص دیگری ممکن است از آن سند استفاده کند.
در این صورت، مرتکب هر دو جرم ممکن است تحت پیگرد قانونی قرار گیرند. این به این معناست که ارتکاب جرم جعل می‌تواند به استفاده از سند مجعول منجر گردد.
کمتر کسی است که سندی را جعل کند و آن را در کنج خانه نگه داری کند اصولا سند جعل می گردد تا از آن استفاده ( سوء استفاده) گردد پس اگر قصد شکایت کیفری دارید باید علاوه بر جرم جعل به استفاده از سند مجعول هم اشاره کنید.
پرونده شما به شعبه کیفری ارجاع شد
سوال های کوتاه
جعل یعنی چه؟
جعل یعنی تغییر یا دگرگونی فریب کارانه در واقعیت یک سند است.
چند نوع جعل داریم؟
جعل مادی و معنوی.
جعل مادی به ظاهر سند کار دارد و جعل معنوی به محتوا و مفاد سند.
چگونه شکایت جعل کنم؟
دو راه دارید، در دادسرا شکایت کنید یا به دادگاه حقوقی دادخواست بدهید.
آیا دفتر وکالت عدل گر در این زمینه جعل پرونده می پذیرد؟
دفتر وکالت عدل گر در زمینه پرونده جعل و استفاده از سند مجعول متخصص می باشد اما پذیرش شما عزیزان با تعیین وقت قبلی امکان پذیر است.
تعیین وقت مشاوره برای روزهای تعطیل فقط در موارد اضطراری مانند قتل و آدم ربایی و خسارت های سنگین که نیاز به مشاوره سریع و فوری دارند امکان پذیر می باشد در غیر این صورت از تعیین وقت در روزهای تعطیل معذور هستیم.
شماره تماس های ما:
۰۲۱-۵۸۷۸۴
۰۹۹۸-۱۲۸۸۸۰۰
۰۲۱-۸۸۶۵۷۷۸۹
آدرس ما: جردن- بلوار ستاری- پلاک ۳- واحد ۱۸.
